Accounting and Taxation of Swap Procedures in the Scope of TAS, BOBI FRS and TPL

Year 2022, Volume: 11 Issue: 1, 342 - 354, 31.01.2022

Adile Aktar

https://doi.org/10.33206/mjss.878780

Abstract

The economic conditions that are changing rapidly in today's global competition environment cause companies to face many financial risks. Financial risk is a negative financial event that may lead to a decrease in the values and expected returns of the companies assets and increase in the debts and interest loads. Companies have to use derivative instruments due to their requirements such as protection against these risks and increasing their competitiveness in the sector in which they operate. The aim of this study is to investigate the swaps which are among the derivative instruments and which mean the exchange of debts in general. Taxation and accounting for swaps are included in the scope of TAS, BOBI FRS and TPL. As a result, suggestions were made within the framework of the example given.

Keywords

Derivative instruments, Swap Transactions, Taxation and Accounting

Swap İşlemlerinin TMS, BOBİ FRS ve VUK Kapsamında Muhasebeleştirilmesi ve Vergilendirilmesi

Abstract

Günümüz küresel rekabet ortamında hızlı değişim göstermekte olan ekonomik koşullar işletmelerin bir takım finansal risklerle karşı karşıya kalmalarına neden olmaktadır. Finansal risk, işletme varlıklarının değerlerinde ve beklenen getirilerinde azalışa, borçlarında ve faiz yüklerinde ise artışa sebebiyet verebilecek olumsuz finansal olaylardır. İşletmelerin bu risklerden korunabilmeleri ve faaliyet göstermekte oldukları sektörde rekabet güçlerini arttırabilmeleri gibi gereksinimleri dolayısıyla türev ürünleri kullanmaları zorunlu bir hal almıştır. Bu çalışmanın amacı; türev ürünler arasında yer alan, genel anlamda borçların değiş tokuşu anlamına gelen swap işlemlerinin TMS, BOBİ FRS ve VUK kapsamında değerlendirilerek, bu düzenlemeler açısından ortaya çıkan farklılıkları ve bu farklılıkların muhasebe uygulamalarına etkilerini ortaya koymaktır. Çalışmada yöntem olarak çalışmanın konusuna uygun iki adet hipotetik işletme verisi kullanılmış, bu veriler kapsamında işletmelerin gerçekleştirdikleri faiz ve döviz swap işlemleri TMS, BOBİ FRS ve VUK kapsamında vergilendirilme ve muhasebeleştirilme boyutuyla ele alınmıştır. Sonuç olarak faiz ve döviz swaplarının farklılıkları tespit edilmiş, muhasebe uygulamalarına etkileri örnek uygulamalarla ortaya konulmuştur.

Keywords

Türev ürünler, Swap İşlemleri, Muhasebeleştirme ve Vergilendirme

References

• Akay, Hüseyin. (2002). Türev ürünlerden swap işlemleri ve muhasebeleştirme ilkeleri. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 4(3), 31-48.
• Akkaynak, B. ve Yıldırım, S. (2019). Türev ürünlerin kullanım amaçları:BİST’de bir uygulama. Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 1(2), 23-33.
• Arıkan, A. Naci. (2000). Türev işlemlerin hukuki ve vergisel boyutu. İstanbul: Maliye Hesap Uzmanları Derneği.
• Aydın, Erkan. (2002). Swap işlemlerinden sağlanan kazançların gelir vergisi ve kurumlar vergisi uygulamaları açısından niteliği. Yaklaşım Dergisi, 10(109), 217-223.
• Aygören, H. ve Kurtcebe, E. (2019). Türev finansal araçların muhasebe standartlarına göre muhasebeleştirilmesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (86), 1-16.
• Bal, Harun. (2001). Uluslararası finansman dış borç yönetimi ve Türkiye. İstanbul: Türkiye Bankalar Birliği.
• Can, C. (2015). Enerji piyasalarında türev araçlar ve muhasebesi (Yüksek Lisans Tezi). Okan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Ceran, Y. ve Öz, M. (2014). TMS-32, TMS-39 ve TFRS-7, TFRS-9 kapsamında finansal araçlar: sunum, muhasebeleştirme, ölçüm ve açıklamalar standardına ilişkin bir inceleme. Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 14(28), 227-259.
• Ceylan, A. (2002). Finansal teknikler. Bursa: Ekin Kitabevi.
• Cormick, J. (1993). Currency swaps. Foreign Exchange Yearbook.
• Demir, Ş. (2000), Finansal türevler ve vergisel boyutu-II. Yaklaşım Dergisi, 90, 149-156.
• Ersan, İ. (1998). Finansal türevler. İstanbul: Literatür Yayınları.
• Flavell, R. (2002). Swaps and other derivatives. New York: John Wiley & Sons Ltd.
• Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu. (2017), Büyük ve Orta Boy İşletmeler İçin Finansal Raporlama Standardı, Ankara.
• Keskin, A. D. (2008). Swap işlemi ve hukuki niteliği. Ankara: Yetkin Yayınları.
• Kıymetli Şen, İ. ve Özbirecikli, M. (2018). BOBİ FRS’nin muhasebe uygulamalarına getirdiği değişiklikler: BOBİ FRS, TMS/TFRS ve mevcut muhasebe sistemi çerçevesinde bir inceleme. Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, Özel Sayı, 462-484.
• Mısırlıoğlu, İ. U. (2008). Türkiye muhasebe standartlarına göre finansal araçların muhasebeleştirilmesi. Mali Çözüm Dergisi, 86, 65-81.
• Nurcan, B. (2005). Türev piyasası işlemlerinin vergilendirilmesi ve örnek ülke uygulamaları (Uzmanlık Yeterlilik Tezi). Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Muhasebe Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Ocakoğlu, O. (2013). Türev ürünlerin muhasebeleştirilmesi. Mali Çözüm Dergisi, 23(120), 49-63.
• Önce, S. (1995). Türev ürünlerin muhasebe sorunları ve bankalar için muhasebeleştirme şekilleri. Eskişehir: Türkiye Bankalar Birliği Yayını.
• Örten, R. ve Örten, İ. (2001). Türev finansal araçlar ve muhasebe uygulamaları. Ankara: Gazi Büro Kitabevi.
• Örten, R., Kaval, H. ve Karapınar, A. (2012). Türkiye muhasebe-finansal raporlama standartları. Ankara: Gazi Kitapevi.
• Öz, E. ve Pekşen, F. (2010). Swap işlemleri ve vergilendirilmesi. Vergi Sorunları Dergisi, 265, 1-13.
• Özalp, P. (2003). Türev araç piyasalarının finansal sistemin işleyişi içindeki rolü: Türkiye’ den piyasalara işlerlik kazandırma çalışmaları (Uzmanlık Yeterlilik Tezi), Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Muhasebe Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Özdemirci, F. (2000). Türev işlemlerin damga dergisi karşısındaki durumu. Vergi Dünyası, 5(225), 137-221.
• Özerhan, Y. ve Yanık, S. (2012). TMS/TFRS açıklamalı ve örnek uygulamalı Türkiye muhasebe standartları Türkiye finansal raporlama standartları. Ankara: TÜRMOB Yayınları.
• Öztürk, V. ve Bal, E. Ç. (2013). Türkiye muhasebe standardı TMS-39 finansal araçlar: muhasebeleştirme ve ölçüm kapsamında türev ürünlerin nakit akış riskinden korunma amaçlı kullanımı: forward örneği. İşletme Araştırmaları Dergisi, 5(2), 123-140.
• Öztürk, V. (2001). Swap işlemleri, türk banka işletmelerinde uygulanması ve muhasebeleştirilmesi. Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi, 5, 117-136.
• Sağlam, N., Şengel, S. ve Öztürk, B. (2009). Türkiye muhasebe standartları uygulaması. Ankara: Maliye ve Hukuk.
• Saltoğlu, B. (2019). Türev araçlar, piyasalar ve risk yönetimi. SPL1011 nolu Çalışma Kitabı.