Türk Rekabet Hukukunda İdari Para Cezalarında Esas Alınacak Ciro Yılının Belirlenmesi Sorunu ve Danıştay Uygulaması
Öz
Devlet, ulusal ve uluslararası mevzuatın kendisine yüklediği yükümlülükleri yerine getirmek adına ticari yaşamda rekabeti kısıtlayıcı davranışları önlemek veya piyasa hâkimiyetinin kötüye kullanılmasını engellemek için çeşitli tedbirler alır. Bu kapsamda belirtilen yükümlülükleri yerine getirmek ve piyasayı kontrol etmek üzere düzenleyici ve denetleyici nitelikte görev ve yetkiler ile donatılmış, yaptırım gücü olan kararlar ihdas edebilen, idari ve mali özerkliğe sahip Rekabet Kurumu kurulmuştur. Kurum’un uygulayacağı yaptırımların başında idari para cezaları gelmektedir. İlgili kanunda ihlalin niteliğine göre değişen oranlarda idari para cezaları belirlenmiştir. Bu oranlar nihai karardan bir önceki mali yıl sonunda oluşan veya bunun hesaplanması mümkün olmazsa nihai karar tarihine en yakın mali yıl sonunda oluşan yıllık gayri safi gelirler esas alınarak uygulanacak ve böylece idari para cezası miktarları tespit edilecektir. Ancak mevzuatta yer alan “nihai karar” ifadesinden ne anlaşılması gerektiği hususunda yaşanan tereddütler, gerek idari para cezalarının tespitinde gerek cezaların yargı denetimi sonrası iptali halinde yeniden belirlenmesi durumunda adil olmayan neticelere yol açmaktadır. Özellikle iptal davası sonucunda yargı kararının uygulanması niteliğinde yeniden bir karar alınırken, azami ceza oranına esas alınacak ciro yılının tespiti bakımından hukukun bazı temel ilkeleri ile çelişen uygulamalar mevcuttur. Hak arama hürriyetini kullanmanın, kişiler bakımından kanunun öngörmediği bir külfeti ortaya çıkarması ve idarenin hukuka aykırı davranışından dolayı kişilerin daha ağır para cezalarına katlanmak zorunda kalması hukukun temel ilkeleri ve uluslararası mevzuat bakımından eleştiriye açıktır.
Anahtar Kelimeler
Rekabet Kurumu İdari Para Cezaları İdari Para Cezaların Tespiti Usulü
Kaynakça
- Akıllıoğlu, Tekin, “İnsan Hakları ve Yönetsel Yargı”, II. Ulusal İdare Hukuku Kongresi, İdariYargının Dünyada Bugünkü Yeri, 10-14 Mayıs, Danıştay Yay., Ankara, 1993.
- Akyılmaz, Bahtiyar/Sezginer, Murat/Kaya, Cemil, Türk İdare Hukuku, Seçkin Yay., Ankara, 2015.
- Arı, Buket, “Menarini Kararı Işığında Rekabet İhlallerine Verilen İdari Para Cezalarının Temel Hak Ve Özgürlüklere Etkisi-I”, https://www.rekabet.gov.tr/tr/Sayfa/Yayinlar/diger-calismalar/rekabet- yazilari?icerik=4482b986-b45f-4a7f-95b4-1260da6183d9 (Erişim Tarihi: 21.03.2019)
- Arı, Bilet, “Rekabet İhlallerinde Verilecek Para Cezalarının Hesaplanması Yönteminde Fransa Uygulaması”, https://www.rekabet.gov.tr/tr/Sayfa/Yayinlar/diger-calismalar/rekabet-yazilari?icerik=4cad2b81- b384-45bc-ad28-4138ee0fc304 (Erişim Tarihi: 05.04.2019)
- Arı, Haluk/ Aygün, Esin, “Rekabet kurulunun Ceza Yönetmeliği: Yeni Bir Dönemin Ayak Sesleri”, Rekabet Dergisi, 2009, 10(4).
- Aslan, Yılmaz, Rekabet Hukuku, Genişletilmiş 2. Basım, Bursa, 2001.
- Aslan, Yılmaz, “4054 Sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’da ‘5728 Sayılı Temel Ceza Kanunlarına Uyum Amacıyla Çeşitli Kanunlarda ve Diğer Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’ ile Yapılan Değişiklikler Hakkında Toplu Genel Değerlendirmeler I-”, Rekabet Forumu, Sayı: 40, Yıl 2008.
- Aslan, Yılmaz, “4054 Sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’da ‘5728 Sayılı Temel Ceza Kanunlarına Uyum Amacıyla Çeşitli Kanunlarda ve Diğer Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’ ile Yapılan Değişiklikler Hakkında Toplu Genel Değerlendirmeler II-”, Rekabet Forumu, Sayı: 41, Yıl 2008.
- Aslan, Zehreddin/Berk, Kahraman, Rekabet Kurumunun Oluşumu, Görev ve Yetkileri ile Yargısal Denetimi, Alfa Yay., İstanbul, 2000.
- Dinçkol, Alphan, İktisadi Kamu Hizmetlerinde Hakim Durumun Kötüye Kullanılması, Der Yay., İstanbul, 2017.
- Erkut, Celal, İdari İşlemin Kimliği, Danıştay Yay. No 51, Danıştay Mtb., 2015.
- Gökhan, Erdoğan, “Bağımsız İdari Otoriteler”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Sayı 24, Ocak 2016.
- Gözler, Kemal, İdare Hukuku Dersleri, Ekin Yay., Bursa, 2017.
- Günday, Metin, İdare Hukuku, İmaj Yay., Ankara, 2011.
- Gündüz, Harun Rekabet Hukukunda Uygulanan İdari Para Cezaları, Rekabet Kurumu Yay. No:308, Ankara, 2014.
- Karabulut, Mustafa, İdari Yaptırımların Hukuki Rejimi, Turhan Kitabevi, Ankara, 2008.
- Karacan, Ali İhsan, Özerk Kurumlar Üzerine Denemeler, Creative Yay., İstanbul, 2002.
- Karacehennem, Nejdet, “4054 Sayılı Rekabetin Korunması Hakkındaki Kanun’un Değiştirilen Maddeleri ve Bunun Uygulamaya Etkileri (I)”, Rekabet Forumu, Sayı: 40, Yıl 2008.
- Karacehennem, Nejdet, “4054 Sayılı Rekabetin Korunması Hakkındaki Kanun’un Değiştirilen Maddeleri ve Bunun Uygulamaya Etkileri (III)”, Rekabet Forumu, Sayı: 42, Yıl 2008.
- Karakaş, Mehmet, “Devletin Düzenleyici Rolü ve Türkiye’de Bağımsız İdari Otoriteler”, Maliye Dergisi, Sayı:154, Ocak-Haziran 2008.
- Kaya, Asım, Rekabetin Korunması Hakkında Kanunda Düzenlenen Para Cezaları, Seçkin Yay., Ankara, 2015. Özay, İlhan, İdari Yaptırımlar, İstanbul Üniversitesi Yay. No:3326, İstanbul, 1985.
- Sabır, Hasan, “Piyasa Ekonomilerinde Rekabet Hukukunun İktisadi Temelleri”, Ankara Barosu Fikri Mülkiyet ve Rekabet Hukuku Dergisi, Yıl:2, c. 1, Sayı: 2002/2.
- Şahin, Cenk, Amerikan Federal İdare Hukukunda “Regülasyon” ve Türk İdare Hukukuna Yansımaları, XII Levha Yay., İstanbul, 2010.
- Türkkan, Erdal, “Rekabet İhlallerinde Ciroya Dayalı İdari Para Cezasının Sakıncaları ve Katma Değer Kriteri: Basitleştirilmiş Bir Analiz”, Rekabet Forumu, Sayı 82, Mart 2014.
- Ulusoy, Ali, Bağımsız İdari Otoriteler, Turhan Kitabevi, Ankara, 2003.
- Ulusoy, Ali, Bağımsız İdari Otoriteler ve “Bağımsız İdari Kurumlar”, Danıştay Dergisi, Cilt 100, Sayı 29, Yıl 1999.
- Ulusoy, Ali, “İdari Ceza Hukukunun İşlevi ve Hukuk Düzeni İçindeki Yeri”, İKU İdari Ceza Hukuku Sempozyumu, Seçkin Yay., Ankara, 2009.
- Yıldırım, Turan, “Bağımsız İdari Otoritelerin Yargısal Denetimi”, 2000 Yılında İdari Yargı Sempozyumu, Danıştay Yay., Ankara, 2000.
- Yıldırım, Turan/Yasin, Melikşah/Kaman, Nur/Özdemir, Eyüp/Üstün, Gül/Okay Tekinsoy, Özge, İdare Hukuku, Onikilevha Yay., İstanbul, 2016.
- Council Regulation (EC) No 1/2003 of 16 December 2002 on the implementation of the rules on competition laid down in Articles 81 and 82 of the Treaty. https://eur-lex.europa.eu/legal- content/EN/ALL/?uri=celex%3A32003R0001.
- Guidelines on the method of setting fines imposed pursuant to Article 23(2)(a) of Regulation No 1/2003 (Text with EEA relevance).
- Anayasa Mahkemesi Kararları
- Danıştay Kararları
- Rekabet Kurulu Kararları
- Büyük Türk Sözlüğü
- Rekabet Terimleri Sözlüğü
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 28 Haziran 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 Cilt: 25 Sayı: 1 |