Şanlıurfa’da bitki koruma ürünü satış yerlerinde çalışanlarda nörolojik ve psikiyatrik semptomlar ve ilişkili faktörler

Yıl 2018, Cilt: 11 Sayı: 3, 276 - 294, 25.12.2018

Burcu Beyazgül , Zeynep Şimşek Suna Sarıkaya

https://doi.org/10.26559/mersinsbd.409874

Öz

Amaç: Ruhsal ve nörolojik bozukluklar dünyada öncelikli
halk sağlığı sorunlarından biridir. Bu çalışmada, Şanlıurfa il merkezine
kayıtlı bitki koruma ürünü (BKÜ) satışı yapan işyerlerinin yasal düzenlemelere
uygunluğunu belirleyerek, çalışanların nöro-psikiyatrik semptomlarını ve bu
semptomlarla ilişkili faktörleri belirlemek amaçlanmıştır. Yöntem: Kesitsel tipteki bu araştırmada Harran Üniversitesi Tıp
Fakültesi etik kurul onayı alınmıştır. Araştırmanın evrenini, 2014 yılında
Şanlıurfa Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü'nden alınan listeye göre, il
merkezi ve merkeze bağlı köylerde olmak üzere il merkezinde bulunan toplam 119
pestisit satış yeri oluşturmuştur. Çalışma tarama çalışması niteliğinde olup,
tüm işyerlerine ulaşılması hedeflenmiş, %91.66’sına ulaşılmış, tüm çalışanlar
araştırmaya dahil edilmiştir. Veri toplama aracı olarak, 6 bölümden oluşan
‘Şanlıurfa’da Pestisit Satış Yerlerinde Çalışanların Sosyo-Demografik
Özellikleri ve Semptom Tarama Soru Kâğıdı’ Nörolojik Değerlendirme Ölçeği/ Q/ 16)
ve Genel Sağlık Anketi (GSA/ 12) kullanılmıştır. Görüşme araçları yüzyüze
görüşme ve gözlem tekniği kullanılarak doldurulmuştur. Bulgular: Araştırma 110 işyeri ve bu işyerlerinde çalışan 204 kişi
üzerinde yürütülmüştür. Çalışmaya katılanların %98’i erkektir. Yaş ortalaması
36.0± 11.2 yıldır. Çalışanların %31.9’u Ziraat Mühendisi, Ziraat Teknisyeni ya
da Meslek Yüksek Okulu (MYO) Bitki Koruma Bölümü mezunudur. Çalışmaya katılanların
pestisit satış yerinde ortalama çalışma süresi 89.6± 91.6 aydır. İşyeri ortam
faktörleri incelendiğinde, Yönetmelik maddelerinin tümüne uygun satış yerine rastlanmamıştır.
Çalışanların %19.6’sı satış faaliyetlerine ek olarak, pestisit uygulama işlerinde
de çalışmaktadır. Çalışanların %27’si Q16 Nörolojik Değerlendirme Ölçeği’ne
göre 6 ve üzerinde, %29.9’u GSA/ 12 ölçeğine göre 1 ve üzerinde puan almıştır. Regresyon analizi sonucuna göre; nörolojik
açıdan 6 ve üzerinde semptom varlığı ile pestisit uygulama ve pestisit satış
yerinde çalışma süresi arasında, ruhsal semptom varlığı ile de öğrenim durumu
arasındaki ilişki istatistiksel açıdan anlamlı bulunmuştur (p<0.05). Sonuç: Bulgulara dayalı olarak,
pestisit satışı ve uygulamasında çalışanların sağlık taramalarının yapılması ve
güvenli pestisit uygulama davranışı kazandırılması ile işyeri ortam
faktörlerinin kontrolü için eğitim ve denetim çalışmalarının yapılması
önerilmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Pestisit satıcısı, nörolojik semptom, psikiyatrik semptom

Kaynakça

• Erdoğan BY. Samsun’da Yaygın Olarak Kullanılan Pestisitlerin Sağlığa ve Çevreye Etkileri. Alınteri; 2010;19 (B): 28–35.
• Çevre Sağlığı, Pestisitler, Milli Eğitim Bakanlığı, 850CK0054, Ankara, 2012.
• Robert RJ, Reigart JR. Recognition and Management of Pesticide Poisining. Washington: 6. Baskı, 2013.
• Donham KJ, Thelin A. ‘Health Effects of Agricultural Pesticides’. Agricultural Medicine: Occupational and Environmental Health for the Health Professions. 2006; 173-98.
• George J, Shukla Y. Early Changes in Proteome Levels upon Acute Deltamethrin Exposure in Mammalian Skin System Associated with Its Neoplastic Transformation Potential. J Toxicol Sci 2013; 38(4): 629–42.
• Hou L, Andreotti G, Baccarelli AA, Savage S ve ark. Lifetime Pesticide Use and Telomere Shortening among Male Pesticide Applicators in the Agricultural Health Study. Environ Health Perspect. 2013; 121(8): 919–24.
• Xu XJ, Su JG, Bizzarri AR, Cannistraro S ve ark. Detection of Persistent Organic Pollutants Binding Modes with Androgen Receptor Ligand Binding Domain by Docking and Molecular Dynamics. BMC Struct Biol. 2013; 13: 16-7.
• Gaytán BD, Loguinov AV, Lantz SR, Lerot JM ve ark. Functional Profiling Discovers the Dieldrin Organochlorinated Pesticide Affects Leucine Availability in Yeast. Toxicol Sci. 2013; 132(2): 347–58.
• Budnik LT, Kloth S, Baur X, Preisser AM ve ark. Circulating Mitochondrial DNA as Biomarker Linking Environmental Chemical Exposure to Early Preclinical Lesions Elevation of mtDNA in Human Serum After Exposure to Carcinogenic Halo-alkane-based Pesticides. PLoS One 2013; 8(5): 64413-4.
• Koutros S, Berndt SI, Hughes Barry K, Andreotti G ve ark. Genetic Susceptibility Loci, Pesticide Exposure and Prostate Cancer Risk. PLoS One 2013;8(4): 58195-6.
• Ye M, Beach J, Martin JW, Senthilselvan A. Occupational Pesticide Exposures and Respiratory Health. Int J Environ Res Public Health 2013; 10(12): 6442–71.
• Navaranjan G, Hohenadel K, Blair A, Demers PA ve ark. Exposures to Multiple Pesticides and the Risk of Hodgkin Lymphoma in Canadian Men. Cancer Causes Control 2013; 24: 1661–73.
• Sexton K, Salinas JJ, McDonald TJ, Gowen RMZ ve ark. Biomarkers of Maternal and Fetal Exposure to Organochlorine Pesticides Measured in Pregnant Hispanic Women from Brownsville, Texas. Int J Environ Res Public Health 2013; 10(1): 237–48.
• Ağar S, Aydınoğlu H, Temel O, İkizünal K ve ark. Pestisit kullanımının tarihçesi, bugünü ve geleceği. Türk. Entomol. Derg., 1991; 15 (4): 247-56.
• Bitki Koruma Ürünlerinin Toptan ve Perakende Satılması İle Depolanması Hakkında Yönetmelik. RG: 11.10.2007; 26670-1.
• Field WE, Tormoehlen RL. Education and Training as Intervention Strategies (Eds. James E. Lessenger). Agricultural Medicine; A practical guide. 2006; 42-51.
• Cengiz KILIÇ Genel Sağlık Anketi: Güvenilirlik ve Geçerlilik Çalışması, Türk Psikiyatri Degisi, 1996; 7(1).
• Beheshti S, Sharifian S.A., Mehrdad R, Hosseininia SH. Solvent exposure can cause neurobehavioral effect. J Gorgan Uni Med Sci. 2002; 4(2):30–35.
• Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Bitki Koruma Ürünlerinin Toptan Ve Perakende Satılması İle Depolanması Hakkında Yönetmelik. RG: 10.03.2011 -27870.
• Kara B, Şimşek Z. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde pestisit satış yerlerinde risk değerlendirmesi. 7. Uluslararası İş Sağlığı ve Güvenliği Konferansı. 5-7 Mayıs 2014-İstanbul.
• Çapacı B, Arıkan A, Evci Kiraz DE, Ergin F. Aydın’da Bitki Koruma Ürünü Satan Bayilerin Mevzuat Bilgisi ve Üreticilere Danışmanlık Rolü. 1.Uluslararası Katılımlı Ulusal Biyosidal Kongresi, Kongre Kitabı, Antalya 19–22 Mart 2014. Available at: ftsturizm.org/biyosidal/biyosidal-kabul/poster.pdf. Accessed: 30.07.2015.
• TNSA 2013. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü Ankara, Türkiye.
• İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin İşyeri Tehlike Sınıfları Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ. RG: 18.04.2014; 28976.
• Bitki Koruma Ürünlerinin Uygulama Usul ve Esaslarına Dair Yönetmelik, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı. RG: 20.03.2011- 27880.
• Atreya K. Pesticide use knowledge and practices: A gender differences in Nepal. Environmental Research, 2007; 104, 305–311.
• Jors E, Morant RC, Aguilar GC, Huici O ve ark. Occupational pesticide intoxications among farmers in Bolivia: a cross-sectional study. Environmental Health: A Global Access Science Source2006; 5, 10.
• Palis FG, Flor RJ, Warburton H, Hossain M. Our farmers at risk: behaviour and belief system in pesticide safety. Journal of Public Health, 2006; 28(1), 43–48.
• Ribeiro MG, Colasso CG, Monteiro PP, Filho WRPF ve ark. Occupational safety and health practices among flower greenhouses workers from Alto Tietê region (Brazil). Science of the Total Environment, 2012; 416, 121–126.
• Mohanty MK, Behera BK, Jena SK, Srikanth S ve ark. Knowledge attitude and practice of pesticide use among agricultural workers in Puducherry, South India. Journal of Forensic and Legal Medicine, 2013; 20, 1028e1031.
• Mathews G, Wiles T, Baleguel P. A survey of pesticide application in Cameroon. Crop Protection, 2003; 22, 707–714.
• Waichman AV, Eve E, da Silva Nina NC. Do farmers understand the information displayed on pesticide product labels? A key question to reduce pesticides exposure and risk of poisoning in the Brazilian Amazon. Crop Protection, 2007; 26, 576–583.
• Salameh PR, Balhi I, Brochard P, Saleh A. Pesticides in Lebanon: a knowledge, attitude, and practice study. Environmental Research, 2004; 94, 1–6.
• Ntow W, Gijzen HJ, Kelderman P, Drechsel P. Farmer perceptions and pesticide use. 2006; 62(4):356–65.
• Abang AF, Kouame CM, Abang M, Hannah R ve ark. Vegetable growers perception of pesticide use practices, cost, and health effects in the tropical region of Cameroon. International journal of Agronomy and Plant Production. 2013;4(5): 873–883.
• Zyoud SH, Sawalha AF, Sweileh WM, Awang R ve ark. Knowledge and practices of pesticide use among farm workers in the West Bank, Palestine: safety implications. 2010; 15(4):252–61.
• Khan K, İsmail AA, Rasoul GA, Bonner MR ve ark. Longitudinal assessment of chlorpyrifos exposure and self-reported neurological symptoms in adolescent pesticide applicators. BMJ Open 2014;4:e004177.
• Butinof M, Fernandez RA, Stimolo MI, Lantieri MJ ve ark. Pesticide exposure and health conditions of terrestrial pesticide applicators in Córdoba Province, Argentina. Cad. Saúde Pública, Rio de Janeiro, 2015; 31(3):633–646.
• Labbafinejad Y, Mohammadi S, Mirzamohammadi E, Ghaffari M ve ark. Assessment of neurobehavioral disorders in workers exposed to organic solvents in a publication house. Medical Journal of the Islamic Republic of Iran (MJIRI). 2014; 28:3.
• Karam C, Dyck PJ. Toxic Neuropathies. Semin Neurol. 2015 Aug;35(4): 448–57.
• Beard JD, Umbach DM, Hoppin JA, Richards M ve ark. Pesticide Exposure and Depression among Male Private Pesticide Applicators in the Agricultural Health Study. Environmental Health Perspectives 2014; 122: 9–10.
• Beseler CL, Stallones L, Hoppin JA, Alavanja MCR ve ark. Depression and Pesticide Exposures among Private Pesticide Applicators Enrolled in the Agricultural Health Study. Environmental Health Perspectives, 2008; 116: 12–3.