2000’LER TÜRKİYE’SİNDE BİR FİKRÎ MUHÎT: MUHAFAZAKÂR DÜŞÜNCE DERGİSİ

Yıl 2024, Cilt: 20 Sayı: 66 - Türkiye'nin Fikir Dergileri, 23 - 35, 20.07.2024

Zeyneb Çağlıyan İçener

Öz

Fikir dergileri, hemen her dönemde Türk düşünce hayatının üretken mahfillerinden olmuştur. Geniş
çaplı siyasî ve sosyal değişim dönemlerinde, özellikle de otoriter uygulamaların ardından basın-yayın
mecralarındaki artış, entelektüel bir canlılığı da beraberinde getirmektedir. II. Meşrutiyet Dönemi’nde
1908-1913 arası, çok partili hayata geçiş döneminde 1945-1955 arası ve 2000’lerin ilk on yılında olmak
üzere hususiyetle üç dönemde böylesi bir canlılıktan söz etmek mümkündür. Fikir dergileri ilgili dönemin
zihin yapısını, sosyolojisini ve siyasî havasını anlamak açısından mühim göstergeler sunmaktadır. Bu
çalışma, yayın hayatına başladığı 2004 yılından günümüze dek kesintisiz şekilde varlığını sürdüren ve
akademik fikir dergiciliğinin önemli örneklerinden olan Muhafazakâr Düşünce Dergisi’ni ele almaktadır.
2000’lerin başında, Türkiye’de uzun süre gericilikle eşanlamlı görülmüş olan muhafazakârlığın yeniden
kodlanışının fikrî ve siyasi yansımaları ortaya çıkmaya başlamıştı. Çalışma, bu iklime doğan Muhafazakâr
Düşünce Dergisi’nin bir dergi olmanın ötesine geçmesi ve bir fikrî muhît halini alması serüvenini
ortaya koyarken 2000’ler Türkiye’sinde yaşanan değişime de ışık tutmaktadır. Değişimin getirdiği belirsizlik
ve ondan doğan tedirginlik hissiyle baş etme ve daha da önemlisi hızla değişen dünyada kendini
konumlandırma çabası, muhafazakârlık çalışmaları etrafında yeni bir entelektüel çekim alanı oluşturmuştur.
Akademik bir dergi olarak Muhafazakâr Düşünce Dergisi, Türkiye’de teorik anlamda muhafazakârlık
çalışmalarının derli toplu bir külliyata kavuşmasını sağlayarak muhafazakârlıkla ilgili çalışanların
bakmadan geçemeyecekleri bir temel kaynak olmuştur. Bir fikrî muhît olarak Muhafazakâr Düşünce
Dergisi, köklerini arayan ama bir şekilde bunu el yordamından öte yapamayan genç akademisyenlere
geniş bir tecessüsle sarmalanma duygusunu yaşatmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Muhafazakar Düşünce Dergisi, Fikir dergiciliği, muhafazakarlık

Kaynakça

• Acaroğlu, M. T. (1971). “Dergiciliğimiz”. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, Cilt: 23, Sayı:223, 389-394. Ademi, Z. (2021). Muhafazakârlık ve Sosyal Değişme: Muhafazakâr Düşünce Dergisi Örneği. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa. Akdoğan, Y. (2007). “AK Parti, Dönüşüm ve Normatif-Politika”. Muhafazakâr Düşünce Dergisi Sayı: 11, Yıl: 3, 185-197. Ayvazoğlu, B. (1996). Yahya Kemal: Eve Dönen Adam (2. Baskı). İstanbul: Ötüken. Çağlıyan, Z. (2006). “Muhafazakâr Demokrasi Mi Demokrasiyle Süslenmiş Muhafazakârlık Mı?”. Muhafazakâr Düşünce Dergisi, Sayı: 9-10, Yıl: 2, 75-77 Findley, C.V. (2012). Modern Türkiye Tarihi: İslam, Milliyetçilik ve Modernlik 1789-2007 (2. Baskı). İstanbul: Timaş Yayınları.