Öğretmenlerin Okuldaki Değişim İhtiyacını Belirleme Yeterlikleri: Cinsiyet ve Kıdem Üzerine Bir İnceleme

Year 2023, Volume: 5 Issue: 2, 220 - 233, 20.07.2023

Duran Mavi , Gamze Tuti

Abstract

Değişim çeşitli kurumlar ve çalışanlar için olduğu gibi okullar ve öğretmenler için de özel bir anlam taşımaktadır. Etkili bir değişim için öğretmenlerin okullarındaki değişim ihtiyaçlarını belirleme yetilerinin anlaşılması gereklidir. Geçmiş araştırmalar okullarda değişim ihtiyaçlarının belirlenmesi konusunda okul müdürlerinin yeterliklerine ve çeşitli örgütsel değişkenlere odaklanmıştır. Buna karşın öğretmenlerin okuldaki değişim ihtiyaçlarını belirleme yetileri yeterince ele alınmamıştır. Üstelik öğretmen cinsiyetinin ve kıdeminin bu yeti üzerindeki yansımaları da açıklamaya ihtiyaç duymaktadır. Bu nedenle mevcut çalışmada öğretmenlerin okuldaki değişim ihtiyaçlarını belirleme yetileri ile cinsiyet ve kıdem değişkenlerinin bu yeti üzerindeki yordayıcılığı araştırılmıştır. Çalışmanın verileri Trabzon ilinin Sürmene ilçesinde görev yapan 232 öğretmenden elde edilmiştir. Verilerin analizi ikili lojistik regresyon ile yapılmıştır. Bulgular öğretmenlerin okuldaki değişim ihtiyacını belirleme becerileri konusunda kendilerini yeterli algıladıklarını ortaya koymaktadır. Öte yandan öğretmenler teknolojik ve sosyal değişimi takip etmekte birtakım sorunlar yaşamaktadır. Sonuçlar cinsiyet ve kıdem değişkenlerinin öğretmenlerin okuldaki değişim ihtiyacını belirleme yeterliklerini yordamadığını göstermektedir. Sonuçlara dayalı olarak araştırmacılara ve politika yapıcılara bazı önerilerde bulunulmuştur.

Keywords

Öğretmen, Değişim, Değişim İhtiyacı, Yeterlik

References

• Ada, Ş., Ayık, A., & Tuti, G. (2018). Analyzing the relationship between the innovation management competencies of the school administrators and organizational communication. Journal of Social And Humanities Sciences Research (JSHSR). 5 (25), 1948-1960.
• Ak, M. (2006). İlköğretim okulu yöneticilerinin değişimi yönetme yeterlikleri (Uşak ili örneği) (No: 187440) [Yüksek lisans tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Argon, T., & Özçelik, N. (2008). İlköğretim okulu yöneticilerinin değişimi yönetme yeterlikleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16, 70-89.
• Başaran, M., Ülger, I. G., Demirtaş, M., Kara, E., Geyik, C., & Vural, Ö. F. (2021). Uzaktan eğitim sürecinde öğretmenlerin teknoloji kullanım durumlarının incelenmesi. OPUS International Journal of Society Researches, 17(37), 4619-4645.
• Beycioğlu, K., & Aslan, M. (2010). Okul gelişiminde temel dinamik olarak değişim ve yenileşme: Okul yöneticileri ve öğretmenlerin rolleri. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 153-173.
• Bodur, E., & Argon, T. (2019). Yenilikçi okul ve örgüt iklimine ilişkin öğretmen görüşleri. Uluslararası Liderlik Eğitimi Dergisi, 1(1), 75-88.
• Bryman, A. (2012). Social research methods (4. bs.). Oxford.
• Çağlar, Ç. (2013). Okulların değişime açıklık düzeyi ile öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeyi arasındaki ilişki. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15, 119-150.
• Cansız, E. (2007) Üniversite öğrencilerinin girişimcilik özelliklerinin belirlenmesi: Süleyman Demirel Üniversitesi öğrencileri üzerine bir çalışma (No: 220667) [Yüksek lisans tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Carmeli, A., & Spreitzer, G. M. (2009). Güven, bağlantı ve gelişme: İş yerinde yenilikçi davranışlar için çıkarımlar. Yaratıcı Davranış Dergisi. 43(3), 169-191.
• Çelik, K., & Gencer, M. (2019). Öğretmenlerin örgütsel güven algılarının değişime ilişkin tutumlarına etkisi. Trakya Eğitim Dergisi, 9(1), 108-124.
• Cenker, B., & Macaroğlu Akgül, E. (2011). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin, okulda değişim yönetiminin gerçekleştirilmesine bakış açılarının incelenmesi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Dergisi, 1(1), 6-14.
• Çermik, F. (2015). Sosyal girişimcilik, küresel vatandaşlık ve çevre davranışı arasındaki ilişki: yapısal eşitlik modellemesi (No: 394783) [Doktora tezi, Atatürk Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Ceylan, V. K., & Gündoğdu, K. (2018). Bir olgubilim çalışması: Kodlama eğitiminde neler yaşanıyor? Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 8(2), 1-34.
• Çolakoğlu, M. (2005). Eğitim örgütlerinde değişim ve liderlik. HAYEF Journal of Education, 2(1), 63-77.
• Creswell, J. W. (2011). Educational research: Planning, conducting, and evaluating quantitative and qualitative research (4. bs.). Pearson.
• Dulay, S., & Karadağ, E. (2017). The effect of school climate on student achievement. E. Karadağ (Eds.), İçinde The factors effecting student achievement: Meta-analysis of Empirical Studies (ss. 199-213). Springer.
• George, D., & Mallery, P. (2022). IBM SPSS statistics 26 step by step: A simple guide and reference (17. bs.) Routledge.
• Göçen, A. (2019). Öğretmenlerin yaşam anlamı, psikolojik sermaye ve cinsiyetinin psikolojik iyi oluşlarına etkisi. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 8(1), 135-153.
• Hargreaves, A., & Goodson, I. (2006). Educational change over time? The sustainability and nonsustainability of three decades of secondary school change and continuity. Educational Administration Quarterly, 42(1), 3-41.
• Hu, L. T., & Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural equation modeling: A Multidisciplinary Journal, 6(1), 1-55.
• Keyifli, Ş. (2019). İmam-hatip okulu müdürlerinin değişimi yönetme yeterliği. Türkiye Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 7, 167-187.
• Ladd, H. F., & Sorensen, L. C. (2017). Returns to teacher experience: Student achievement and motivation in middle school. Education Finance and Policy, 12(2), 241-279.
• Mavi, D., Ayyıldız, P., & Özdemir, M. (2022). A glance through the parental lens: Equity in the education of gifted children. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(3), 1555-1577.
• Özdemir, M. (2018). Eğitim yönetimi: Alanın temelleri ve çağdaş yönelimler. Anı.
• Pallant, J. (2005). SPSS Survival manual: A step by step guide to data analysis using SPSS for Windows (Version 12). Allen and Unwin.
• Polat, Ş. (2019). Öğretim doyumu ve iş performansı ilişkisinin öğretmen görüşlerine göre incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(2), 641-651.
• Postholm, M. B. (2018). Teachers' professional development in school: A review study. Cogent Education, 5(1), 1-22.
• Saçan, S. , Tozduman Yaralı, K., & Kavruk, S. Z. (2022). Çocukların “yapay zeka” kavramına ilişkin metaforik algılarının incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 64, 274-296.
• Şahin, S., & Demirel, Ö. A. (2019). Türkiye'de eğitimde değişim ihtiyaçlarına, engellerine ve değişime yön vermeye ilişkin öğretmen görüşleri. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 48, 88-106.
• Sayracı, N., & Gündüz, H. B. (2018). Okul yöneticilerinin değişimi yönetme yeterlilikleri ve teknolojik liderliği. Yıldız Journal of Educational Research, 3(1), 27-61.
• Seashore Louis, K., Dretzke, B., & Wahlstrom, K. (2010). How does leadership affect student achievement? Results from a national US survey. School Effectiveness and School Improvement, 21(3), 315-336.
• Seferoğlu, S. S., Yıldız, H., & Yücel, Ü. A. (2014). Öğretmenlerde tükenmişlik: Tükenmişliğin göstergeleri ve bu göstergelerin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 39(174), 348-364.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2012). Using multivariate statistics (6. bs.). Pearson.
• Taşdemir, F., & Karahafızlı, H. (2022). Öğretmenlerin uzaktan eğitime yönelik görüşlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. B. Gülbahar (Eds.), İçinde Eğitim bilimleri alanında uluslararası araştırmalar XIV (ss. 143-158). Eğitim.
• Thakkar, J. J. (2020). Structural equation modeling: Application for research and practice (with AMOS and R). Springer.
• Thurlings, M., Evers, A. T., & Vermeulen, M. (2015). Toward a model of explaining teachers' innovative behavior: A literature review. Review of educational research, 85(3), 430-471.
• Topaloğlu, H., & Özdemir, M. (2020). Mültecilerin eğitime erişmeleri sürecinde yaşadıkları sorunlar ve sosyal içerilme beklentileri. Electronic Turkish Studies, 15(3), 2033-2059.
• Töremen, F. (2002). Eğitim örgütlerinde değişimin engel ve nedenleri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(1), 185-202.
• Tuti, G., & Ada, Ş. (2019). Ortaokul öğretmenlerinin algılarına göre okul yöneticilerinin değişim yönetimi yeterlilikleri ile örgütsel güven düzeyleri arasındaki ilişki. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 50, 494-521.
• Uline, C., & Tschannen‐Moran, M. (2008). The walls speak: The interplay of quality facilities, school climate, and student achievement. Journal of Educational Administration, 46(1), 55-73.
• Woods, P., Jeffrey, B., Troman, G., & Boyle, M. (2019). Restructuring schools, reconstructing teachers: Responding to change in the primary school. Routledge.
• Yıldız, K. (2012). Yöneticilerin değişimi yönetme yeterlikleri. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(2), 177-198.
• Yüner, B., & Özdemir, M. (2020). Okul yenilikçiliği ile öğretmen yaratıcılığı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (50), 162-179.