Milletlerarası Ticari Tahkimde Hibrit Tahkim Klozlarının Geçerliliği

Year 2021, Volume: 27 Issue: 1, 593 - 641, 30.06.2021

Ebru Şensöz Malkoç Müge Değirmencioğlu

https://doi.org/10.33433/maruhad.859413

Cited By: 2

Abstract

Tarafların aralarında doğacak uyuşmazlığın belirleyecekleri kişi veya kişiler tarafından çözümlenmesi konusunda anlaşmaya vardıkları tahkim anlaşmaları, taraf iradelerinde bir sakatlık olmasa dahi, tahkim anlaşmasındaki hata veya çelişkiler nedeniyle geçersiz hale gelebilir. Tarafların birden fazla uyuşmazlık çözüm yolu ile tahkimi ya da mahkemeler ile tahkimi birlikte yetkilendirdiği veya bir tahkim merkezi ile başka bir tahkim merkezinin kurallarını birlikte yetkilendirdiği iki farklı unsuru sentezleyerek oluşturdukları hibrit tahkim anlaşmalarının geçerliliği sorunu da içerdiği çelişkiler nedeniyle ortaya çıkabilir. Çalışmamızda hibrit tahkim anlaşmalarının türleri ile birlikte bu türden tahkim anlaşmalarına uygulanacak hukuk ve geçerlilikleri incelenecektir. Özellikle bir tahkim merkezi bünyesinde başka bir tahkim merkezinin kurallarının uygulanmasının kararlaştırıldığı hibrit tahkim anlaşmalarının Türk tahkim hukuku açısından geçerliliği değerlendirilecektir.

Keywords

tahkim anlaşmalarının geçerliliği, patolojik tahkim, kademeli tahkim anlaşmaları, med-arb, arb-med, medola, arb-med-arb, hibrit tahkim

Validity of Hybrid Arbitration Clauses in International Commercial Arbitration

Abstract

Arbitration agreements, in which the parties agree to settle their dispute between them by the person or persons they will determine, even if there is no injury in the will of the party, may be invalid due to errors or contradictions in the arbitration agreement. The validity of hybrid arbitration agreements, which are formed by synthesizing two different elements; like the parties authorize arbitration through more than one dispute resolution, or the courts and arbitration together or choose different arbitration institution for administering and rules, may be invalid too. In our study, the types of hybrid arbitration agreements will be analyzing and summarizing and then the applicable law to these arbitration agreements and the validity of these type of arbitration agreements will be examined. Most especially, the arbitration agreements’ validity which applies the rules of one arbitral institution but which is administered by a different institution, which has not yet been raised before Turkish courts, will be examined under the Turkish law.

Keywords

Validity of arbitration agreements, pathological arbitration, defective arbitration, multi-tier dispute resolution, combined processes, hybrid prosses, hybrid arbitration, med-arb, arb-med, medola

References

• Akıncı Z, Milletlerarası Tahkim (5th edn, Vedat 2020).
• Akıncı Z, Milletlerarası Özel Hukukta İnşaat Sözleşmeleri (1st edn, Dokuz Eylül Üniversitesi, 1996).
• Ay Chelli E, ‘Fransız Yargıtay’ının Zorunlu Olmayan Uzlaşma Şartı Tüketilmeden Dava Açılabileceğine İlişkin 29 Nisan 2014 Tarihli Kararının Tercümesi’ (2015) 4(2) UTTDER 233-237.
• Aydemir F, Türk Hukukunda Tahkim Sözleşmesi (1st edn, On İki Levha 2017).
• Aydın E, ‘Milletlerarası Ticari Tahkimde Patolojik Tahkim Şartı ve Sözleşmesi’ (LL.M. thesis, İstanbul Üniversitesi 2018).
• Balkar Bozkurt Süheyla, ‘Milletlerarası Tahkimde Yargılama Masraflarının Hak Arama Özgürlüğüne Etkisi ve Sonuçları’ (Mayıs-Haziran 2015), 10 (129-130) Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 121-222.
• Bayraktaroğlu Özçelik G, Milletlerarası Usul Hukukunda Paralel Davalar (1st edn, Yetkin 2016).
• Berger KP, ‘Institutional Arbitration: Harmony, Disharmony and the “Party Autonomy Paradox” (XI Conferencia Internacional Hugo Grocio de Arbitraje, Madrid 2018 ).
• Blackaby N, Partasides C, Redfern A and Hunter M, Redfern and Hunter on International Arbitration Student Version (6th edn, Oxford 2015).
• Comşa P, ‘At A Crossroads: The Case of “Pathological Arbitration Clauses” Which Determine A Jurisdictional Fight’ (2018) 25(2) Lex ET Scientia International Journal 47-55.
• Coulson R, ‘MEDALOA: A Practical Technique for Resolving International Business Disputes’ (1994) 11(2) Journal of International Arbitration, 111-113.
• Çelikel A and Erdem BB, Milletlerarası Özel Hukuk (15th edn, Beta 2017).
• Davis BG, ‘Pathological Clauses: Frederic Eisemann’s Still Vital Criteria’ (1991) 7(4) Arbitration International 365-388.
• Demir Gökyayla C, ‘Arabuluculuk ve Tahkimi Bir Arada İçeren Uyuşmazlık Çözüm Yolu’ (2019) 77 (2) İstanbul Hukuk Mecmuası 575-616.
• Demirkol B and Aküzüm U, Türkiye’de Med-Arb (Arabuluculuk-Tahkim) Yapısı, Mevzuatı & Uygulaması (1st edn, On İki Levha 2020).
• Demirkol B, ‘Mutlak Olmayan Milletlerarası Tahkim Anlaşmalarının Geçerliliği’ (2017) 16(2) GSÜHFD 325-254.
• Doğan V, Milletlerarası Özel Hukuk (5th edn, Savaş 2019). Draguiev D, ‘Unilateral Jurisdiction Clauses: The Case for Invalidity, Severability or Enforceability’ (2014) 31(1) Journal of International Arbitration 19-46.
• Eisemann F, ‘La clause d’arbitrage pathologique” l’arbitrage international’ (1974), C.3 Arbitrage commercial/Commercial Arbitration, Essais in memoriam Eugenio Minoli, 129-161.
• Ekşi N, Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda Tahkim (2nd edn, Beta 2019).
• Ekşi N, Tahkim Öncesi Uyuşmazlık Çözüm Usulleri ve Bu Usuller Tüketilmeden Tahkime Başvurulmasının Sonuçları (1st edn, Beta 2015).
• Ekşi N, “Milletlerarası Tahkimde Paralel Davalar (Parallel Litigation)” (2013) 2 (2) UTTDER 15-51.
• Erkan M, Milletlerarası Tahkimde Yetki Sorunları (1st edn, Yetkin 2013).
• Erlank W, Enforcement of Multi-Tiered Dispute Resolution Clauses (SSRN, 9 September 2002 2002) <https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=1491027> Erişim tarihi 5 June 2020.
• Ertekin E and Karataş İ, Uygulamada İhtiyari Tahkim ve Yabancı Hakem Kararlarının Tenfizi Tanınması (1st edn, Yetkin 1997).
• Esen E, ‘Uluslararası Tahkime Tâbi Bir Uyuşmazlığın Devlet Mahkemelerine Götürülmesi Halinde Tahkim Anlaşmasının Geçerliliğine İlişkin İtirazların İncelenmesi ve Kompetenz–Kompetenz Prensibi’ (2011) 10(1) GSÜHFD Prof. Dr. Ata Sakmar’a Armağan 355-380.
• Esen E, ‘Yetkili Kılınan Tahkim Kurumunun Mevcut veya Belirli Olmadığı Tahkim Anlaşmalarının Geçerliliği’ (2017) 2017(2)UTTDER 75-148.
• Esen E, ‘Yabancı Mahkeme Lehine Yapılan Yetki Anlaşmasına Dayanan Yetki İtirazının Değerlendirilmesinde Dürüstlük Kuralının Etkisi ve Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin 6.3.2009 tarihli İçtihadının Eleştirisi’ (2011) 31 (1) MHB 191-207.
• Fouchard P, Gaillard E and Goldman B, Traité de l’arbitrage commercial international (Litec 1996).
• Fry J, ‘HKL Group Ltd. v. Rizq International Holdings Pte. Ltd. and HKL Group Co. Ltd. v. Rizq International Holdings Pte. Ltd.’ (2013) 30(4) Journal of International Arbitration 453-462.
• Gedik B, Milletlerarası Tahkim Kararlarının İptal Edilme Nedenlerinden Tahkim Anlaşmasının Geçersiz Olması (1st edn, Seçkin 2020).
• Henriques DG, ‘Pathological Arbitration Clauses, Good Faith and The Protection of Legitimate Expectations’ (2015) 31(2) Arbitration International 349-362.
• Ildır G, Alternatif Uyuşmazlık Çözümü-Medeni Yargıya Alternatif Yöntemler (1st edn, Seçkin 2003). Işık F, Milletlerarası Ticari Tahkimde Tahkim Anlaşması Yapma Yetkisi ve bu Yetkiye Uygulanacak Hukuk (1st edn, On İki Levha 2015).
• İlhan HA, Tahkim Sözleşmesinin Geçerliliği (1st edn, Adalet 2016).
• Jain A, ‘Pathological Arbitration Clauses and Indian Courts’ (2008) 25(4) Journal of International Arbitration 433-448.
• Kayalı D, ‘Enforceability of Multi-Tired Dispute Resolution Dispute Clauses’ (2010) 27(6) Journal of International Arbitration 551-577.
• Kaufmann-Kohler G and Rigozzi A, Arbitrage international, Droit et pratique à la lumière de la LDIP (1st edn, Editions Weblaw 2006)).
• Molfa M, ‘Pathological Arbitration Clauses and The Conflict of Laws’ (2007) 37(1) Hong Kong Law Journal 161-184.
• Moses ML, The Principles and Practice of International Commercial Arbitration (2nd edn, Cambridge 2012).
• Nicholls AC and Bloch C, ‘ICC Hybrid Arbitrations Here to Stay: Singapore Courts’ Treatment of ICC Rules Revisions in Articles 1(2) and 6(2)’ (2014) 31(3) Journal of International Arbitration 393-412.
• Nomer E, Devletler Hususi Hukuku (22nd edn, Beta 2017).
• Oghigian H, ‘The Mediation/Arbitration Hybrid’ (2003), 20(1) Journal of International Arbitration 75-80.
• Özdemir Kocasakal H, ‘Yargıtay 15.Hukuk Daire’sinin Bir Kararı Çerçevesinde Mahkemelere De Yetki Veren Tahkim Anlaşmalarının Geçerliliği ve Bu Geçerliliğin Tespitinin Mahkemeler Tarafından Yapılıp Yapılamayacağı’ (2017) On İki Levha Prof.Dr. Hamdi Yasaman’a Armağan, 509-535.
• Özdemir Kocasakal H, ‘Tahkim Şartı ile İlgili İptal Sebepleri’ (2014) ICC Türkiye Yayını, XI. Milletlerarası Tahkim Semineri, 14 Nisan 2014, Ankara, 37-84.
• Özdemir Kayalı D, ‘Uluslararası Ticari Sözleşmelerde Basamaklı Uyuşmazlık Çözüm Şartları’ (2009) Haluk Konuralp’in Anısına Armağan C. I, 499-515.
• Özel S, Milletlerarası Ticari Tahkimde Kanunlar İhtilafı Kuralları (1st edn, Legal 2008).
• Park WW, ‘Arbitration of International Contract Disputes’ (1984) 39(4) The Business Lawyer 1783-1799.
• Pekcanıtez H and Yeşilırmak A, Pekcanıtez Usul Medeni Usul Hukuku C III (15th edn, On İki Levha 2017).
• Qian J and Guo L, ‘The Validity and Remedy of the Pathological International Commercial Arbitration Agreement’ (2019), 2(5) International Law School of Northwest University of Political Science and Law 109-119.
• Pisacane G, Murphy L and Zhang C, Arbitration in China - Rules & Perspectives (1st edn, Springer 2016).
• Rogers J, Lijun C and Townsend M, ‘Legality of ‘Hybrid’ Arbitration Clauses Upheld in China’ (2014), 6(3) Asian Dispute Review 146-149.
• Ross HW and Conlon DE, ‘Hybrid of Third-Party Dispute Resolution: Theoretical Implications of Combining Mediation and Arbitration’ (2000), 25(2) The Academy of Management Review 416-427.
• Rubino Sammartano M, International Arbitration Law and Practice (2nd edn, Kluwer Law International 2001).
• Samra HJ and Ramachanderan R, ‘A Cure for Every Ill? Remedies for “Pathological” Arbitration Clauses’ (2020) 74(4) University of Miami Law Review 1110-1123.
• Sarıöz Büyükalp A İ, ‘Uluslararası Tahkimde “Tahkim Anlaşmasının Hükümsüz, Tesirsiz veya İcrasının İmkânsız Olması” Kavramları’ (2014), 16 (Özel Sayı) DEUHFD in Prof. Dr. Hakan Pekcanıtez’e Armağan 2015-2061.
• Sarıöz Büyükalp Aİ, Milletlerarası Ticari Tahkimde Tahkim İtirazı ile Karşılaşan Türk Hâkiminin Tahkim Anlaşmasının Geçerliliğine Dair Yapacağı İncelemenin Kapsamı ve Sonuçları (Eylül Ekim 2014) 9 (121-122) Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 195-224.
• Sato Y, ‘Hybrid Dispute Processing in Japan: Linking Arbitration with Conciliation’ Vijay K. Bhatia, Christopher N. Candlin, Jan Engberg and Jane Lung (eds), Legal Discourse across Cultures and Systems (Kluwer Academic 2008).
• Schroeter UG, ‘Ad Hoc or Institutional Arbitration — A Clear-Cut Distinction? A Closer Look at Borderline Cases’ (2017) 10(2) Contemporary Asia Arbitration Journal 141-199.
• Şanlı C, Esen E and Ataman Figanmeşe İ, Milletlerarası Özel Hukuk (8th edn, Beta 2020).
• Şanlı C, Uluslararası Ticari Akitlerin Hazırlanması ve Uyuşmazlıkların Çözüm Yolları (7th edn, Beta 2019).
• Şensöz E, Milletlerarası Tahkim Kanunu’nda Hakem Kararlarına Karşı Başvuru Yolları, Hakem Kararlarının İptali, (L.L.M. thesis Galatasaray Üniversitesi 2005).
• Şit B, Kurumsal Tahkim ve Hakem Kararlarının Tanınması ve Tenfizi (1st edn, İmaj 2005).
• Tan Dehmen M, Tahkim Öncesi Müzakere Ya Da Uzlaştırma Yollarının Tüketilmiş Olmasının Tahkim Yargılamasına Etkisi (2011) 25(1-2) PPIL 451-472.
• Tekin ES, Milletlerarası Tahkim Hukukunda Tahkim Anlaşmasının Geçerliliğe Uygulanacak Hukuk, (1st edn, On İki Levha 2019).
• Tolkušinas K, ‘Defective Arbitration Clauses in International Commercial Contracts’ (Mater Thesis, Mykolas Romeris University 2010).
• Töre N, Milletlerarası Tahkimde Tahkim Anlaşmasının Varlığı Geçerliliği ve Etkileri (1st edn, Turhan 2019).
• Tweeddale A and Tweeddale K, Arbitration of Commercial Disputes International and English Law and Practice (1st edn, Oxford University Press 2005).
• Willems J, Chapter 38: The Arbitrator's Jurisdiction at Risk: The Case of Hybrid and Asymmetrical Arbitration Agreements in Pierre A. Karrer, Patricia Shaughnessy, Sherlin Tung (eds), The Powers and Duties of an Arbitrator, Liber Amicorum Pierre A. Karrer (Kluwer Law International BV 2017).
• Yener Keskin C, Milletlerarası Tahkim Anlaşmasının Kurulması ve Etkisi, (1st edn, On İki Levha 2017).
• Yeşilırmak A, ‘Geçerli Bir Tahkim Anlaşmasının Varlığına Rağmen Genel Haciz Yoluyla Takip Yapılabilir mi?’ (2011) 96 Türkiye Barolar Birliği Dergisi 205-228.
• Yeşilırmak A, ICC Tahkim Kuralları ve Uygulaması (1st edn, On İki Levha 2018).
• Yeşilova B, ‘Milletlerarası Tahkimin Hukuki Niteliği Üzerine Düşünceler ve Güncel Gelişmeler’ (2008), 76 Türkiye Barolar Birliği Dergisi 83-164.
• Yeşilova B, Milletlerarası Ticari Tahkimde Nihai Karardan Önce Mahkemelerin Yardımı ve Denetimi (1st edn, Güncel 2008).
• Yılmaz B, ‘İsviçre Federal Mahkemesi’nin Tahkim Öncesi Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Klozu’nun Bağlayıcılığı Konusundaki 7 Temmuz 2014 Tarihli Kararının Tercümesi’ (2015) 4(2) UTTDER 261-284.
• Yudistiana F, ‘The Extent to Which Hybrid Arbitration Clauses Apply To Advance Investor-State Arbitration In The International Centre For Settlement Of Investment Disputes (ICSID)’ (LLM thesis, Kingston University London 2015).
• Milletlerarası Tahkim Konusunda Yasal Bir Düzenleme Gerekir Mi? II. Tahkim Haftası, Sempozyum-Bildiriler-Tartışmalar, 11 Nisan 1997”, Ankara 1997.