Osmanlı Devleti’nde Alliance İsraelite’nin Eğitim Olgusu: Yafa Alman Musevi Ziraat Mektebi Örneği

Yıl 2022, Cilt: 12, 199 - 208, 30.06.2022

Özge Togral

Öz

19. yüzyılda politik güç eğiliminde bulunan Avrupalıların, siyasi arenada rekabet sahası haline gelen Filistin’e yatırımları artmıştır. Vakıflar, okullar, hastaneler ve buna benzer kurumlar açarak bölgede nüfuzunu artırmaya çalışmıştır. İngiltere ve Fransa gibi Avrupalı devletlerin bölgedeki eğitim faaliyetleri yerleşimci hareketin boyutunu göstermektedir. 1860’lı yıllardan itibaren Almanlar da etkin olmaya başlamıştır. Bilhassa, Alman Yahudi nüfusun bölgeye yerleşimine paralel olarak Alliance İsraelite’ye bağlı okullar açılmıştır. Yapılan çalışmada Alman Yahudi nüfusunun bölgeye yerleşiminin tarihi arka planına değinilerek Alliance İsraelite’nin özelliklerine yer verilmiştir. Bu kapsamda tarım bölgesi olan Yafa’da Alliance İsraelite’nin ziraat okulu açmasının nedeni başta olmak üzere okulun nitelikleri incelenmiştir. Ayrıca 19. yüzyıl siyasi ortamında Yafa Alman Musevi Ziraat Mektebi’nin faaliyetleri kapsamında Osmanlı Devleti’nin azınlık okullarının denetim ve teftişi üzerinde durulmuştur. Osmanlı Arşiv belgeleri başta olmak üzere çeşitli araştırma ve inceleme eserler göz önünde bulundurularak Yafa Alman Musevi Ziraat Mektebi özelinde Alliance İsraelite’nin eğitim olgusu değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı Devleti, Yafa, Ziraat Okulu

Kaynakça

• Avcı Y. 2004, Değişim Sürecinde Bir Osmanlı Kenti: Kudüs (1890-1914). Ankara.
• Aydın M. 1989, “Arşiv Belgeleriyle Makedonya’da Bulgar Çete Faaliyetleri”. Eds. H. İnalcık, N.
• Göyünç, H.W. Lowry, Osmanlı Araştırmaları IX. İstanbul.
• Balcı S. & Yadi A. 2018, Osmanlı Bürokrasisinde Yahudiler. İstanbul.
• Balcı S & Balcıoğlu M. 2022, Rothschildler ve Osmanlı İmparatorluğu. Ankara.
• Cohen Albert P. 1977, The Modernization of French Jewry Consistory in the Nineteenth Century. Hanover New Hampshire.
• Çakmak A. 2019, Osmanlı Kudüsü’nde Devlet ve Toplum (1798-1841). Yayımlanmamış Doktora Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi. Afyon.
• Görmüş E. 2020, “Alliance İsraelite Universelle: Osmanlı Yahudilerinin Dönüşümünde Bir İtici Güç”.
• Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 40, 257-267.
• Karabulut S. 2018, “Osmanlı Kudüsü’nde Savaş Yıllarında (1914-1918) Mülkiyet Hakkı”. Tarih
• İncelemeleri Dergisi XXXIII/2, 451-480.
• Khoulı A. 2006, Osmanlı Döneminde Kudüs’teki Yabancı Okullar (XIX. Yüzyıl). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi. İstanbul.
• Ortaylı İ. 1983, Osmanlı İmparatorluğunda Alman Nüfuzu. İstanbul.