The Role Of Positive Religious Attitudes In The Relationship Between Emotional Self-efficacy And Death Anxiety In The Pandemic Process

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 1, 77 - 88, 30.12.2020

Mehmet Fatih Şiraz , Adalet Değirmenci , Mehmet Sabri Bozdaş

Öz

The purpose of this study was to determine the role of positive religious attitudes in the relationship between emotional self-efficacy and death anxiety in the pandemic process. Besides, the relationships and differantiation levels of death anxiety were examined in terms of gender, age and marital status socio-demographic variables. The Emotional Self-efficacy Scale, the Turkish Death Anxiety Scale and the Religious Coping Scale were applied to 598 people between the ages of 18-66 in total, 404 were women (67,5%) and 194 were men (32,5%). According to the results obtained in the research, it was determined that there was a positive correlation (r=,157; p<.01) between positive religious attitudes and emotional self-efficacy, there was a significant negative correlation (r=-104; p<.05) between death anxiety and emotional self-efficacy, and there was no statistically significant correlation (r=,054; p>.05) between positive religious attitudes and death anxiety. When death anxiety was examined in terms of socio-demographic variables, a significant negative relationship (r=-.131; p<.01) was found that there was between age variables, when it was examined in terms of gender variable, the scores obtained by women were higher than the scores obtained by men (t=6,751; p<.01), and when it was examined in terms of the marital status variable, the scores did not differ significantly (t=.405; p<.05). According to these research findings, while researchers and mental health professionals are preparing pyscho education intervention programs in order to decrease death anxiety for public and individual health, the inclusion of activities that will support emotional self-efficacy will increase the program effectiveness.

Anahtar Kelimeler

death anxiety, self-efficacy, pandemic

COVID-19 PANDEMİ SÜRECİNDE BİREYLERİN DUYGUSAL ÖZYETERLİK VE POZİTİF DİNİ TUTUMLARININ ÖLÜM KAYGISI İLE İLİŞKİSİ

Öz

Bu çalışmanın amacı pandemi sürecinde duygusal özyeterlik ve ölüm kaygısı arasındaki ilişkide pozitif dini tutumların rolünü belirlemektir. Ayrıca ölüm kaygısının cinsiyet, yaş ve medeni durum sosyodemografik değişkenleri açısından farklılaşma düzeyleri ve ilişkileri de incelenecektir. Örneklem grubu 18-66 yaş arası 598 (404 kadın, 194 erkek) bireyden oluşmaktadır. Araştırmada sosyodemografik veri formu, Duygusal Özyeterlik Ölçeği (DÖÖ), Türkçe Ölüm Kaygısı Ölçeği( TÖKÖ) ve Dini Başa Çıkma Ölçeği (DBÇÖ) kullanılarak veriler toplanmış ve sonuçlar analiz edilmiştir. Araştırmada elde edilen bulgulara göre, duygusal özyeterlik ile pozitif dini tutumlar arasında pozitif yönde (r=,157; p<.01), duygusal özyeterlik ile ölüm kaygısı arasında negatif yönde anlamlı ilişki olduğu (r=-104; p<.05), pozitif dini tutumlar ile ölüm kaygısı arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olmadığı saptanmıştır (r=,054; p>.05). Ölüm kaygısı sosyodemografik değişkenler açısından incelendiğinde yaş değişkeni ile arasında negatif yönde anlamlı ilişki olduğu (r=-.131; p<.01), cinsiyet değişkeni açısından incelendiğinde kadınların aldıkları puanlar erkeklerin aldıkları puanlardan daha yüksek bulunurken (t=6,751; p<.01), medeni durum değişkeni açısından ölüm kaygısı incelendiğinde puanların anlamlı düzeyde farklılaşmadığı saptanmıştır (t=.405; p>.05). Bu bulgular ışığında araştırmacılara ve ruh sağlığı çalışanlarına toplum ve birey sağlığı için ölüm kaygısını azaltmaya yönelik psikoeğitim müdahale programları hazırlarken duygusal öz yeterliliği destekleyecek etkinliklere de yer vermelerinin program etkililiğini arttıracağı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

ölüm kaygısı, özyeterlik, pandemi

Kaynakça

• KAYNAKLAR Aksu T., Okçay H. (2010) Yaşam dönemlerine göre ölüm algısı ve hemşirelik yaklaşımı. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 5(14):113-126.
• Al-Sabwah MN., Abdel-Khalek AM. (2006). Religiosity and Death Distress in Arabic College Students. Death Studies. 30(4):365–375. Doi:10.1080/07481180600553435
• Amjad A. (2014). Death anxiety as a function of age and religiosity. Journal of Applied Environmental and Biological Sciences. 4(9S):333-41.
• Bandura A. (1993). Perceived Self-Efficacy in Cognitive Development and Functioning. Educational Psychologist. 28(2):117–148. Doi:10.1207/s15326985ep2802_3
• Bandura A. (2000). Exercise of Human Agency Through Collective Efficacy. Current Directions in Psychological Science. 9(3):75–78. doi:10.1111/1467-8721.00064
• Bandura A. (2002). Social Cognitive Theory in Cultural Context, Applied Psychology: An International Review. 51(2):269-290. Doi: 10.1111/1464-0597.00092
• Baron R.M., Kenny D.A. (1986). The Moderator-Mediator Variable Distinction in Social Psychological Research: Conceptual, Strategic, and Statistical Considerations, Journal of Personality and Social Psychology. 51(6):1173-1182. Doi: 10.1037//0022-3514.51.6.1173
• Chuin C.L., Choo C. (2009). Age, gender, and religiosity as related to death anxiety. Sunway Academic Journal, 6:1-16. Cicirelli V.G. (1999). Personality and Demographic Factors in Older Adults’ Fear of Death. The Gerontologist. 39(5):569–579. Doi:10.1093/geront/39.5.569
• Eisenberg N., Spinrad, T.L. (2004). Emotion-Related Regulation: Sharpening the Definition. Child Development. 75(2):334–339. Doi: 10.1111/j.1467-8624.2004.00674.x
• Ekşi F., Okan N., Kökçam B., Ekşi H. (2019). Yaşamin Anlami Ve Yaşamin Amaci Değişkenlerinin Ölüm Kaygısını Yordamalari Üzerine Bir Model Denemesi, J of Social and humanities Sciences research. 6(32):72-84. Doi: 10.26450/jshsr.972
• Ekşi H., Sayın M. (2016). The adaptation of Religious Coping Scale into Turkish language: A study of bilingual equivalance, validity and reliability. Paper presented at the AGP Humanities and Social Sciences Conference, BAU International Berlin University, 19-22 May, Berlin, Germany.
• Ellis L., Wahab E.A., Ratnasingan M. (2013). Religiosity and fear of death: a three‐nation comparison. Mental Health, Religion & Culture. 16(2):179–199. Doi:10.1080/13674676.2011.652606
• Erdoğdu M.Y., Özkan M. (2007). Farklı dini inanışlardaki bireylerin ölüm kaygıları ile ruhsal belirtiler ve sosyodemografik değişkenler arasındaki ilişkiler. İnönü Univ Tıp Fak Dergisi. 14(3):171-179.
• Feifel H., Nagy V.T. (1981). Another look at fear of death. Journal of Consulting and Clinical Psychology. 49(2):278–286. Doi:10.1037/0022-006x.49.2.278
• Field, A. (2005). Discovering Statistics using SPSS: Exploratory factor analysis, (2. Edt.). pp.619-680. California: SAGE Publications Ltd.
• Florian V., Kravetz S. (1983). Fear of personal death: Attribution, structure, and relation to religious belief. Journal of Personality and Social Psychology. 44(3):600–607. Doi: 10.1037/0022-3514.44.3.600
• Freud, S. (1925). Thoughts For the Times on War and Death. Strachey J. (Trans.). pp. 275-300. London: Collet Papers, Hogart Press.
• Fry PS. (2003). Perceived self-efficacy domains as predictors of fear of the unknown and fear of dying among older adults. Psychology and Aging. 18(3):474–486. Doi:10.1037/0882-7974.18.3.474
• George D., Mallery M. (2019). IBM SPSS Statistics 25 Step by Step: A Simple Guide and Reference, (15. Edition), p. 114. New York: Routledge.
• Hair JF., Black WC., Babin BJ., Anderson RE. (2019). Multivariate Data Analysis. Preparing for Multivariate Analysis, (Eighth ed.), p.48. United Kingdom: Cengage.
• Kalaoğlu-Öztürk Z. (2010). Yaşlı bireylerde ölüm kaygısı. Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi, Uzmanlık tezi, Adana. Kartopu S. (2015). Özyeterlilik Kimlik Duygusu Ve Dindarlık Eğilimi, Gümüşhane Üniversitesi Yayınları-27 ss. 243-250. Ankara: Sage
• Keller JW., Sherry D., Piotrowski C. (1984). Perspectives on Death: A Developmental Study. The Journal of Psychology. 116(1):137–142. Doi:10.1080/00223980.1984.9923628
• Kımter N., Köftegül Ö. (2017). Yetişkinlerde Ölüm Kaygısı İle Dindarlık Arasındaki İlişki Üzerine Bir İnceleme, J of Sakarya University Faculty of Theology. 19(36):55-82. Doi: 10.17335/sakaifd.327235
• Mutluer S. (2006). Özgüven Oluşmasında Manevî Değerlerin Rolü, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Neimeyer RA., Bagley KJ., Moore MK. (1986). Cognitive structure and death anxiety. Death Studies. 10(3): 273–288. Doi:10.1080/07481188608252823
• Petrides K.V., Sangareau Y., Furnham A., Frederickson N. (2006). Trait Emotional Intelligence and Children’s Peer Relations at School. Social Development. 15(3):537–547. Doi: 10.1111/j.1467-9507.2006.00355.x
• Rasmussen CH., Johnson ME. (1994). Spirituality and Religiosity: Relative Relationships to Death Anxiety, J Of Death And Dying. 29(4):313-318. Doi: 10.2190/D1M9-3W6J-FY33-G3HQ
• Robbinson RA. (1991). Death Anxiety, Death Competency and Self-Actualization in Hospice Volunteers, The Hospice Journal,7(4):29-35. Doi: 10.1300/J011v07n04_02
• Roff LL., Butkeviciene R., Klemmack DL. (2002). Death Anxiety And Religiosity Among Lithuanian Health And Social Service Professionals, Death Studies. 26(9):731-742. Doi: 10.1080/07481180290106517
• Sarıçam H., Güven M. (2012). Özgüven ve Dinî Tutum, The Journal of Academic Social Science Studies. 5(7):573- 586. Sarıkaya, Y., Baloğlu, M. (2016). The development and psychometric properties of the Turkish death anxiety scale (TDAS), Death Studies, 40(7):419-431. Doi: 10.1080/07481187.2016.1158752
• TDK-Türk Dil Kurumu (2020). Salgın. Güncel Türkçe Sözlük içinde. Erişimtarihi/adresi: 16 Haziran 2020/ https://sozluk.gov.tr/
• Tomer A., Eliason G. (1996). Toward a comprehensive model of death anxiety, Death Studies. 20(4):343-365. Doi: 10.1080/07481189608252787
• Totan T., İkiz E., Karaca R. (2010). Duygusal öz-yeterlik ölçeğinin Türkçeye uyarlanarak tek ve dört faktörlü yapısının psikometrik özelliklerinin incelenmesi. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi. 28:71-95.
• WHO-World Health Organization, (2020). Covid-19 Pandemic. Erişim tarihi/adresi: 19 Mayıs/ https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019
• Wen YH. (2010). Religiosity and death anxiety. The Journal of Human Resource and Adult Learning. 6(2):31-37.