PRÜFUNG DER PATIENTENRECHTE IM HINBLICK AUF DIE ANWENDUNGSPROZESSE IN DER VERORDNUNG ÜBER PATIENTENRECHTE

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 2, 241 - 278, 31.12.2024

Nihan Songör Sayılır

https://doi.org/10.51562/nkuhukuk.2024523

Öz

Die Gesundheit gehört zu den natürlichsten und unverzichtbarsten Rechten der Menschen in ihrem gesamten Leben. Die Patientenrechte, eines der wichtigsten Elemente im Zusammenhang mit den Menschenrechten, wurden zum Schutz dieser Rechte geregelt. Patientenrechte sind nicht nur die Rechte von Patienten, sondern auch die Rechte, die alle gesunden Menschen und insbesondere die Angehörigen der Gesundheitsberufe kennen und schützen sollten. Die Patientenrechte werden im Rahmen bestimmter Grundprinzipien gestaltet. In der Türkei werden die Patientenrechte in der Verordnung über die Patientenrechte im Detail erläutert. Die Patientenrechte gehören zu den Themen, die in unserem Land nicht sehr bekannt sind. Untersuchungen zeigen, dass die Menschen ihre Patientenrechte nicht vollständig kennen und nicht in vollem Umfang von diesen Rechten profitieren können, weil sie nicht genügend Informationen haben. Es ist jedoch möglich, dass Patienten in dieser Atmosphäre der Informationsasymmetrie, die sie nicht kennen, bewusster handeln und sich von Risiken fernhalten, wenn sie diese Rechte ausreichend kennen. In diesem Sinne besteht das Ziel dieser Untersuchung darin, die Patientenrechte zu untersuchen, sie unter einem Dach zusammenzufassen und den Weg für das Verständnis und die Förderung zu ebnen.

Anahtar Kelimeler

Gesundheit, Patient, Rechte, Patientenrechte, Regulierung

Proje Numarası

-

HASTA HAKLARININ HASTA HAKLARI YÖNETMELİĞİNDE YER ALAN UYGULAMA SÜREÇLERİ AÇISINDAN İNCELENMESİ

Öz

Sağlık, insanların en doğal ve bütün yaşamlarında vazgeçemeyecekleri haklar arasındadır. İnsan hakları ile alakalı en önemli ögelerden biri olan hasta haklarıysa; söz konusu hakları korumak için tanzim edilmiştir. Hasta hakları yalnızca hastaların değildir, sağlıklı bütün insanlarla bilhassa sağlık görevlilerinin bilip koruması gereken haklar arasındadır. Hasta hakları belirli temel prensipler çerçevesinde biçimlenmektedir. Türkiye’de, hasta hakları, Hasta Hakları Yönetmeliğinde ayrıntılı olarak izah edilmiştir. Hasta hakları ülkemizde çok bilinmeyen hususlardandır. Araştırmalarla; bireylerin hasta haklarını tam olarak bilmedikleri ve yeterince bilgi sahibi olmadıkları için bu haklardan tam olarak yararlanamadıkları anlaşılmaktadır. Ancak hastaların daha da bilinçlenip bilgi asimetrisinin ön plana çıktığı ve yabancılık çektikleri bu atmosferde kendilerini risklerden uzak tutabilmesi bu hakları yeteri kadar bilmeleri ile mümkündür. Bu doğrultuda bu araştırmanın amacı, hasta haklarını araştırmak, tek bir çatı altında toplamak ve anlaşılmanın ve tanıtılmasının önünü açmaktır.

Anahtar Kelimeler

Sağlık, Hasta, Hak, Hasta Hakları, Yönetmelik

Etik Beyan

Bu çalışmanın; özgün bir çalışma olduğunu, çalışmanın hazırlık, veri toplama, analiz ve bilgilerin sunumu olmak üzere tüm aşamalarda bilimsel etik ilke ve kurallarına uygun davrandığımı, bu çalışma kapsamında elde edilmeyen tüm veri ve bilgiler için kaynak gösterdiğimi ve bu kaynaklara kaynakçada yer verdiğimi, kullanılan verilerde herhangi bir değişiklik yapmadığımı, çalışmanın genelinde etik görev ve sorumluluklara riayet ettiğimi beyan ederim. Herhangi bir zamanda çalışmayla ilgili yaptığım bu beyana aykırı bir durumun saptanması durumunda, ortaya çıkacak tüm ahlaki ve hukuki sonuçlara razı olduğumu bildiririm.

Destekleyen Kurum

Makalemi destekleyen kurum bulunmamaktadır.

Proje Numarası

-

Teşekkür

Makalem için destek veya teşekkür mesajı yayınlamak istemiyorum.

EXAMINATION OF PATIENT RIGHTS IN TERMS OF APPLICATION PROCESSES IN THE REGULATION ON PATIENT RIGHTS

Öz

Health is among the most natural and indispensable rights of people throughout their lives. Patient rights, which are one of the most important elements related to human rights, are regulated to protect these rights. Patient rights are among the rights that not only patients but also all healthy people, especially healthcare professionals, should know, protect and take care of. Patient rights are shaped within the framework of certain basic principles. In Turkey, patient rights are explained in detail in the Patient Rights Regulation. Patient rights are among the issues that are not well known in our country. Research shows that individuals do not fully know patient rights and cannot fully benefit from these rights because they are not sufficiently informed. However, patients can become more conscious and keep themselves away from risks in this atmosphere where information asymmetry is prominent and they feel alienated by knowing these rights sufficiently. In this context, the purpose of this research is to investigate patient rights, bring them together under a single roof and pave the way for their understanding and promotion.

Anahtar Kelimeler

Health, Patient, Right, Patient Rights, Regulation

Proje Numarası

-

Kaynakça

• Akbulut S, ‘Hasta haklarının anayasal temeli’ (Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi, 2012). http://acikerisim.akdeniz.edu.tr/bitstream/handle/123456789/1826/T02944.pdf?sequence=1&isAllowed=y E. T. 04.10.2024.
• Akten R, Hasta Hakları Uygulamaları, (1. Baskı, 2008, Kariyer Matbaacılık).
• Ayşe AY, Çınar S, Boztepe H, ‘Çocuklarda Aydınlatılmış Onam’ (2019) 6 (2) Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 120-125.
• Bilge N, Hukuk Başlangıcı (Hukukun Temel İlkeleri), (29. Baskı, 2011, Turhan Kitabevi).
• Bilgin R ve Diğer H, ‘Hastanede yatan bireylerin, hasta hakları ve sorumlulukları konusundaki bilgi düzeyleri: Tokat ilindeki bir devlet hastanesi örneği’ (2020) 30 (1) Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 307-327.
• Bilir O, ‘Acil Servis Çalışanlarının Hasta Haklarına Bakışı’ (2015) 7 (1) Konuralp Medical Journal, 28-33.
• Bozkuş AN, ‘Yaşamın niteliğini belirleyen bir kriter olarak mutluluğun ötanazi kararına etkisi’ (Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, 2021), 9. https://www.proquest.com/openview/9c6b34b735f8716a5423eaa1f2fe574c/1?pq-origsite=gscholar&cbl=2026366&diss=y E. T. 05.10.2024.
• Canpolat S. ‘Hasta hakları ve etik’ (Tıpta Uzmanlık Tezi, İstanbul Üniversitesi, 2002). http://nek.istanbul.edu.tr:4444/ekos/TEZ/38306.pdf E. T. 02.10.2024.
• Doğan C, ‘Hukuksal Açıdan Hastanın Yükümlülükleri’ (2016) 11 (2) Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 49-81.
• Durur G, ‘Avrupa Birliği uyum sürecinde hasta hakları’ (Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, 2019). Erdem Ö ve Akgün HS, ‘Hasta ve Sağlık Çalışanlarının, Hasta Hakları Konusunda Bilgi Düzeyleri: Bir Müdahale Çalışması’ (2018) 8 (3) Sakarya Tıp Dergisi, 518-524.
• Ertaş H ve Kıraç FÇ, ‘Hastaneye Müracaat Eden Hastaların Hasta Hakları Konusundaki Bilgilerinin Ölçülmesi: Measurement Of Patient Rights Information Of Patients Who Applying To The Hospital’ (2018) 5 (27) Journal Of Social And Humanities Sciences Research (Jshsr) 2939-2945.
• Fırat A, ‘Türkiye Sağlık İşletmelerinde Hasta Hakları ve Sorumlulukları’ (2017) 2 İstanbul Gelişim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 157-173.
• Gözler K, Hukukun Temel Kavramları (17. Baskı, 2019, Ekin Yayınları).
• Güner GK, ‘Karşılaştırmalı Bir Bakış Açısıyla İleriye Dönük Hasta Direktifleri ve Türk Hukuku İçin Öneriler’ (2021) 79 (2) İstanbul Hukuk Mecmuası, 409-439.
• Güngör E, Ahlak Psikolojisi ve Sosyal Ahlak, (1. Baskı, 1997, Yer-Su Yayınları).
• Güneşer R, ‘Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Hasta Haklarına Yönelik Tutumlarının Belirlenmesi: Tanımlayıcı Bir Çalışma (2022) 14 (1) Turkiye Klinikleri Journal Of Nursing Sciences, 115-124.
• Güriz A, Hukuk Felsefesi, (12. Baskı, 2014, Siyasal Kitabevi).
• Güvercin CH, ‘Türkiye’deki gelişimi açısından hasta hakları kavramı’ (Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, 2007), 116-117. https://www.semanticscholar.org/paper/Türkiye'deki-gelişimi-açısından-hasta-hakları-Güvercin/42446af6fc8f4e30ce986c7092b76829493daa39 E. T. 02.10.2024.
• Hakeri, H, ‘Hasta Hakları Kanunu Taslağı’, (2007) 1 (7), Sağlık Hakkı Özel Sayı 3, 51.
• Hasta Hakları Uygulama Yönergesi, 2005. https://ttb.org.tr/mevzuat_goster.php?Guid=59d37998-a285-11e7-9205-300896da83fe E. T. 03.10.2024
• Işıklı Eİ, ‘Hastane Çalışanlarının Meslek Etiği Hakkındaki Görüşlerinin Ve Etik Sorunlarının İncelenmesi’ (2018) 17 (66) Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 861-873.
• Kavuran E, Ulaş AH ve Kaşıkçı MK, ‘Hemşirelik Öğrencilerinin Hasta Hakları Bilgi Düzeylerine Yaratıcı Dramanın Etkisinin Belirlenmesi’ (2022) 32 (1) Sağlık ve Toplum, 167-174.
• Kaya NKS, ‘Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Uygulama ve Araştırma Hastanesinde Görev Yapan Hemşirelerin Hasta Hakları Konusundaki Bilgi Ve Tutumlarının Değerlendirilmesi’ (2022) 7 (45) Social Mentality And Researcher Thinkers Journal (Smart Journal), 1089-1099.
• Kaya Z, ‘Farklı fakültelerde okuyan üniversite öğrencilerinin hasta hakları ve sorumlulukları konusundaki bilgi düzeyinin sağlık kurumu memnuniyetine etkisinin ölçülmesi’ (Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Medipol Üniversitesi, 2019). https://acikerisim.medipol.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/20.500.12511/7751/Kaya-Zeynep-2019.pdf?sequence=1&isAllowed=y E.T. 03.10.2024
• Korkmaz AÇ, ‘Geçmişten Günümüze Hasta Güvenliği’ (2018) 6 (1) İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Dergisi 10-19.
• Korkmaz O, ‘Kurumsal performans karnesi ölçümü: Üçüncü basamak sağlık kurumlarında bir uygulama’ (2018) 6 (6) Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1051-1061.
• Korkmaz Y, ‘Hasta Hakkı Olarak Özel Hayatın Korunması Bağlamında Beden Mahremiyeti’ (2020) 15 Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, 573-598.
• Korkutan M ve Işık Ü, ‘Hastaların Hak Ve Sorumlulukları Konusundaki Bilgi Durumları: Diyarbakır Örneği’ (2021) 11 (22) Dicle Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 281-294.
• Koru O, ‘Tıbbi Müdahalenin Hukuka Uygunluğu: Endikasyon Şartı’ (2021) 12 (2) İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 491-500.
• Kurt H, Hasta Haklarına İlişkin Değerlendirmeler’ (2022) (51) Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, 201-228. Oğuzman MK ve Barlas N, Medeni Hukuk, (30. Baskı, Oniki Levha Yayınları, 2024).
• Oktay AA, Taş F, Gülpak M ve Yel F, ‘Bir Üniversite Hastanesinde Hastaların Hasta Haklarını Kullanma Tutumunun İncelenmesi’ (2021) 37 (2) Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 131-139.
• Okyay R, Akbaba M ve Kırkıt E, ‘Aydınlatılmış Onam ve Aşılama’ (2015) 13 (2) Turkish Journal Of Public Health, 155-159.
• Özlü T, ‘Hasta Hakları’, (2007) 1 (7), Sağlık Hakkı Özel Sayı 3, Rosch Y., Kasım, 2.
• Sarıkaya N ve Altunışık R, ‘Sağlık Kurumlarından Hizmet Alanlar Gözünden Hasta Hakları Konusundaki Uygulamalara Yönelik Tutum Ve Değerlendirmeler’ (2019) 7 (3) İşletme Bilimi Dergisi, 531-551.
• Sert G, Türkiye'de Hastaya Gerçeğin Söylenmesi: Tıp Etiği Ve Tıp Hukuku Açısından’ (2020) 9 (1) Kocaeli Tıp Dergisi, 111-119.
• Soysal A, ‘Hastaların Hasta Haklarını Kullanma Tutumlarının Belirlenmesi: Birinci Basamak Sağlık Kuruluşunda Bir Araştırma:(Hatay İli Örneği)’ (2018) 30 Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 138-158.
• Şahinli S ve Özdemir E. ‘Hasta Şikayet Başvuru İçeriklerinin İncelenmesi: İstanbul İli Devlet Hastanesi Örneği’ (2019) 1 Journal Of Healthcare Management And Leadership, 16-21.
• Şen YF, ‘Yaşam Hakkı: İdam, Kürtaj, Ötenazi ve Siyasal Sorumluluk’ (2015) 19 (2) Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1-26.
• Şenol N, ‘Sağlık personeli ve hastaların algılamalarına bağımlı olarak hasta hakları bilinç düzeyleri üzerine karşılaştırmalı bir inceleme’ (Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, 2019). https://avesis.deu.edu.tr/yonetilen-tez/ee625ab5-9e15-4a7b-a9d0-9379ee601dae/saglik-personeli-ve-hastalarin-algilamalarina-bagimli-olarak-hasta-haklari-bilinc-duzeyleri-uzerine-karsilastirmali-bir-inceleme E. T. 05.10.2024.
• Tüzel S, Hukuk Başlangıcı, (3. Baskı, 1967, Not Yayınları).
• Uyanık A, ‘Hasta Hakları Yönetmeliği’nin Uluslararası Hasta Bakımından Yorumu’ (2018) 8th International Health Tourism Congress, Turkey health.
• Yanardağ U, ‘Hasta Hakları Alanındaki Kavram Sorunları ve Uygulamaya Yansımaları: İstanbul İli Örneği’ (Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi, 2013), 31. https://openaccess.maltepe.edu.tr/server/api/core/bitstreams/96f1c236-eb21-4599-b5c3-375d573c4262/content E. T. 06.10.2024.
• Yüce İN, ‘Özel hastane çalışanlarının hasta haklarına yönelik bilgi ve tutumlarının ölçülmesi’ (Yüksek Lisans Tezi, Biruni Üniversitesi, 2018). https://dspace.biruni.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/20.500.12445/981/2.pdf?sequence=1&isAllowed=y E.T. 03.10.2024.