Muğla ili Köyceğiz, Ortaca ve Dalaman ilçelerinde bulunan portakal bahçelerinde harnup güvesi Apomyelois ceratoniae Zell. (Lepidoptera: Pyralidae)’nın ergin popülasyon gelişimi ve bulaşıklık oranının belirlenmesi

Yıl 2022, Cilt: 27 Sayı: 3, 532 - 539, 01.12.2022

Yunus Han Çelik , Feza Can

https://doi.org/10.37908/mkutbd.1106887

Öz

Amaç: Bu çalışma Muğla ili Köyceğiz, Ortaca ve Dalaman ilçelerinde bulunan portakal bahçelerindeki harnup güvesi, Apomyelois ceratoniae Zell. (Lepidoptera: Pyralidae)’nın popülasyon yoğunluğunu ve meyvelerdeki bulaşıklık oranlarını belirlemek amacıyla yürütülmüştür.

Yöntem ve Bulgular: Çalışma Muğla ili Köyceğiz, Ortaca ve Dalaman ilçelerindeki portakal bahçelerinde 2021 yılında gerçekleştirilmiştir. Feromon tuzakları Köyceğiz, Ortaca ve Dalaman ilçelerinde seçilen birer portakal bahçesine, portakalın çiçek tomurcuk döneminde, nisan ayı başında asılmıştır. Tüm tuzaklar harnup güvesinin ergin popülasyon gelişimini belirlemek için, hasada kadar haftalık olarak kontrol edilmiştir. İlk erginler yine tüm tuzaklarda eş zamanlı olarak 16 Mayıs 2021 tarihinde tespit edilmiştir. En yüksek zararlı popülasyonu ve zarar oranı Ortaca ilçesinde, en düşük zararlı popülasyonu ve zarar oranı Köyceğiz ilçesinde tespit edilmiştir.

Genel Yorum: Zararlı, üç ilçede de portakalda bu yıl 3 döl vermiştir. Zararlının tüm ilçelerde portakal bahçelerinde zarar yaptığı görülmüştür ve ilk zarar oranı % 2-5 olarak tespit edilmiştir. Ancak, hasat öncesi ikinci zarar tespitinde harnup güvesinin zararı gözlemlenmemiştir.

Çalışmanın Önemi ve Etkisi: Muğla ilinin yaygın şekilde portakal üretimi yapılan Köyceğiz, Ortaca ve Dalaman ilçelerinde, harnup güvesinin popülasyon yoğunluğu ve zarar oranının belirlenmesi amacıyla yapılan ilk çalışmadır. Bu çalışmada zararlının mücadelesine ışık tutacak önemli bazı kriterler belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Portakal, Harnup Güvesi, Popülasyon, Muğla, Türkiye

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

Determination of adult population development and infestation rate of carob moth, Apomyelois ceratoniae Zell. (Lepidoptera: Pyralidae) in orange orchards of Köycegiz, Ortaca and Dalaman districts in Mugla province

Öz

Aims: In this study, it was aimed to determine the population development and infestation rate of carob moth, Apomyelois ceratoniae Zell. (Lepidoptera: Pyralidae) in orange orchards of Köyceğiz, Ortaca and Dalaman districts in Muğla province.

Methods and Results: This study was conducted in orange orchards of Köyceğiz, Ortaca and Dalaman districts in Muğla province in 2021. Pheromone traps were placed in orange orchards selected from Köyceğiz, Ortaca and Dalaman districts during the flowering period of the orange at the beginning of April 2021. All traps were checked weekly in order to determine the development of the carob moth population until harvest. The first adults were detected on 16 May 2021 simultaneously in all traps. The highest carob moth population and infestation rate was found in Ortaca district, and the lowest population and damage rate was in Köyceğiz district.

Conclusions: The carob moth proliferated till three generations in orange orchards of all districts. The damage rate was determined as %2-5 in all orange orchards. In the second damage determination before harvest, the damage of the carob moth was not observed.

Significance and Impact of the Study: This is the first study to determine the population density and infestation rate of the carob moth in Köyceğiz, Ortaca and Dalaman districts of Muğla, where orange cultivation is widespread. In this study, we determined some important criterias for the management of this pest.

Anahtar Kelimeler

Carob moth, Population, Muğla, Turkey

Proje Numarası

-

Kaynakça

• Anonim (2008a) T.C. Başbakanlık Türkiye İstatistik Kurumu, Bitkisel Üretim İstatistikleri, Ankara. http://www.tuik.gov.tr.2008. (Erişim Tarihi: 10 Aralık 2021).
• Anonim (2008b) Zirai Mücadele Teknik Talimatları, Cilt:4. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı. Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü (TAGEM), Ankara, 388 s.
• Avidov Z, Gothilf S (1960) Observation on the Honeydew Moth [Crytoblabes gridiella (Mill.)] in Israel. Ktavim, 10 (3-4): 109–124.
• Balachowsky AS (1972) Entomologie appliquee A L’agriculture. Tome II Lepidopterres, Deuxieme Volume. Masson at Editeurs, Paris, 1634 pp.
• Çatak A (2007) Muğla ili Köyceğiz ilçesi Portakal bahçelerinde Akdeniz meyve sineği [Ceratitis capitata Wied. (Diptera: Tephritidae)]’nin popülasyon yoğunluğu ve zarar oranının belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Muğla Sıtkı Koçman Universitesi, Fen Bil. Ens., Biyoloji ABD, 68-69.
• Çınar A (2004) Ülkemiz turunçgil tarımının yapısı ve son yıllardaki bazı gelişmeler, Cine Tarım Dergisi, 7, 14-17.
• Demirel N, Subchev M, Mendel Z (2011) “Hatay ili nar bahçelerinde farklı feromonların Harnup güvesi, Ectomyelois ceratoniae (Zeller, 1839) (Lepidoptera: Pyralidae) üzerindeki etkililiğinin araştırılması, 203”. Türkiye IV. Bitki Koruma Kongresi(28-30 Haziran 2011, Kahramanmaraş) Bildirileri, 496.
• Dikyar N, Yayla A, Zeren G (1977) Güney Anadolu Bölgesi turunçgillerinde önemli zarar yapan Ectomyelois ceratoniae (Zeller) (Lep., Pyralidae)’ nin biyolojik mücadelesi üzerinde ön çalısmalar. Zir.Müc. Aras.Yıll., 11: 59.
• Echlin TD (1982) Carob Moth in California: New state record. California Department of Food and Agriculture, Memo, Nov. 26.
• Ertürk H (1963) Batı Anadolu incirlerinde zarar yapan Lepidopterlerden Phyticidae familyası türleri ve bunlardan incir kurdu (Ephestia cautella Walk.)’nun biyolojisi, zarar sekli ve mücadele imkanları üzerinde çalısmalar. Tarım Bakanlıgı, Bornova Zir. Müc. Arast. Enst. Yay., Teknik Bülten: 9, 118 s. İzmir.
• Mamay M (2013) Şanlıurfa İlinde Nar Bahçelerinde Harnup Güvesi [Apomyelois ceratoniae Zell. (Lepidoptera: Pyralidae)]’nin Popülasyon Gelişimi ve Bulaşıklık Oranının Belirlenmesi ile Mücadelesinde Çiftleşmeyi Engelleme (Mating Distruption) Tekniği’nin Kullanılması. Doktora Tezi, Harran Üniversitesi Fen Bil. Ens., Bitki Koruma ABD 146 s.
• Mamay M, Ünlü L (2013) Şanlıurfa ili nar bahçelerinde güvesi, Apomyelois ceratoniae Zell. (Lepidoptera: Pyralidae)’nin ergin popülasyon gelişimi ve zarar oranının belirlenmesi. Türkiye Entomoloji Bülteni, 3 (3): 121-131.
• Mamay M, Yanık E (2013) Şanlıurfa’da elma bahçelerinde Elma içkurdu [Cydia pomonella (L.) (Lepidoptera: Tortricidae)]’nun populasyon gelişimi ve farklı metotlar kullanılarak bulaşıklık oranının belirlenmesi. Tarım Bilimleri Dergisi-Journal of Agricultural Sciences, 19 (2): 113-120.
• Mamay M, Ünlü L, Yanık E, İkinci A (2014) Şanlıurfa ilinde nar bahçelerinde güvesi, Apomyelois ceratoniae Zell. (Lepidoptera: Pyralidae)’nin gün-derece modellemesi. Türkiye Entomoloji Bülteni, 4(2): 87-96.
• Mart C (1992) Güneydogu Anadolu Bölgesi’nde nar (Punica granatum L.)’larda zararlı güvesi, Ectomyelois ceratoniae (Zell.) (Lep.: Pyralidae)’nin bio-ekolojisi ve mücadelesi üzerinde arastırmalar. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi. Fen Bil. Ens., Bitki Koruma ABD, 131s.
• Mart C, Altın N (1992) Güneydoğu Anadolu Bölgesi nar alanlarında belirlenen böcek ve akar türleri. Türkiye II Entomoloji Kongresi, 28(31), 725-731.
• Mehrnejad MR (1993) Biology of the Carob Moth Ectomyelois ceratoniae: A new pest of pistachio in Rafsanjan. Appl. Entomol. Phytopathol., 66 (1-2): 1-12.
• Norouzi AA, Talebi A, Fathipour Y (2008) Development and demographic parameters of the Carob Moth Ectomyelois ceratoniae on four diet regimes. Bull. of Insectology, 61 (2): 291-297.
• Öztürk N, Ulusoy R (2011) Doğu Akdeniz Bölgesi nar bahçelerinde Harnup güvesi [Ectomyelois ceratoniae Zell., 1839 (Lepidoptera: Pyralidae)]’nin ergin popülasyon değişimi. Türkiye Entomoloji Bülteni. Turk. bull. entomol. Cilt 1, Sayı 2, 79 - 90,
• Saunt J (2000) Citrus Varieties of the World. Sinclair International Limited, Norwich, England, 160s.
• Soylu OZ (1977) Güney Anadolu Bölgesinde göbekli portakallarda harnup güvesi (Ectomyelois ceratoniae Zeller) larvalarına karsı Dipel (Bacillus thuringiensis) mikrobial preparatı ile ön denemeler. Zir. Müc. Arast. Yıllı., 11: 65.
• Tokmakoğlu C, Soylu OZ, Devecioğlu H (1967) Ectomyelois ceretoniae (Zell.)‘in biyolojisi ve mücadele metotları üzerinde araştırmalar. Bit. Kor. Bült., 7 (3): 91–106.
• TÜİK (2020) Türkiye İstatistik Kurumu. http://www.tuik.gov.tr. (Eriş.im Tarihi: 10 Aralık 2021).
• Uluç FT, Demirel N (2011) “Hatay ilinde sex feromon tuzakları kullanarak Harnup güvesi, Ectomyelois ceratoniae’nin yayılışı, nardaki zarar durumu ve popülasyon yoğunluğunun belirlenmesi, 202“. Türkiye IV. Bitki Koruma Kongresi (28-30 Haziran 2011, Kahramanmaraş ) Bildirileri, 496 s.
• Uygun N, Ulusoy MR, Karaca İ, Satar S (2010) Meyve ve Bağ Zararlıları. Üçüncü Baskı. ISBN:978-605-397-067-5, s.69-70, Ankara.
• Yücel S (2016) Aydın İli Turunçgil Fidanlıklarındaki ve Yeni Kurulmuş Turunçgil Bahçelerindeki Zararlılar ve Önemlilerinin Bulaşıklık Oranlarının Saptanması, Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Universitesi, Fen Bil. Ens., Bitki Koruma ABD, 42s.