Okul Öncesi Öğretmenlerin ‘‘Teknoloji’’ Kavramına İlişkin Metaforik Algılarının İncelemesi / An Investigation of Preschool Teachers’ Perceptions on the Concept of “Technology”

Year 2016, Volume: 13 Issue: 35, 0 - 0, 24.09.2016

Fahrettin Korkmaz , Serkan Ünsal

Abstract

Bu araştırma, okul öncesi öğretmenlerin “teknoloji ” kavramına yönelik sahip oldukları algıları metaforlar aracılığıyla ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Araştırmaya 2015-2016 eğitim-öğretim yılında, Gaziantep ilinde görev yapan 52 kadın (% 68,4) ve 24 erkek (% 31,6) olmak üzere toplam 76 okul öncesi öğretmeni katılmıştır. Araştırmada, verilerin toplanması, analizi ve yorumlanmasında nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Katılımcılardan öğretmenlerin teknoloji kavramına yönelik ne tür algılara sahip olduklarını ortaya çıkarmak için ‘‘Teknoloji ……….. gibidir/ benzer; Çünkü … ’’ cümlesini tamamlamaları istenmiştir. Araştırmada elde edilen veriler içerik analiz tekniğiyle çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda, okul öncesi öğretmenlerinden geçerli toplam 57 metafor elde edilmiştir. Söz konusu metaforlar “adlandırma, eleme, kategori geliştirme, geçerlilik ve güvenirliği sağlama aşaması, yorumlama aşaması “ gibi  bir takım analiz işleminden geçirilmiştir. Değerlendirme işlemi; birbirleriyle ilişkili ortak özelliklere sahip 6 kategoride yapılmıştır. Yapılan araştırma sonucunda okul öncesi öğretmenlerin “teknoloji ”  kavramını %14,5’i “olumsuz yönüyle”,  %23,7’si  “olumlu yönüyle” % 10,5’i  “sonsuzluk olarak”, % 11,8’i “canlı bir varlık” olarak; % 31,6’sı “ihtiyaç” olarak, %7,9’u ise “yaşam” olarak algıladıkları görülmektedir. Araştırmada, metaforların öğretmenlerin “teknoloji ” kavramına ilişkin algılarını açıklamada önemli bir araştırma aracı olarak kullanılabileceği sonucuna varılmıştır.

References

• Akşehirli, S. (2007). Çağdaş Metafor Teorisi. Ege Edebiyat. http://www.ege-edebiyat.org/ (Erişim Tarihi, 10.01.2016)
• Arslan, M. M ve Bayrakçı, M. (2006). Metaforik düşünme ve öğrenme yaklaşımının eğitim-öğretim açısından incelenmesi. Millî Eğitim. 34(171), ss.100-108.
• Araştırma Planlama ve Koordinasyon Başkanlığı (2002). 2002 Yılı Başında Milli Eğitim. Ankara: MEB.
• Aydın, F. (2011). Üniversite öğrencilerinin “çevre” kavramına ilişki metaforik algıları. Doğu Coğrafya. 16(26), 25-44.
• Balcı, A. (1999). Metaphorical Images of School: School Perceptions of Students, Teachersand Parents from four Selected Schools (in Ankara). A Dissertation Submitted in Partial Fulfillment of The Requirementsfor The Degree of Doctor of Educational Science, METU, Ankara.
• Büyüköztürk, Ş. (2010). Bilimsel araştırma yöntemleri, Ankara: Pegem.
• Cerit, Y. (2008). Öğretmen kavramı ile ilgili metaforlara ilişkin öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri. 6(4) , 693-712
• Çalışkan, N. (2009). Metaforların izinde bir yazarın kavramlar dünyasına giriş: cemil meriç’in bu ülkesi’nde kitap metaforları. Dil Araştırmaları: 4, 87-100.
• Çobanoğlu, H. İ. (2010). Öğretmen adaylarının bilgisayar teknolojilerini kullanımı ve bilgisayar teknolojilerine yönelik tutumları. Yüksek lisans tezi. On dokuz mayıs Üniversitesi, Samsun.
• Döş, İ. (2010) Aday öğretmenlerin müfettişlik kavramına ilişkin metafor algıları. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 9(3) , 607-629.
• Düşek, G. (2009) 2006 yılında uygulamaya konulan okul öncesi eğitim programı hakkında ilköğretim müfettişleri, okul öncesi eğitim veren kurum müdürleri ve okul öncesi öğretmenlerinin görüşlerinin incelenmesi (Ordu İli Örneği). Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Eraslan, L.(2011). Sosyolojik metaforlar. Akademik Bakış. 27, ss.1-22.
• Fidan, N. (1986). Okulda öğrenme ve öğretme. Ankara: Kadıoğlu Matbaası.
• Geçit, Y ve Gençer, G (2011).Sınıf öğretmenliği 1. Sınıf öğrencilerinin coğrafya algılarının metafor yoluyla belirlenmesi (rize üniversitesi örneği). Marmara Coğrafya Dergisi S: 23, - 2011, ss. 1-19
• Güveli, E., İpek, A. S., Atasoy, E ve Güveli, H. (2011). Sınıf öğretmeni adaylarının matematik kavramına yönelik metafor algıları. Turkish
• Journal of Computer and Mathematics Education, 2(2), 140-159
• Jacobson, R. (2003). Metaforik ve metonimik kutuplar. (Çev: E. Efe Çakmak) Ankara:Yapı Kredi.
• Karaırmak, Ö ve Güloğlu, B. (2012). Metafor: danışan ve psikolojik danışman arasındaki köprü. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(37), 122-135.
• Kılıç, F ve Arakan, K. (2010). Birinci sınıf velilerinin veli eğitimine ve çocuklarının okula başlamalarına ilişkin algılarının metaforlar (mecazlar) yardımıyla analizi. 9. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu Bildirileri. Fırat Üniversitesi, 20-22 Mayıs 2010, Elazığ. 908-910.
• Kol, S. (2012).Okul öncesi eğitimde teknolojik araç- gereç kullanımına yönelik tutum ölçeği geliştirilmesi. Mayıs 2012 Cilt:20/2 Kastamonu Eğitim Dergisi ss.543-554.
• Kuzu, A. (2007). Öğretim teknolojileri ve materyal tasarımı. (Editör: Ferhan Odabaşı). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yay.
• Lakoff, G. ve Johnson, M. (2007) Metaforlar: Hayat, Anlam ve Dil (Çev: Gökhan Yavuz Demir) Ankara: Paradigma.
• MEB, Temel Eğitim Genel Müdürlüğü (2012). Okul Öncesi Eğitim Programı Ankara: Milli Eğitim Basım Evi.
• Morgan, G. (1998). Yönetim ve örgüt teorilerinde metafor. (Çev: Gündüz Bulut) İstanbul: Mess
• Patton, Q. M. (2001). Qualitative research & evaluation methods. SAGE Publications.
• Ocak, G ve Gündüz, M. (2006). Eğitim fakültesini yeni kazanan öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine giriş dersini almadan önce ve aldıktan sonra öğretmenlik mesleği hakkındaki metaforlarının karşılaştırılması.
• Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8 (2), ss.293-310.
• Oğuzkan, Ş., Oral, G. (2001). Kız sanat okulları için okul öncesi eğitimi. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Öğülmüş, S.(1991). İçerik çözümlemesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 24 (1), ss. 213-228.
• Saban, A. (2008). Okula ilişkin metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 55, 459-496.
• Saban, A. ,Koçbeker, B.N ve Saban, A.(2006). Öğretmen adaylarının öğretmen kavramına ilişkin algılarının metafor analizi yoluyla incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri . 6(2), 461-522
• Saban, A. (2004). Giriş düzeyindeki sınıf öğretmeni adaylarının “öğretmen” kavramına ilişkin ileri sürdükleri metaforlar. Türk Eğitim Bilimleri. 2(2), ss.131-155.
• Semerci, Ç. (2007). “Program geliştirme” kavramına ilişkin metaforlarla yeni ilköğretim programlarına farklı bir bakış. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 31(2), ss.125-140.
• Simon, H. A. (1973). Technology and Environment. Management Science, 19(10).
• Sönmez, V. (1993). Program geliştirmede öğretmen El Kitabı. Ankara: Adım.
• Sönmez, V.(2003). Öğretmenlik mesleğine giriş. Ankara: Anı Yayıncılık..
• Sten, G. (2002). Towards A Procedure For Metaphor İdentification. Language And Literature. S:11
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Yavuzer H. (2008). Çocuk eğitimi el kitabı. İstanbul: Remzi Kitabevi
• Yalın H. İ.(2003). Öğretim Teknolojileri Ve Materyal Geliştirme. Ankara: Nobel Yayınları
• Yob I.M. (2003). Thinking Constructively with Metaphors. Studies in Philosophy and Education, 22(127).