Klaros'tan "Ghidici Tipi" Bronz Pandantifler

Yıl 2019, Cilt: 13 Sayı: 1, 16 - 29, 23.04.2019

Gülşah Günata

Öz

Bu çalışmada Klaros Apollon kutsal alanında, Artemis ve
Leto ile ilişkili alanlarda bulunmuş on beş adet bronz halka formlu pandantif
ele alınmaktadır. Malzemenin tanrıçalara adanmış sunaklar ve tapınak içinden
geldiği düşünüldüğünde, adı geçen pandantiflerin sunu niteliği taşıdığı
anlaşılmaktadır. Klaros’ta bronz objelerde karşımıza çıkan altın yaldız
geleneğinin söz konusu pandantiflerde görülmemesi ithal olduklarını
düşündürmektedir. Balkanlar ve Kuzey Yunanistan’da sadece mezar ve kutsal
alanlarda ele geçen benzer örnekler hem pandantiflerin kullanım amacı hem de
kökeni konusunda net bilgiler sağlamaktadırlar. Benzer örneklerin kontekstleri
ve Klaros malzemesinin stratigrafisi söz konusu bronz pandantiflerin M.Ö. 8./7.
yüzyıla ait olduğunu ortaya koymaktadır. Hem Balkanlar ve Kuzey Yunanistan
örnekleri hem de Klaros pandantifleri bu objelerin kadın dünyasıyla ilişkisini
göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Klaros, kutsal alan, sunu, bronz, pandantif, Artemis, Leto

Kaynakça

• Andrews 1994 Andrews, T. K., Bronzecasting at Geometric period Olympia and early Greek metals source, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Brandeis University, Ann Arbor, Michigan, 1994.
• Bouzek 1994 Bouzek, J., “Late Bronze Age Greece and the Balkans: A Review of the Present Picture.” The Annual of the British School at Athens 89, 1994, 217-234.
• Fellmann 1984 Fellmann, B., Frühe Olympische Gürtelschmuckscheiben aus Bronze. Berlin: Verlag Walter de Gruyter & Co., 1984.
• Gergova 1987 Gergova, D. Früh- und ältereisenzeitliche Fibeln in Bulgarien, Prähistorische Bronzefunde Abteilung 14, Band 7, München, 1987.
• Günata 2017 Günata, G., The Cult of Artemis at Klaros in Relation with the Worship of the Goddess in Western Anatolia and Greece, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Koç Üniversitesi, İstanbul, 2017.
• Günata 2018 Günata, G., “Development of the Oracular Sanctuary of Apollo at Klaros in Relation to Theories of Greek Extra-Urban Sanctuaries.” Prof. Dr. Nuran Şahin’e Armağan Kitabı ‘Epiphaneia’ / A Festschrift for Prof. Dr. Nuran Şahin from her Coleagues, Friends and Former Students, ed. O. Zunal, Y. Polat, H. Cevizoğlu, G. Gürtekin Demir, G. Polat, G. Günata, E. Doğan Gürbüzer, C. Pişkin Ayvazoğlu, İzmir, 2018, 201-210.
• Јевтић 1994 Јевтић, М., О металним налазима Басараби културе у Србији, in: Тасић, Н.(ед.), Културе гвозденог доба југословенског Подунавља, Београд, 1994, 77-85.
• Jevtić 2007 Jevtić, M., “Sacred Groves of the Tribali on Miroc Mountain.” Starinar 56/2006, 2007, 271-290. Jevtić 2016 Jevtić, M. “Basarabi and Ferigile Finds on the Border Between the Carpathian Basin and Central Balkans. Contribution to the Early Iron Age Chronology.” Iron Age chronology in the Carpathian Basin: Proceedings of the International Colloquium from Târgu Mureş, 8-10 October 2015, ed. Sándor Berecki. Cluj-Napoca: Mega, 2016, 9-18.
• Kilian-Dirlmeier 1979 Kilian-Dirlmeier, I., Anhänger in Griechenland von der mykenischen bis zur spätgeometrischen Zeit, Prähistorische Bronzefunde Abteilung 11, Band 2, München, 1979.
• Kukoč 2010 Kukoč, S., “Unpublished Pendants from Asseria: A Contribution to the Understanding of the Liburnian Attire.” ASSERIA 8, 2010, 95-130.
• Mitrevski 1999 Mitrevski, D., “Grave of Paeonian Priestess from Marvinci-Contribution to Evaluation of Paeonian Religion in the Iron Age.” Macedoniae Acta Archaeologica 15, 1999, 69-89.
• Mitrevski 2007 Mitrevski, D., “Pogrebuvanja na svešteničkite vo železno vreme vo Makedonija.” Scripta Praehistorica in Honorem Biba Teržan, Slovenije, 2007, 563-582.
• Mitrevski 2013 Mitrevski, D., “Праисторија на Република Македонија.” МАКЕДОНИЈА милениумски културно-историски факти, Паско Кузман, Skopje, 2013, 83-266.
• Petrova 1999 Petrova, E., Paeonia in the 2nd and the 1st Millennia BC, Skopje, 1999.
• Potrebica 2008 Potrebica, H., “Contacts between Greece and Pannonia in the Early Iron Age with Special Concern to the Area of Thessalonica.” Import and Imitation in Archaeology (Schriften des Zentrums für Archäologie und Kulturgeschichte des Schwartzmeerraumes 11), ed. P. Biehl, Y. Rassamakin, Langenweissbach: Beier&Beran, 2008, 187-212.
• Sokolovska 2012 Sokolovska, V., The Ancient town at Isar-Marvinci, Valandovo, Üsküp: Porta Archaeologica, 2012.
• Şahin 2012 Şahin, N., “Apollon Klarios Bilicilik Merkezi.” Ege Üniversitesi Arkeoloji Kazıları, ed. A. Çilingiroğlu, Z. Mercangöz, G. Polat, İzmir, 2012, 317-341.
• Şahin 2014 Şahin, N., “Les Campagnes de 2010 et 2011 à Claros: nouveaux apports.” Le Sanctuaire de Claros et son oracle. Colloque International Lyon, Maison de l’Orient et de la Méditerranée Amphithéatre Benveniste 13–14 Janvier 2012, ed. J. Moretti ve L. Rabatel, Lyon, 2014, 13–31.
• Şahin 2015 Şahin, N., “Klaros’tan Altın Yaldızlı Bronz Tanrıça Heykelciği.” Prof. Dr. Ömer Özyiğit’e Armağan / Studies in Honour of Ömer Özyiğit, ed. E. Okan ve C. Atilla, İstanbul: Ege Yayınları, 2015, 397–404.
• Tasic 2004 Tasic, N., “Historical picture of development of Early Iron Age in the Serbian Danube basin.” Balcanica 35. 2004, 7-22.
• Vassileva 2007 Vassileva, M., “First Millennium BC Ritual Bronze Belts in an Anatolian and Balkan Context.” Thrace in the Graeco-Roman World, Proceedings of the 10th International Congress of Thracology, Komotini-Alexandroupolis 18-23 October 2005, Athens, 2007, 669-679.
• Hdt. Herodotos, The Histories Herodot Tarihi, Müntekim Ökmen çev., İstanbul, 1991.
• Hom. Homeros, Iliad Ilyada, Azra Erhat, A. Kadir çev., İstanbul, 2013.