Türk Eğitim Sisteminin Sorunlarının DEMATEL ve Analitik Ağ Süreci Yöntemleri Kullanılarak Değerlendirilmesi

Yıl 2019, Cilt: 50 Sayı: 50, 160 - 184, 15.06.2019

Ali Özdemir Meral Topal

https://doi.org/10.15285/maruaebd.561390

Cited By: 2

Öz

Araştırmanın
amacı, Türk Eğitim Sisteminin sorunlarının birbirini nasıl etkilediği,
birbirinden nasıl etkilendiği ve önem derecelerine göre sıralamalarını tespit
etmektir. Bu çalışma, konu ile ilgili
uzman kişilerin görüşleri doğrultusunda, Türk Eğitim Sisteminin sorunlarını,
çok kriterli karar verme yöntemlerinden DEMATEL ve Analitik Ağ Süreci (AAS)
yöntemleri ile ele alarak, sorunların önemi ve önceliğini tespit etmeye yönelik
çok kriterli karar verme çalışmasıdır. Örneklem türü olarak,  2018 – 2019 eğitim öğretim yılında, İstanbul,
Bursa ve Çanakkale illerinde çalışan, araştırmaya katılmaya gönüllü olan okul
müdür ve müdür yardımcıları, öğretim görevlileri, İlçe Milli Eğitim Müdürleri
ve şube müdürlerinin yer aldığı 15 kişiden oluşan amaçlı örneklem kullanılmıştır.
Veri toplama aracı olarak, “Açıklama Formu” ve kriterlerin ikili
karşılaştırıldığı 8x8 ve 32x32 alt kriter matrisi olmak üzere iki matris
bilgisayar ekranı olarak örnekleme ulaştırılmıştır. Kriterlerden
Öğretmen Sorunları (K1), Yönetsel Sorunlar (K2) ve Öğrenci Kaynaklı Sorunlar
(K3)’ın eğitim sistemi açısından en önemli kriterler olduğu sonucuna
ulaşılmıştır. Alt kriterlerden sırasıysa Öğretmenlik Mesleğinin Statü Algısı
(ÖS3), Eğitim Yöneticiliğinin Meslekleşememesi (EYY1) ve Mesleki Gelişim ve Kariyer
Sisteminin Yetersizliği (ÖYG3) kriterlerinin matris içerisinde önem arz ettiği
sonucu elde edilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

DEMATEL, Analitik Ağ Süreci, Türk Eğitim Sistemi, Çok Kriterli Karar Verme

Kaynakça

• Ada, E., Aksoy, M & Kazançoğlu, Y. (2011). Esnek üretim sistemlerine etki eden faktörlerin bulanık DEMATEL yöntemi kullanılarak değerlendirilmesi. XI. Üretim Araştırmaları Sempozyumu.
• Akdemir, A. S. (2013). Türkiye’de öğretmen yetiştirme programlarının tarihçesi ve sorunları. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, 8 (12), 15-28.
• Aminova, Z. P. (2018). Importance of ımplementing pedagogical technologies to education system. Karshi Engineering-Economic Institute.
• Ar, İ.M., Baki, B. & Sevim, U. (2011). Yeniliği engelleyen finansal faktörlerin DEMATEL yöntemi ile değerlendirilmesi. XI. Üretim Araştırmaları Sempozyumu.
• Ar, İ.M., Gökşen, H. & Tuncer, M.A. (2015). Kablo sektöründe tedarikçi seçimi için bütünleşik DEMATEL-AAS-VIKOR yönteminin kullanılması. Ege Akademik Bakış, 15 (2), 285-300.
• Akyüz, Y. (2012). Türk eğitim tarihi. Ankara: Pegem Akademi.
• Altınkurt, Y. & Yılmaz, K. (2011). Öğretmen adaylarının Türk eğitim sistemi sorunlarına ilişkin görüşleri. Journal of Human Sciences, 8 (1).
• Anagün Ş. S. & Gültekin, M. (2006). Avrupa Birliginin egitimde kaliteyi belirleyici alan ve göstergeleri açısından Türk egitim sisteminin durumu. Sosyal Bilimler Dergisi.
• Araştıran Okul Akreditasyon ve Değerlendirme Merkezi Raporu: Türk Eğitim Sistemi Sorunlar ve Çözüm Önerileri. (2018).
• Babadağ, G., Sarıbaş, S. (2015). Temel eğitimin temel sorunları. Anadolu Eğitim Liderliği ve Öğretim Dergisi, 3 (1), 18-34.
• Başdemir, H. Y. (2012). Türk Eğitim sisteminin yapısal sorunları ve bir öneri. Liberal Düşünce,17 (67), 35-53.
• Bayar, A., Kösterelioğlu, İ. (2014). Türk eğitim sisteminin sorunlarına ilişkin güncel bir değerlendirme. The Journal of Academic Social Science Studies, 25 (1), 177-187.
• Boz, N., Çelik, Z., Gümüş, S. & Taştan, F. (2016). Eğitim reformunu izleme raporu. Ankara. Eğitim-Bir-Sen Yayınları.
• Bozat, S., Çayır, B. & Uçal, İ. (2017). Sürdürülebilir tedarik zinciri yönetiminde DEMATEL yöntemiyle tedarikçi değerlendirme kriterlerinin incelenmesi ve sağlık sektöründe bir uygulama. Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 23 (4), 477-485.
• Cordie, L., Lin, X. & Witte, M. (2018). Mentoring a learning community: a student research empowerment program for adult education graduate students. International Forum of Teaching and Studies, 14 (1).
• Çakın, E. (2013). Tedarikçi seçim kararında analitik ağ süreci (ANP) ve electre yöntemlerinin kullanılması ve bir uygulama. Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Yönetim Bilimi Programı.
• Çayak, S. & Levent, A.F. (2017). Türkiye’deki Suriyeli öğrencilerin eğitimine yönelik okul yöneticilerinin görüşleri. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 14-1 (27), 21-46.
• Çıray, F. Özüdoğru, F. & Sağlam, M. (2011). Avrupa birliginin egitimde kaliteyi belirleyici alan ve göstergeleri açısından Türk egitim sisteminin durumu. Yüzüncü Yıl Üniversitesi. Eğitim Fakültesi Dergisi, VIII (I), 87‐109.
• Çelik, Z., Gür, B.S., Kurt, T. &Yurdakul, S. (2016). Öğretmenlik mesliği ve mesleğin statüsü. Ankara. Eğitim-Bir-Sen Yayınları:70.
• Çelikbilek, Y. (2018). Çok kriterli karar verme yöntemleri. İstanbul. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Demirtaş, H., Özer, N. & Üstüner, M. (2007). Okul yönetiminde karşılaşılan sorunların öğrenci ve okul ile ilgili değişkenler açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 51, 421-455.
• Dinçer, M.A., Oral, I. (2009). Türkiye’de devlet liselerinde akademik dirençlilik profili. Eğitim Reformu Girişimi. İstanbul.
• Eğitimciler Birliği Sendikası: Eğitime bakış 2016 izleme ve değerlendirme raporu. (2016). Ankara. Eğitim-Bir-Sen Yayınları:68.
• Eğitimciler Birliği Sendikası: Eğitime bakış 2017 izleme ve değerlendirme raporu. (2017). Ankara. Eğitim-Bir-Sen Yayınları:81.
• Eğitimciler Birliği Sendikası: Eğitim çalışanlarının sorunları ve çözüm önerileri. (2017, Nisan). Ankara. Eğitim-Bir-Sen Yayınları:75.
• Eğitimciler Birliği Sendikası: Eğitim yönetiminde liyakat ve kariyer sistemi. (2017, Kasım). Ankara. Eğitim-Bir-Sen Yayınları:79.
• Eğitimciler Birliği Sendikası: Müfredatın demokratikleştirilmesi. (2017, Ocak). Ankara. Eğitim-Bir-Sen Yayınları:73.
• Eğitimciler Birliği Sendikası: Öğretmenlerin meslek memnuniyeti araştırması. (2008, Kasım). Eğitim-Bir-Sen Yayınları:36.
• Eğitimciler Birliği Sendikası: The education of Syrian children in Turkey. (2017). Ankara. Eğitim-Bir-Sen Yayınları:78.
• Eğitimciler Birliği Sendikası: The outlook on higher education in Turkey. (2017). Ankara. Eğitim-Bir-Sen Yayınları:82.
• Eğitimciler Birliği Sendikası: Türkiye ve dünyada öğretmenlik. (2012).
• Eğitim Reformu Girişimi: İlköğretimde devamsızlığın belirleyicileri ve izlenmesi. (2014, Mart).
• Eğitim Reformu Girişimi: Meslek liselerinde toplumsal cinsiyet eşitliği. (2015, Nisan).
• Er, D. (2015). Türk eğitim sisteminde ki temel sorunlar. Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü.
• Erdoğan, H., Kipici, K. & Örs, Ç. (2013). Eğitim yöneticileri bakış açısıyla 12 yıllık kesintili zorunlu eğitim sistemi: Iğdır örneği. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4.
• Eren, T., Özcan, E.C. & Ünlüsoy, S. (2017). Anp ve Topsıs yöntemleriyle Türkiye'de yenilenebilir enerji yatırım alternatiflerinin değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi Mühendislik Fakültesi, 5 (2).
• Ersöz, F., Kabak, M. & Yılmaz, Z. (2011). Lisansüstü öğrenimde ders seçimine yönelik bir model önerisi. Afyon Kocatepe Üniversitesi, İİBF Dergisi, 13 (2).
• Güner, D., Uysal, G. (2014). İlköğretimden ortaöğretime geçişin analizi araştırma raporu. Eğitim Reformu Girişimi.
• Işık, E., Karaatlı, M., Ömürbek, N. & Yılmaz, E. (2016). Performans değerlemesinde DEMATEL ve bulanık TOPSIS uygulaması. Ege Akademik Bakış, 16 (1), 49-64.
• İstanbul Bilgi Üniversitesi Çocuk Çalışmaları Birimi: Türkiye’de okullarda çocuk katılımı çocuklar için güncel durum raporu. (2015, Ocak). İstanbul.
• Karacaoğlu, Ö. C. (2010). İhtiyaç analizi ve delphi tekniği; öğretmenlerin eğitim ihtiyacını belirleme örneği, Adnan Menderes Üniversitesi, Eğitim Fakültesi.
• Karaoğlan, S. (2016). DEMATEL ve VIKOR yöntemleriyle dış kaynak seçimi: otel işletmesi örneği. Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi, 55.
• Kıral, B., Kıral, E. & Uğurlu, Z. (2012). Öğretmen adaylarının Türk eğitim sisteminin sorunlarına ilişkin görüşleri. Sinop Üniversitesi, Eğitim Fakültesi.
• Lihe, H. (2018). Rationale, design and practice in intercultural education based on extracurricular activities in Chinese Universities. 5th International Conference on Education, Language, Art and Intercultural Communication (ICELAIC 2018),
• Mcgıvney, E. J. & Oral, I. (2014). Türkiye eğitim sisteminde eşitlik ve akademik başarı araştırma raporu ve analiz. Eğitim Reformu Girişimi.
• Milli Eğitim Bakanlığı. 2023 Eğitim Vizyonu.
• Nohl, M. (2008). Education in Turkey. Münster: Waxmann Verlag GmbH.
• Odak Analiz. 5. sınıfın yabancı dil dersi ağırlıklı hale getirilmesi zorluklar, riskler ve alternatifler. (2016, Ekim). Ankara. Eğitim-Bir-Sen Yayınları:69.
• Önder, E., & Yıldırım, B.H. (2018). Çok kriterli karar verme yöntemleri. Bursa: DORA.
• Öntaş, T. (2012). İlköğretimde yönetsel ve örgütsel sorunlar. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İlköğretim Bölümü, Sınıf Öğretmenliği Anabilimdalı.
• Özdemir, A. & Tüysüz, F. (2017). Özel okul yatırımları için Türkiye’deki 81 ilin çok kriterli karar verme yöntemleri ile stratejik analizi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 45, 93-114.
• Özyılmaz, Ö. (2017). Türk milli eğitim sisteminin sorunları ve çözüm arayışları. Ankara: Pegem Akademi.
• Sağlam, A.Ç. (2013). Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi. Ankara: Maya Akademi.
• Saklan, E., Yıldırım, N. & Yıldırım, V. Y. (2016). Emekli öğretmenlerin edindikleri deneyimler düzleminde geçmiş ve günümüz eğitim sistemi sorunlarına ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Çağdaş Yönetim Bilimleri Dergisi, 2 (2).
• Sarıçay, N. (2018). Türkiye’de eğitim sektörünün sorunları. İzmir Ticaret Odası, AR-GE Bülten. (2018, Kasım).
• Saaty, T. L. (1999). Fundamentals of the analytic network process. ISAHP 1999, 12-14 Ağustos. Kobe, Japonya.
• Saaty, T. L. & Vargas, L. G. (2013). Decision making with the analytic network process. New York: Springer Science + Business Media.
• Supriati, A. (2018). Implementing integrated quality management in education to create good governance. 1st International Conference on Social Sciences (ICSS 2018).
• Şahan, R., Yeşil, E. (2015). Öğretmen adaylarının Türk eğitim sisteminin en önemli sorun, neden ve çözüm yollarına ilişkin algıları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 16 (3), 123-143.
• Şahin, M. & Doğan, Y. (2018). Suriyeli öğrencilerin bulunduğu sınıflarda fen bilimleri öğretiminde karşılaşılan sorunlar. Uluslararası Eğitim Araştırmacıları Dergisi, 1(1), 13-33.
• T.C. Kalkınma Bakanlığı: Onuncu Kalkınma Planı 2014 – 2018. Eğitim sisteminin kalitesinin arttırılması. (2014). Ankara.
• Topçu, N. (2014). Türkiye’nin maarif davası. İstanbul: Dergah Yayınları.
• Türk Eğitim Derneği: Öğretmen gözüyle öğretmenlik mesleği. (2014). Ankara.
• Türk Eğitim Derneği: Ulusal eğitim programı 2015 – 2022. (2015).
• Türk Eğitim Derneği: 2017 eğitim değerlendirme raporu. (2017, Kasım). Ankara.
• Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği: Türkiye eğitim meclisi sektör raporu. (2014). Ankara.
• Xiaoyuan, W. (2018). Construction of a five dimensional postgraduate ideological and political education model. 4. International Conference on Economics, Business, Law and Education (EMLE 2018).
• Yalçın, V. (2018). Matematik olimpiyat çalışmalarında öğrencileri çalıştıracak öğretmenlerin yeterliklerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı, İstanbul.
• Yılmaz, K. (2017). Eğitim fakülteleri yeni bir eğitim felsefesi oluşturabilir mi?. Türkiye Eğitim Dergisi, 2, 22-41.