ERİC HOBSBAWM’IN SOSYAL HAYDUT PRENSİPLERİ BAĞLAMINDA BİR HALK KAHRAMANI: YADO PAŞA

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 1, 43 - 56, 29.07.2021

Ömer Faruk Elaltuntaş , Emin Karaca

Öz

Her toplum zamanla bozulan sosyal ve iktisadi düzenin karşısında halkın hakkını savunmak üzere var olan otoriter güçlere başkaldıran sosyal haydutlar oluşmuştur. Eric Hobsbawm’ın sosyal haydut olarak tanımladığı bu kişiler, günlük yaşamlarında halkın içinde sıradan bir hayat sürdüren karakterlerdir; ancak içtimai hayatta oluşan bozukluklar bu kişileri haksızlıklar karşısında eyleme geçmeye itmiştir. Adi soyguncular ve gangsterlerden özellik olarak farklı olan sosyal haydutlar, bir amaç uğruna mücadeleye girişmişler ve halktan aldıkları destekle davalarını hayatları pahasına sürdürmüşlerdir.
1889-1929 yılları arasında Bingöl ve yöresinde yaşamış bir sosyal haydut olan Yado (Yadin Paşa) yaşadığı dönemin şartlarından doğan olağanüstü gelişmeler ve toplum içinde yaşanan kargaşalardan dolayı yerel otoriter güçlere karşı verdiği mücadele ile yöre insanı tarafından halk kahramanı olarak nam salmıştır. Bu çalışmada Eric Hobsbawm’ın Sosyal Haydut Prensipleri Bağlamında Bingöllü Yado’nun hayatı ve mücadelesi incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hobsbawm, Sosyal Haydut, Halk Kahramanı, Yado, Bingöl

A FOLK HERO İN THE CONTEXT OF ERİC HOBSBAWM'S SOCİAL BANDİT PRİNCİPLES: YADO PASHA

Öz

Against the deteriorating social and economic order in most societies, social bandits have emerged that rebelled against the authoritarian powers that exist to defend the rights of the people. These people, described as social bandits by Eric Hobsbawm, are characters who lead an ordinary life in public in their daily lives, however, the disorders in social life pushed these people to take action against injustices. Social thugs who differ in characteristics from common robbers and gangsters engage in a fight for a cause and with the support they received from the public, they continued their cause at the cost of their lives.
Yado (Yadin Pasha), a social bandit who lived in Bingol and its surroundings between 1889-1929, extraordinary developments arising from the conditions of the period in which he lived and because of the chaos in society, he became famous as a folk hero in the region with his struggle against local authoritarian forces. In this study, the life and struggle of Yado from Bingol was examined in the context of Eric Hobsbawm's Social Bandit Principles.

Anahtar Kelimeler

Hobsbawm, Social Bandit, Folk Hero, Yado, Bingol

Kaynakça

• KASIMOĞLU, A ., (2010), “Yado Paşa”, Vate Dergisi, S. 34, ss. 26-45.
• GACAR, Ş., (2019), “Hobsbawm’ın Sosyal Haydut Prensipleri Bağlamında Atçalı Kel Mehmet”, Kültür Araştırmaları Dergisi, C. 1, S. 3, ss. 302-326.
• GÖZÜTOK, T., (2011), “Eşkıyalık ve Çakırcalı Mehmet Efe’nin Türk Edebiyatına İz Düşümü”. Türkbilig, S. 21, ss. 49-72.
• HOBSBAWM, E, J,. (1995), Sosyal İsyancılar (Çev. Necati Doğru), İstanbul, Sarmal Yayınları.
• KURİJ, S,. (1997), “Yado Bir Türküdür Söylenir Ülkemde, Dilşah Hanım ile Röportaj”, Hevi Gazetesi, S. 20, ss. 32.
• http://www.zazaki.net/haber/yadonun-kizi-ile-roportaj-43.htm (Erişim Tarihi: 14.04.2021)
• http://yeniyasamgazetesi2.com/yado/ (Erişim Tarihi: 04.05.2021)
• http://www.wikiwand.com/diq/Yad%C3%AEn_Mehm%C3%BBd_Ebas (Erişim Tarihi: 04.05.2021)
• http://www.bernamegeh.org/2019/07/13/fesihe-mihe/ (Erişim Tarihi: 21.05.2021)