Bazı Organik Gübrelerin Fiğ + Tritikale Yetiştiriciliği ve Toprak Verimliliğinin Korunması Üzerine Etkisi

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 1, 27 - 39, 31.03.2023

Fatma Akbay , Adem Erol , Mustafa Kızılsımsek

Öz

Bu araştırmada, Kahramanmaraş ekolojik koşullarında sürdürülebilir tarım ilkeri dikkate alınarak yıl boyu organik yem üretim olanakları araştırılmıştır. Bu amaçla fiğ + tritikale karışık yetiştiriciliği ile birlikte silajlık sorgum ekim nöbeti sisteminde farklı organik gübre (tavuk, solucan, sığır, koyun, gidya) uygulamalarının yetiştiricilik sistemine ve toprak verimliliğine etkisi incelenmiştir. Araştırma sonucunda, fiğ yeşil ot veriminin 1203,45-1638,85 kg da-1, tritikale yeşil ot veriminin 189,84-928,86 kg da-1, fiğ kuru ot veriminin 310,50-413,01 kg da-1 ve tritikale kuru ot veriminin 78,95-341,16 kg da-1 arasında değiştiği belirlenmiştir. Yeşil otta fiğ oranının %60,88-87,87, yeşil otta tritikale oranının %12,13-39,12, kuru otta fiğ oranının %57,31-77,03 ve kuru otta tritikale oranının %22,97-42,68 arasında değiştiği belirlenmiştir. Organik kaynaklı gübrelerin fiğ+tritikale yetiştiriciliği üzerindeki etkisinin önemli olduğu, özellikle tavuk gübre uygulaması ile fiğ yeşil ot ve kuru ot veriminin arttığı belirlenmiştir. Uzun süreli kimyasal gübre uygulamaları ile toprak tuzluluğunun arttığı ve potasyum içeriğinin düştüğü belirlenmiştir. Bununla birlikte, organik kaynaklı gübreler ile toprak verimliliğinin arttığı, toprak verimliliğinin korunduğu ve organik kaynaklı gübrelerin organik yem üretiminde önemli bir yere sahip olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Gidya, Organik gübre, Solucan, Sürdürülebilir tarım, Tavuk, Toprak verimliliği

Teşekkür

Bu araştırma “Sürdürülebilir Tarım” öncelikli alan kapsamında hazırlanmıştır. Bu çalışma Fatma AKBAY’ın doktora tezinden üretilmiştir.

The Effect of Some Organic Fertilizers on Vetch + Triticale Cultivation and Conservation of Soil Fertility

Öz

In this research, year-round organic forage crops cultivation possibilities were investigated, taking into account the principles of sustainable agriculture in Kahramanmaraş ecological conditions. The effects of different organic (gyttja, vermicompost, sheep manure, chicken manure and cattle manure) fertilizer applications on vetch (Vicia sativa L.) + triticale (Triticosecale Wittmack) cultivation and soil fertility preservation were determined in the vetch + triticale - silage sorghum rotation system. As a result of the research, green forage yield of vetch, green forage yield of triticale, dry forage yield of vetch and dry forage yield of triticale were between 1203.45-1638.85 kg da-1, 189.84-928.86 kg da-1, 310.50-413.01 kg da-1 and 78.95-341.16 kg da-1, respectively. It was determined vetch ratio in fresh forage, triticale ratio in fresh forage, vetch ratio in dry forage and triticale ratio in dry forage were between 60.88-87.87%, 12.13-39.12%, 57.31-77.03% and 22.97-42.68%, respectively. In conclusion, it was determined that the effect of organic fertilizers on vetch + triticale cultivation is important, especially with the application of chicken manure, the yield of vetch green forage and dry hay increased. It was determined that soil salinity increased and potassium content decreased with chemical fertilizers. Additionally, it was concluded that soil fertility increased with organic fertilizers, soil fertility was maintained and organic fertilizers had an important place in organic forage feed production.

Anahtar Kelimeler

Gyttja, Organic fertilizers, Vermicompost, Sustainable agriculture, Chicken manure, Soil fertility

Kaynakça

• Anonim. (2022). Türkiye topraklarının bazı fiziksel ve kimyasal özellikleri. https://www.tarimkutuphanesi.com/turkiye_topraklarinin_bazi_fiziksel_ve_kimyasal_ozellikleri_00287.html Erişim Tarihi: 19.02.2022
• Aygün, Y. Z., & Mert, M. (2020). Toprak düzenleyicileri ve azot uygulamalarının pamukta (Gossypium hirsutum L.) verim ve lif teknolojik özelliklere etkisi. Biyolojik Çeşitlilik ve Koruma, 13(3), 290-297. https://doi.org/10.46309/biodicon.2020.783255
• Aygün, Y. Z., & Mert, M. (2021). The effect of phosphorus doses on cotton growth under full and deficit irrigation conditions. Biyolojik Çeşitlilik ve Koruma, 14(3), 464-469. https://doi.org/10.46309/biodicon.2021.989182
• Aygün, Y. Z., Atış, İ., & Ertekin, İ. (2022). Kadmiyum stresi altında farklı kinoa genotiplerinin çimlenme ve ilk fide gelişimi. Mustafa Kemal Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 27(1), 1-8. https://doi.org/10.37908/mkutbd.1006493
• Bozkurt, M. (2004). Gidyanın tarımda kullanımı. [Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi].
• Budaklı Çarpıcı, E. B., & Tunalı, M. M. (2012). Effects of nitrogen and phosphorus fertilization on the yield and quality of the hairy vetch (Vicia villosa Roth.) and Barley (Hordeum vulgare L.) mixture. African Journal of Biotechnology, 11(28), 7208-7211.
• Caballero, R., Alzueta, C., Ortiz, L. T., Rodrique, M. L., Baro, C., & Rebole, A. (2001). Carbohydrate and protein fractions of fresh and dried common vetch at three maturity stages. Agronomy Journal, 93, 1006-1013. https://doi.org/10.2134/agronj2001.9351006x
• Corre-Hellou, G., Dibet, A., Hauggaard-Nielsen, H., Crozat, Y., Gooding, M., Ambus, P., Dahlmann C., Von Fragstein, P., Pristeri, A., Monti, M., & Jensen, E. S. (2011). The competitive ability of pea–barley intercrops against weeds and the interactions with crop productivity and soil N availability. Field Crops Research, 122(3), 264-272. https://doi.org/10.1016/j.fcr.2011.04.004
• Çaçan, E., & Yılmaz, H. Ş. (2015). Bingöl koşullarında değişik Macar fiği (Vicia pannonica Crantz)+ buğday (Triticum aestivum L.) karışım oranlarının ot verimi ve kalitesi üzerine etkileri. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 2(3), 290-296.
• Çimrin, K. M., Karaca, S., & Bozkurt, M. A. (2001). Fiğ + arpa karışımlarında gübrelemenin otun verim ve kimyasal kompozisyonuna etkisi. Tarım Bilimleri Dergisi, 7(4), 32-36. https://doi.org/10.1501/Tarimbil_0000000682
• De Sigmond, A. (1938). The principles of soil science. Thomas Murby & Co.
• Demir, H., Polat, E., & Sönmez, İ. (2010). Ülkemiz için yeni bir organik gübre: Solucan gübresi. Tarım Aktüel, 14, 54-60.
• Demiralay, İ. (1993). Toprak fiziksel analizleri. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No: 143.
• Dostal, J. (2002). Results of the long-term organic matter balance investigations in Ústí Nad Orlicí District and the trends in the whole Czech Republic. Agronomy and Soil Science, 48(2), 155-160. https://doi.org/10.1080/03650340214161
• Ertekin, İ., Atış, İ., & Yılmaz, Ş. (2020a). Bazı fiğ türlerinin yem ve kalitesi üzerine farklı organik gübrelerin etkileri. Mustafa Kemal Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 25(2), 243-255. https://doi.org/10.37908/mkutbd.739805
• Ertekin, E. N., Ertekin, İ., & Bilgen, M. (2020b). Effects of some heavy metals on germination and seedling growth of sorghum. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi, 23(6), 1608-1615. https://doi.org/10.18016/ksutarimdoga.v23i54846.722592
• Eyüpoğlu, F. (1999). Türkiye topraklarının verimlilik durumu. KHGM Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü Yayını Teknik Yayın No: T-67, Genel Yayın No: 220.
• Gencer, H. G. (2012).Ordu ilinde bazı kivi bahçe topraklarının fosfor adsorpsiyon ve desorpsiyon kapasitelerinin belirlenmesi. [Yüksek Lisans Tezi. Ordu Üniversitesi].
• Gündüz, T. E. (2010). Karaman ili şartlarında yetiştirilecek macar fiği+arpa karışımında uygun karışım oranının saptanması üzerine bir araştırma. [Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi].
• He, J., Lindström, H., Hagfeldt, A., & Lindquist, S. E. (1999). Dye-sensitized nanostructured P-type nickel oxide film as a photocathode for a solar cell. Journal of Physics and Chemistry B, 103(42), 8940-8943. https://doi.org/10.1021/jp991681r
• İriç, Ö. (2019). Sürdürülebilir tarım ilkeleri kapsamında fiğ+tritikale karışımına tavuk altlığı uygulamasının ot verimi ve kalitesine etkileri. [Yüksek Lisans Tezi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi].
• Jannoura, R., Joergensen, R. G., & Bruns, C. (2014). Organic fertilizer effects on growth, crop yield, and soil microbial biomass indices in sole and intercropped peas and oats under organic farming conditions. European Journal of Agronomy, 52, 259-270. https://doi.org/10.1016/j.eja.2013.09.001
• Kır, H., Karadag, Y., & Yavuz, T. (2018). The factors affecting yield and quality of Hungarian vetch+ cereal mixtures in arid environmental conditions. Fresenius Environmental Bulletin, 27(12A), 9049-9059.
• Koç, F., Coşkuntuna, L. M. Ö., & Coşkuntuna, A. (2010). Farklı ortam sıcaklıklarında organik asit kullanımının fiğ-tahıl silajlarında fermantasyon gelişimi ve aerobik stabilite üzerine etkileri. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 7(2), 159-165.
• Kökten, K., Atış, İ., Çeliktaş, N., Hatipoğlu, R., & Tükel, T. (2005). Çukurova kıraç koşullarında azot ve fosfor gübrelemesinin fiğ (Vicia sativa L.) + tritikale (X Triticosecale Wittmack) karışımında ot verimi ve kalitesine etkisi üzerinde bir araştırma. Türkiye VI. Tarla Bitkileri Kongresi Bildiri Kitabı Cilt II, Antalya, Türkiye. ss. 791-796.
• Nazlı, R. İ. (2011). Sorgum X sudanotu melezi (Sorghum bicolor x Sorghum bicolor var. sudanense) tarımında bazı organik atıkların kullanım olanakları. [Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi].
• Nelson, D. W., & Sommers, L. E. (1996). Total carbon, organic carbon and organic matter. In D. L. Sparks (Ed.), Method of soil analysis: Chemical methods (Part 3) (pp. 961-1010). SSSA Book Series No. 5, SSSA and ASA.
• Olsen, S. R., Cole, V., Watanabe, F. S., & Dean, L. A. (1954). Estimation of available phosphorus in soils by extraction with sodium bicarbonate. U.S. Dept. of Agriculture.
• Richard, L. A. (1954). Diagnosis and improvement of saline and alkali soils. Agriculture Handbook. No:60, U.S. Department of Agriculture. U.S. Government Printing Office.
• Sardana, V., Sharma, S. K., & Randhava, A. S. (2002). Performance of wheat varieties under different sowing dates and nitrogen levels in the Sub Montane Region of Punjab. Indian Journal of Agronomy, 47, 372-377.
• Sönmez, İ., Kaplan, M., & Sönmez, S. (2008). Kimyasal gübrelerin çevre kirliliği üzerine etkileri ve çözüm önerileri. Derim, 25(2), 24-34.
• Takıl, E., & Olgun, M. (2020). Farklı azot dozlarının, bazı tritikale (X Triticosecale Wittm.) çeşitlerinde verim ve verim unsurlarına etkisi. Ziraat Fakültesi Dergisi, Türkiye 13. Ulusal, I. Uluslararası Tarla Bitkileri Kongresi Özel Sayısı, 226-232.
• Tan, M., & Serin, Y. (1996). Fiğ + tahıl karışımlarında karışım oranlar ve biçim zamanlarının makro besin elementi kompozisyonuna etkileri. Türkiye 3. Çayır Mera ve Yem Bitkileri Kongresi Bildiri Kitabı, Erzurum, Türkiye. Ss. 308-315.
• Temel, A., Keskin, B., & Yıldız, V. (2015). Iğdır ovası taban koşullarında adi fiğ (Vicia sativa L.) çeşitlerinin kuru ot verimi ve kalite özelliklerinin incelenmesi. ğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5(3), 67-76.
• Thalooth, A. T., Sary, G. A. L., El-Nagar, H. M., El-Kramany, M. F., Kabesh, M, O., & Bakhoum, G. S. H. (2015). Yield and quality response of ryegrass, egyptian clover and their mixtures to different sources of fertilizers. Agricultural Sciences, 6(1), 137- 145. https://doi.org/10.4236/as.2015.61011
• Thomas, G. W. (1996). Soil pH and acidity. In D. L. Sparks (Ed.), Method of soil analysis: Chemical methods Part 3 (pp. 475-491). SSSA Book Series No. 5, SSSA and ASA.
• Tüzüner, A. (1990). Toprak ve su analiz laboratuarları el kitabı. T.C. Tarım Orman ve Köy işleri Bakanlığı Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü.
• Yücel, C., Yücel, D., Akkaya, M. R., & Anlarsal, A. E. (2014). Bazı ümitvar yaygın fiğ (Vicia sativa L.) genotiplerinde kalite özellikleri. KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi, 17(1), 8-14.