Eğitim Sistemini Etkileyen Değişimlerin Kaos Teorisi Bağlamında İncelenmesi: Yükseköğretim Kurumlarına Giriş Sınavlarındaki Değişikliklerin Yarattığı Kelebek Etkisi

Year 2021, Issue: 23, 105 - 126, 01.06.2021

Didem Çelik Yılmaz Şenay Nartgün

Abstract

Her değişim sancılı bir süreci de beraberinde getirmekte ve bu değişimle birlikte düzensizlik, karmaşa beklentileri oluşmaktadır. 2017-2018 eğitim öğretim yılında yapılan yüksek öğretime giriş sınav sistemi değişikliğinin özelde öğrenciler genelde ise Türk eğitim sisteminin geleceğinde etkileri olacağını söylemek mümkündür. Kaos Kuramı, Kaos Yönetimi ve kelebek etkisinin anlaşılmasının bu karmaşık sürecin doğru yönetilmesinde yardımcı olacağı düşünülmektedir. Bu araştırmanın amacı yükseköğretim kurumlarına giriş sınavındaki değişikliğe yönelik öğretmen görüşlerinin kaos teorisi bağlamında incelenmesi ve muhtemel sorunların çözümüne ışık tutacak yönetim faaliyetlerinin ortaya konulmasıdır. Nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması deseninin kullanıldığı araştırmanın çalışma grubunu 2017-2018 eğitim öğretim yılında Düzce-Akçakoca ilçesinde görev yapan ve amaçlı örneklem yöntemiyle seçilen 20 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırma bulgularına göre okullarda yaşanan kaotik sürecin öğrenciler, öğretmenler, okullar ve toplum için ileride olumsuz neticeler verebileceğini belirten öğretmenler uzun vadeli planlamaların yapılması gerektiğini ve değişim sürecinde ani değişiklilerden kaçınarak paydaşların görüşlerinin alınmasının önemini belirtmektedirler.

Keywords

Kaos Kuramı, kelebek etkisi, sınav sistemi, değişim

References

• Açıkalın, A. (1998). Kaosu yönetmek. Kuram ve Uygulamada Egitim Yönetimi, 4 (14), ss. 1-2.
• Akçadağ, T. (2013). Okul yöneticilerinin bakış açılarıyla üst yönetimler: Sorunlar, beklentiler,. International Journal of Human Sciences, 10 (2), ss. 379-399.
• Akmansoy, V. (2012). Kaos teorisi ve eğitime yansımaları (Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Örneği), Yüksek Lisans Tezi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Burdur.
• Aksoy, H. H. veAksoy, N. (2003). Okullarda krize müdahale planlaması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 36 (1-2), ss. 37-49.
• Aksu, A. (2009). Kriz yönetimi ve vizyoner liderlik. Journal of Yasar University, 4 (15), ss. 2435-2450.
• Altun, S. A. (2001). Kaos ve yönetim. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi (28), ss. 451-469.
• Asunakutlu, T., Safran, B. veTosun, E. (2003). Kriz yönetimi üzerine bir araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5 (1), ss. 141-163.
• Atav, E., Yılmaz, A., Yaman, M. ve Soran, H. (2000). Öğrencilerin 1996-1997 ÖSS ve ÖYS biyoloji sorularındaki başarılarının karşılaştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18 (18), ss. 35-41.
• Baker, S. B. (1995). Chaos theory in educational systems: principals' perceptions of sensitive dependence on ınitial conditions. (Unpublished Doctoral Thesis. Electronic Theses and Dissertations. http://dc.etsu.edu/etd/2633 adresinden alındı
• Bakioğlu, A. ve Demiral, S. (2013). Okul yöneticilerinin belirsizlik durumlarını algılama ve karar verme tarzları. Eğitim Bilimleri Dergisi / Journal of Educational Sciences (38), ss. 9-35. doi:10.15285/EBD.2013385564
• Biçici, F. (2016). Kaos teorisi, determinizm ve yeni bilim paradigması sürecinde sosyal bilimler ve turizm araştırmaları açısından önemi. Turizm Akademik Dergisi, 3 (1), ss. 29-38.
• Bilgin, H. ve Öznacar, B. (2017 ). Development of the attitude scale towards crisis and chaos management in education. EURASIA Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 13 (11), ss. 7381-7389. doi:10.12973/ejmste/79790
• Bülbül, M. Ş. (2007). Kaos ve eğitim. Ankara: Beyazkalem Yayıncılık.
• Can, H. (1999). Organizasyon ve yönetim. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Creswell, J. (2016). Araştırma deseni nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları. (M. Bursal, Çev.) Ankara: Eğiten Kitap.
• Davis, E., Smith, T., & Leflore, D. (2008). Chaos in the clasroom: a new theory of teaching and learning. America.: Carolina Academic Press.
• Değirmenci, M. ve Utku, Ş. (2011). Yönetim ve örgüt yapısına kuantum mekaniği açısından bir bakış. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 1 (2), ss. 76-83.
• Demirtaş, H. (2000). Kriz yönetimi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi (23), ss. 353-373.
• Dereli, T., Durmuşoğlu, A. ve Kanat, Ş. (2006). İşletmelerde kaos yönetimi. Journal of Istanbul Kültür University (3), ss. 23-29.
• Dinç, E., Dere, İ. ve Koluman, S. (2014). Kademeler arası geçiş uygulamalarına yönelik görüşler ve deneyimler. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7 (17), ss. 397-423.
• Dökmen, Ü. (1992). TC Yükseköğretim kurulu öğrenci seçme ve yerleştirme merkezi: kuruluşu, gelişmesi, çalışmaları. Ankara: ÖSYM Yayınları.
• Ekici, G. (2005). Lise öğrencilerinin öğrenci seçme sınavına (ÖSS) yönelik tutumlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Egitim Fakültesi Dergisi (28), ss. 82-90.
• Ekiz, D. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Farazmand, A. (2003). Chaos and transformation theories:a theoretical analysis with ımplications for organization theory and public management. Public Organization Review: A Global Journal (3), pp. 339-372.
• Garmston, R., & Wellman, B. (1995). Adaptive schools in a quantum universe. Educational Leadership, 52 (7), pp. 6-12.
• Gleick, J. (1995). Kaos yeni bir bilim teorisi. (F. Üçcan, Çev.) Ankara: TÜBİTAK Popüler Bilim Kitaplığı.
• Goldoff, A. C. (2007). Decision-making in organizations: the new paradigm. International Journal of Public Administration, 23 (11), pp. 2017-2044.
• Gündoğdu, K., Kızıltaş, E. ve Çimen, N. (2010). Seviye belirleme sınavına (sbs) ilişkin öğrenci ve öğretmen görüşleri (Erzurum il örneği). İlköğretim Online, 9 (1), ss. 316-330. http://ilkogretimonline.org.tradresinden alındı
• Kamacı, M. C. (2010). Liderlik eğitim programının eğitim yöneticilerinin kaosu yönetmede sergiledikleri davranışlarına etkileri. (Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Karaçay, T. (2004). Determinizm ve kaos. Mantık, Matematik ve Felsefe II. Ulusal Sempozyumu 21-24 Eylül 2004.
• Kelecioğlu, H. (2002). Ortaögretim ögrencilerınin üniversiteve giriş sınavları ve sınavın ögrenimlerine etkisi hakkındaki görüşleri. Hacettepe Eğitim Fakültesi Dergisi (23), ss. 135-144.
• Kepenekçi, Y. K. (2004). İlköğretim okulu yöneticilerinin eğitim mevzuatına ilişkin görüşleri. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 3 (6), ss. 159-174.
• Kılcı, E. (2003). Üniversiteye giriş sınav sistemi ve etkileri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 33 (33), ss. 108-131.
• Koçak, K. (2000). Kaos ve atmosfer. Tübitak Bilim ve Teknik (391), ss. 94-97.
• Köse, M. R. (1999). Üniversiyeye giriş ve liselerimiz. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (15), ss. 51-60.
• Külahoğlu, Ş. (2014). Fransa, Kanada, İsviçre ve Türkiye’de lise düzeyinden yükseköğretime geçiş yapılarının karşılaştırmalı incelemesi. Cumhuriyet’in Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademeler Arası Geçiş Ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi (s. 689-705). ANTALYA: Atatürk Kültür, Dil Ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları.
• Loree, T., & Stupka, E. (1993). Teaching and learning in a student success course: a discussion concerning the development of the ınternal locus of control using fuzzy logic, TQM, and the chaos theory of education. The Natıonal Conference On Teachıng And Learnıng. Vırgınıa: ERIC Educatıonal Resources Informatıon.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. . California: Sage.
• Mutlu, A. (2006). Ekololojik düşüncede kaotik eğilimler. İKÜ Güncesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 4 (2), ss. 1-16. http://hdl.handle.net/11413/369 adresinden alındı
• Mutlu, A. ve Sakınç, İ. (2006). Yönetimde kaos. Journal of Istanbul Kültür University (3), ss. 1-12.
• NTV. (2018, Mart 25). ntv.com.tr: https://www.ntv.com.tr/galeri/egitim/universiteye-giristeyeni-sinav-sistemi-yuksekogretim-kurumlari-sinavi-yks-hakk,U53FdosHr0SErdvcTvvt_w/_dzhj0KPaUKMF45uofnS_g adresinden alındı
• Öge, S. (2005). Düzen mi düzensizlik (kaos) mi? Örgütsel varlığın sürdürülebilirliği açısından bir değerlendirme. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (13), ss. 285-303.
• ÖSYM. (2018, Ocak 1). Ösym - Ölçme, Seçme Ve Yerleştirme Merkezi Başkanliği: http://www.osym.gov.tr/TR,8530/tarihsel-gelisme.html adresinden alındı
• ÖSYM. (2018, Nisan 12). Yükseköğretim Kurumları Sınavı (Yks) 2018 Kılavuzu. https://dokuman.osym.gov.tr/pdfdokuman/2018/YKS/KILAVUZ_28022018.pdf adresinden alındı
• Özdem, G. (2013). Kriz yönetimi. H. B. Memduhoğlu, & K. Yılmaz (Dü) içinde, Yönetimde Yeni Yaklaşımlar (s. 365-381). Ankara: Pegem Akademi.
• Özoran, B. A. (2017). Kaos: Örgütler için bir risk mi yoksa bir fırsat mı. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 6 (4), ss. 253-269.
• Ruelle, D. (1994). Rastlantı ve kaos. (D. Yurtören, Çev.) Ankara: TÜBİTAK POPÜLER BİLİM KİTAPLARI.
• Sayğan, S. (2014). Örgüt biliminde karmaşıklık teorisi. Ege Akademik Bakış, 14 (3), ss. 413-423.
• Soydaş, A. U. (2012). Halkla ilişkiler uygulamaları ve yönetim kavramına farklı bir yaklaşım: kuantum ve kaos teorisi. Retrieved f. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi. 2 (12), ss. 657-672. http://dergipark.gov.tr/iuifd/issue/22877/244529 adresinden alındı
• Tetenbaum, T. J. (1998). Shifting paradigms: From Newton to Chaos. Organizational Dynamics, 26 (4), pp. 21-32.
• Thietart, R., & Forgues, B. (1995). Chaos theory and organization. Organization Science, 6 (1), pp. 19-31.
• Töremen, F. (2000). Kaos teorisi ve eğitim yöneticisinin rolü. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 6 (22), ss. 203-219.
• Töremen, F. (2002). Eğitim örgütlerinde değişimin engel ve nedenleri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12 (1), ss. 185-202.
• Turan, M. (2008). Koas teorisi: Bauman ve Bakhtin. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Felsefe Bölümü Dergisi (19), ss. 45-66.
• Turunç, Ö. (2008). Uluslararası güvenlik düzlemine yönetim bilimi penceresinden farklı bir bakış: stratejik kaos yönetimi yaklaşımı. Güvenlik Stratejileri Dergisi (8), ss. 45-72.
• Tutar, H. (2000). Kriz ve stres ortamında yönetim. İstanbul: Hayat Yayınları.
• Ufuktepe, Ü. (2006). Kaos ve sosyal yaşam. Bilim ve Ütopya Dergisi (19), ss. 45-66.
• Weichhart, G. (2013). The learning environment as a chaotic and complex adaptive system. systems. connecting matter, life, culture and technology , 1 (1), pp. 36-53. http://www.systemsjournal.eu/ adresinden alındı
• Yaşar, O. ve Özdemir, A. (2016). Yeni bilimin metaforlarıyla yönetim: kuantum, kaos ve karmaşıklık perspektifinden bir değerlendirme. International Management Research Congress, (s. 182-183). Ankara.
• Yeşilorman, M. (2006). Kelebek kanadını kimden yana çırpıyor? Birleştirilmiş bilimin kıyısında kaos ve sosyal bilimler. Journal of Istanbul Kültür University (3), ss. 77-86.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (9. b.). Ankara: Seçkin Yayıncılık.