Yazılım Hataları Ve Hukuki Sorumluluk

Yıl 2025, Cilt: 31 Sayı: 1, 691 - 720, 16.07.2025

Semih Yünlü

https://doi.org/10.33433/maruhad.1640962

Öz

İnsanlar ve malvarlığı değerleri çok çeşitli sebeplerle zarar görebilir. Dijitalleşmenin hızlanmasıyla birlikte bu sebepler içerisine dijital unsurlar da girmiştir. Öyle ki, kimi zaman zararın kaynağı salt bir yazılım hatasına dayanır. Tarihte de görüldüğü üzere yazılım hataları sebebiyle bir bankanın milyonlarca lira zarar etmesi, bir uzay aracının yörüngeden çıkması, askeri bir sistemin yanlışlıkla sivillere zarar vermesi, otonom bir aracın kaza yapması veya bir tıbbi cihazın hastalara zarar vermesi mümkündür. Teknik olarak bug, glitch, aksaklık, insan hatası, anomali, kusur, arıza gibi kavramlar yazılım hatası üst başlığı altında incelenebilir. Yazılım hataları sebebiyle yazılımcının şahsi sorumluluğu yanı sıra adam çalıştıranın sorumluluğu, yardımcı kişilerin fiillerinden sorumluluk, ürün sorumluluğu gibi çeşitli sorumluluk normları ele alınabilir. Sorumluluğun ortadan kalkması noktasında ise sorumsuzluk anlaşması, üçüncü kişinin müdahalesi, gelişim riski savunması, öngörülemezlik, gerekli dikkat ve özenin gösterilmiş olması, kullanıcı hatasının bulunması ve hatasız kod olmaz varsayımı gibi kavramlar etkili olabilecektir.

Anahtar Kelimeler

Yazılım , Hata , Kusur , Programlama , Bug , Sorumluluk

Software Errors And Legal Liability

Öz

Individuals and property values may be harmed for different reasons. With the increase in digitalization, digital elements also come into play among the reasons for this. So much so that sometimes a software error is the direct source of the damage. As seen throughout history, it is possible for a bank to lose millions of liras, a spacecraft to go out of orbit, a military system to accidentally harm civilians, an autonomous vehicle to have an accident, or a medical device to harm patients due to software errors. Terms such as bug, glitch, human error, anomaly, defect, and failure can be technically examined under the head of software error. In addition to the personal liability of the software developer due to software errors, various liability norms such as the liability of employers, liability for associates, and product liability can be examined. Concepts such as non-liability clause, third party intervention, development risk defense, unpredictability, due care, user error and the assumption that there is no error-free code are effective in exclusion of liability.

Anahtar Kelimeler

Software , Error , Defect , Programming , Bug , Liability

Kaynakça

• Abuşoğlu A, Algoritma Tasarlama ve C ile Temel Bilgisayar Programlama (Ekin 2019).
• Akdemir Kamalı T, Fikri Hukuk Kapsamında Bilgisayar Programlarındaki Değişikliklerin Sonuçları (Seçkin 2019).
• Akkaya İ, Bilgisayarlarda, Bilgisayar Programlarında ve Kütüklerinde Arama, Kopyalama ve Elkoyma (CMK md. 134) (Adalet 2024).
• Alakoç Burma Z, Bilgisayar I-II (Temel Bilgi Teknolojileri) (Seçkin 2012).
• Aldemir Toprak İB, ‘Üretim Hatalarının Organizasyon Sorumluluğu Bağlamında Ele Alınması’ (2024) 73 Adalet Dergisi 757-795.
• Antalya OG, Marmara Hukuk Yorumu – Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt V/1, 2 (2. Bası, Seçkin 2019).
• Antalya OG, Marmara Hukuk Yorumu – Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt V/1, 3 (2. Bası, Seçkin 2019).
• Arat A ve Akıncı E, ‘2022/0302 Sayılı Avrupa Birliği Yeni Ürün Sorumluluk Direktif Teklifinin Getirdikleri Üzerine Bir Değerlendirme’ (2024) 82(2) İstanbul Hukuk Mecmuası 363-407.
• Atamer Y ve Kurtulan Güner G, ‘Ürün Güvenliği ve Teknik Düzenlemeler Kanunu ile İmalatçının Sorumluluğu Konusu Türk Hukuku Açısından Çözülmüş müdür?’ (2021) 70(2) Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 543-588.
• Aydın CH, ‘Temel Kavramlar’ iç Tevfik Volkan Yüzer ve Muhammet Recep Okur (edr), Temel Bilgi Teknolojileri I (Anadolu Üniversitesi 2018) 2-21.
• Baş S, ‘7223 Sayılı Kanun Kapsamında Ürün Sorumluluğu Kavramına Genel Bir Bakış’ (2022) 52 Türkiye Adalet Akademisi Dergisi 349-382.
• Bello R-W and Tobi SJ, ‘Software Bugs: Detection, Analysis And Fixing’ (2024) 182 World Scientific News 1-22.
• Bozkurt A, Çüçen A ve Adıgüzel A, Yazılım Test Rehberi (3. Bası, Seçkin 2022).
• Brox H and Walker W-D, Allgemeines Schuldrecht (48. Auflage, C. H. Beck 2024).
• Cai K-Y, Software Defect and Operational Profile Modeling (Springer Science+Business Media 1998).
• Çalışkan H, ‘Bilişim Güvenliği’ iç Gülsün Kurubacak ve Muhammet Recep Okur (edr), Temel Bilgi Teknolojileri II (Anadolu Üniversitesi 2019) 38-60.
• Çatalbaş O, Döğerlioğlu G ve Özmen H, Bilgisayar (Ekin 2008).
• Çetiner B, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (On İki Levha 2024).
• Ceylan E, ‘Hizmet Sözleşmesi’ iç M. Turgut Öz (ed), Borçlar Hukuku Özel Hükümler (Seçkin 2023) 399-465.
• Dalyan Ş, Bilgisayar Programlarının Fikri Hukukta Korunması (Seçkin 2009).
• Demir S, ‘Temel Kavramlar’ iç Deniz Dal (ed), Programlama Temelleri (Anadolu Üniversitesi 2018) 4-26.
• Dewdney AK, ‘Computer Recreations: Of Worms, Viruses and Core War’ (1989) 260(3) Scientific American <https://www.jstor.org/stable/24987184> 110-113.
• Efe ES, ‘Bilgisayar Programlarının Fikri Hukukta Korunması’ (Yüksek Lisans Tezi, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi 2023).
• Ekici Ş, Bilişim ve Teknoloji Hukuku (3. Bası, Seçkin 2024).
• Eren F ve Dönmez Ü, Eren Borçlar Hukuku Şerhi Cilt III (m. 83-206) (Yetkin 2022).
• Erişgin N, ‘Standart Yazılım Devrini Amaçlayan Sözleşmelerde Edimin Konusu Olarak Bilgisayar Programı’ (1999) 48(1) Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 213-253.
• European Union, ‘Council Directive 85/374/EEC (of 25 July 1985 On The Approximation Of The Laws, Regulations And Administrative Provisions Of The Member States Concerning Liability For Defective Products)’ (EUR-Lex, 30 July 1985) <https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/ TXT/?uri=celex%3A31985L0374> Erişim Tarihi 2 Şubat 2025.
• European Union, ‘Directive (EU) 2024/2853 (of the European Parliament and of the Council of 23 October 2024 on liability for defective products and repealing Council Directive 85/374/EEC)’ (EUR-Lex, 23 October 2024) <https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/ TXT/?uri=CELEX%3A32024L2853&qid=173.831.3295295> Erişim Tarihi 2 Şubat 2025.
• Fuchs M, Pauker W and Baumgärtner A, Delikts – und Schadensersatzrecht (9. Auflage, Springer 2017).
• Gürbüz A, Yazılım Test Mühendisinin El Kitabı (3. Bası, Seçkin 2023).
• Hatipoğlu K, Paket Yazılım Lisans Sözleşmeleri (Seçkin 2024).
• Huguenin C, Obligationenrecht: Allgemeiner und Besonderer Teil (3. Auflage, Schulthess 2019).
• Institute Of Electrical And Electronics Engineers, Standard Classification for Software Anomalies (IEEE 2010). International Organization for Standardization (ISO) and International Electrotechnical Commission (IEC), ‘Information Technology – Vocabulary’ (ISO, 2015) <https://www.iso.org/obp/ui/en/#iso:std:isoiec: 2382:ed-1:v2:en> Erişim Tarihi 26 Ocak 2025.
• International Software Testing Qualifications Board, ‘Home Page’ (ISTQB, 2024) <https://www.istqb.org> Erişim Tarihi 2 Şubat 2025.
• International Software Testing Qualifications Board, ‘Sertifikalı Test Uzmanı Temel Seviye Ders Programı’ (ISQTB, 2023) 20 <https://www.turkishtestingboard.org/temel-seviye-sertifikali-test-uzmani-dersprogrami- v4-0-turkce/> Erişim Tarihi 31 Ocak 2025.
• Jing X-Y, Chen H and Xu B, Intelligent Software Defect Prediction (Springer 2023).
• Kahveci A and Daş R, ‘Yaşanmış Önemli Yazılım Hatalarının İncelenmesi Ve Kritik Öneriler’ (2019) International Artificial Intelligence and Data Processing Symposium (IDAP) 1-6.
• Kaleli C, ‘Bilgisayar ve Programlamanın Gelişimi’ iç Yaşar Hoşçan (ed), Bilgisayar Ve Programlamaya Giriş (Anadolu Üniversitesi 2018) 2-19.
• Kanışlı E, ‘Ürün Güvenliği ve Teknik Düzenlemeler Kanunu (ÜGTDK) Uyarınca Üreticinin Sorumluluğu’ (2020) 78(3) İstanbul Hukuk Mecmuası 1413-1468.
• Küçükali C, ‘Bilgisayar Programlarının Fikri Mülkiyet Kapsamında Korunması’ (2020) 19(37) İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 104-127.
• Kul S, ‘Hata Ayıklama’ iç Deniz Dal (ed), Programlama Temelleri (Anadolu Üniversitesi 2018) 150-171.
• Kumtepe EG, ‘İşletim Sistemleri’ iç Gülsün Kurubacak ve Muhammet Recep Okur (edr), Temel Bilgi Teknolojileri II (Anadolu Üniversitesi 2019) 2-37.
• Lexpera, ‘İçtihat Arama’ (Lexpera Hukuk Bilgi Sistemi, 2025) <www.lexpera.com.tr> Erişim Tarihi 2 Şubat 2025.
• Nomer HN, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (18. Bası, Beta 2021).
• Özdemir H, ‘Eser Sözleşmesi’ iç M Turgut Öz (ed), Borçlar Hukuku Özel Hükümler (Seçkin 2023) 491-655.
• Özkaya P ve Samet R, ‘Yazılım Ürünlerinin Telif Hukuku Kapsamında Korunması’ (2020) 6(1) Uluslararası Bilgi Güvenliği Mühendisliği Dergisi 17-34.
• Prokop LE, ‘Software Error Incident Categorizations in Aerospace’ (2023) NTRS – NASA Technical Reports Server 1-35.
• Şahan G, Bilgisayar Programı İmâl Sözleşmesi (Yetkin 2016).
• Şamlı R, Yazılım Kalite ve Testi (İstanbul Üniversitesi AUZEF 2021).
• Sarı HG, Bilgisayar Yazılımlarındaki Fikri Hakların Korunması ve Ticarileştirilmesi (Seçkin 2023).
• Serozan R, Borçlar Hukuku Genel Bölüm (Kocayusufpaşaoğlu / Hatemi / Serozan / Arpacı) (6. Bası, Filiz 2014).
• Spafford EH, ‘Quotable Spaf ’ (Purdue, updated on 18 May 2024) <https://spaf.cerias.purdue.edu/quotes.html> Erişim Tarihi 2 Şubat 2025.
• Topuz M, İsviçre ve Türk Hukuku ile Karşılaştırmalı Olarak Roma Borçlar Hukukunda Maddi Zarar ve Bu Zararın Belirlenmesi (3. Bası, Seçkin 2023).
• Türk Dil Kurumu, ‘Genel Türkçe Sözlük’ (Türk Dil Kurumu Sözlükleri) <https://sozluk.gov.tr> Erişim Tarihi 25 Ocak 2025.
• Türk Standartları Enstitüsü, Bilişim Terimleri Sözlüğü (TSE 2006).
• Turkish Testing Board, ‘Home Page’ (TTB, 2024) <https://www.turkishtestingboard.org> Erişim Tarihi 2 Şubat 2025.
• Uzun B ve Koruyan K, ‘Yazılım Test Sürecinde Durum Raporlamasına Genel Bakış Ve Yaklaşımlar’ (2019) 5(1) Yönetim Bilişim Sistemleri Dergisi 52-63.
• Widmer Lüchinger C and Wiegand W, ‘Art. 100’ iç Corinne Widmer Lüchinger and David Oser (eds) Basler Kommentar – Obligationenrecht I (Art. 1-529) (7. Auflage, Helbing Lichtenhahn 2020) Art. 100.
• Wikipedia, ‘Corrupted Blood Incident’ (Wikipedia, last edited on 13 January 2025) <https://en.wikipedia.org/ wiki/Corrupted_Blood_incident> Erişim Tarihi 2 Şubat 2025.
• Wikipedia, ‘Grace Hopper’ (Wikipedia, last edited on 24 January 2025) <https://en.wikipedia.org/wiki/Grace_ Hopper> Erişim Tarihi 2 Şubat 2025.
• Wikiquote, ‘Gene Spafford’ (Wikipedia, last edited on 14 May 2019) <https://en.wikiquote.org/wiki/Gene_ Spafford> Erişim taihi 2 Şubat 2025.
• Wills M, ‘The Bug in the Computer Bug Story’ (JSTOR Daily, 3 May 2022) <https://daily.jstor.org/the-bug-inthe- computer-bug-story/> Erişim Tarihi 1 Şubat 2025.
• Yavuz C, Acar F ve Özen B, Borçlar Hukuku Dersleri (Özel Hükümler) (19. Bası, Beta 2024).
• Yazıcı A, Doğdu E, Özbayoğlu AM, Erten YM ve Ergin O, JAVA Bilgisayar Programlamaya Giriş (2. Bası, Palme 2011).
• Yener HA, Baştürk F ve Meçik B, ‘Yazılım Geliştirme Ve Test Otomasyon İle Verimlilik Artışı: General Mobile’ (2019) 1(1) Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Mühendislik Ve Doğa Bilimleri Dergisi 172-196.
• Yünlü S, ‘Üretici Yapay Zekâ Kaynaklı Norm Ve Kişi Bazlı Hukuki Sorumluluk’ (2024) 72 Adalet Dergisi 501- 542.
• Yünlü S, Yardımcı Kişilerin Fiillerinden Sorumluluk (On İki Levha 2019).