RELIGION, GODS AND VIOLENCE IN ANCIENT MESOPOTAMIA

Year 2024, Volume: 6 Issue: 2, 267 - 289, 28.12.2024

Ahmet Selim Baysal

https://doi.org/10.56574/nohusosbil.1569550

Abstract

Religious violence in ancient Mesopotamia was primarily related to the character of gods and goddesses. Sky god, Sun god, Venus goddess, Mars god, Saturn god and others were believed to inflict violence on people when they were angry. Believed to be the reflection and representative of the gods on earth, kings and their soldiers and judges were the defenders and enforcers of the gods' system. Kings were imitators of the gods in terms of violence and mercy. Sometimes the influence of gods and kings on people was positive - protective, forgiving and merciful. Other times gods and kings had a negative impact on people as destroyers, bloodshed and torturers. Religious violence was common in rituals, curses, law, wars and works of art. Violence was sometimes used as a "preventive force" to deter ill-wishers and maintain social order. Sometimes it was used as a tool for imperialist policies, enslavement, traditional social oppression and marginalization. This study focuses in particular on cuneiform sources such as king annals, stelae and codexes, as well as artworks, including relief depictions that adorned the walls of palaces. From these written and visual sources, how violence was practiced and legitimized is explored. In written sources, kings boasted of the violence they practiced. Religious violence was practiced as a form of worship. Scenes of violence are also very common in relief depictions from visual sources. These depictions were used to influence and manipulate illiterate people or to intimidate and psychologically pressure foreign ambassadors visiting the palace.

Keywords

Religious Violence, Religious Extremism, Holy War, Qisas, Imperialism

Ethical Statement

Ethics Committee Permission is not required.

ESKİ MEZOPOTAMYA'DA DİN, TANRILAR VE ŞİDDET

Abstract

Eski Mezopotamya’da dinsel şiddet öncelikle tanrı ve tanrıçaların karakterleri ile ilgiliydi. Hava tanrısı, Güneş tanrısı, Venüs tanrıçası, Mars tanrısı, Satürn tanrısı ve diğerlerinin kızdıkları zamanlarda insanlar üzerinde şiddet uyguladıklarına inanılıyordu. Tanrıların yeryüzündeki yansıması ve temsilcisi olduğuna inanılan krallar ve onlara bağlı askerler ve yargıçlar tanrıların düzeninin savunucusu ve uygulayıcısıydılar. Krallar şiddet ve merhamet konusunda tanrıların taklitçileriydiler. Tanrıların ve kralların insanlar üzerindeki etkileri bazen koruyucu, affedici ve merhametli olarak olumluydu. Bazen de tanrılar ve krallar yok edici, yıkıcı, kan dökücü, işkenceci olarak insanlar üzerinde olumsuz bir etkiye sahiptiler. Dinsel şiddet ayinlerde, beddualarda, hukukta, savaşlarda ve sanat eserlerinde yaygındı. Şiddet, bazen kötü niyetli kişileri caydırmak ve toplumsal düzeni sağlamak için bir “önleyici kuvvet” olarak uygulandı. Bazen de emperyalist politikalar, köleleştirme, gelenekçi toplumsal baskı ve ötekileştirme için bir araç olarak kullanıldı. Bu çalışma özellikle kral yıllıkları, steller ve kanunnameler gibi çivi yazılı kaynaklara ve sarayların duvarlarını süsleyen kabartma tasvirlerden oluşan sanat eserlerine odaklanmıştır. Bu yazılı ve görsel kaynaklardan şiddetin nasıl uygulandığı ve nasıl meşrulaştırıldığı araştırılmıştır. Yazılı kaynaklarda krallar uyguladıkları şiddet ile övünmüşlerdir. Dinsel şiddet bir ibadet gibi uygulanmıştır. Görsel kaynaklardan kabartma tasvirlerde de şiddet sahneleri çok yaygındır. Bu tasvirler okuma yazma bilmeyen kişileri etkilemek ve yönlendirmek için veya saraya gelen yabancı elçileri korkutmak ve psikolojik baskı altında tutmak içindir.

Keywords

Dinsel Şiddet, Dinsel Aşırılık, Kutsal Savaş, Kısas, Emperyalizm

Ethical Statement

Etik Kurul İznine gerek yoktur.

References

• ● Akkuş Mutlu, S. (2012). Eski Mezopotamya’da Törenler, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Doktora Tezi, Ankara.
• ● Alster, B. (1997). "Sumerian Canonical Compositions. C. Individual Focus. 1. Proverbs". In The Context of Scripture, I: Canonical Compositions from the Biblical World. Hallo, William W. (ed). Leiden/New York/Köln: Brill, pp. 563-568.
• ● Akyüz, F. (2020). Asur Belgelerinde Nehir Ordali, OANNES-Uluslararası Eskiçağ Tarihi Araştırmaları Dergisi, 2(2), ss. 165-177.
• ● Altuntaş, H. & Şahin, M. (2011). Kur’an-ı Kerim Meali, 12. Baskı, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• ● Aslantürk, N. (2013). Hitit Belgelerinde Hurri Tanrıları Ve Onların Kültleri, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, Ankara.
• ● Bayard, D. (1970). The Fihrist of al-Nadim. A Tenth-Century Survey of Muslim Culture, Columbia University Press, New York, London.
• ● Baysal, A. S. (2017). Asurlular’da Tarih Yazımı ve Takvim Sistemi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, Kayseri.
• ● Baysal, A. S. (2018). Asur ve Bābil Astrolojisinde Gök Olaylarının Yorumlanışı Üzerine Bir Değerlendirme, The Journal of Academic Social Sciences, Yıl: 2018, Sayı: 66, ss. 402-414, DOI: 10.16992/ASOS.13403
• ● Baysal, A. S. (2023). Eski Önasya’da Tanrı, Kral ve Peygamber Unvanı Olarak "Çoban". Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi(57), 123-138.
• ● Baadsgaard, A., Monge, J., Cox, S., & Zettler, R. L. (2011). Human Sacrifice and Intentional Corpse Preservation in the Royal Cemetery of Ur. Antiquity, 85(327), 27-42.
• ● Black, J., Graham Cunningham, Eleanor Robson and Gábor Ẓólyomi, (2004). The Literature of Ancient Sumer. Oxford University Press, USA.
• ● Bottéro, J. (2005). Eski Yakındoğu – Sümer’den Kutsal Kitap’a, Çevirenler: Adnan Kâhiloğulları, Pınar Güzelyürek, Lale Arslan Özcan, Ankara: Dost Kitabevi.
• ● Bottéro, J. ve Kramer, S. N. (2017). Mezopotamya Mitolojisi, Çeviren: Alp Tümertekin, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• ● Budge, E. A. and King, L. W. (1902). The Annals of the Kings of Assyria: The Cuneiform Texts with from the Original Documents in British Museum, Volume I, Oxford Universty Press, London 1902.
• ● CAD, Volume 10 (M), The Assyrian Dictionary of the Oriental Institute of the University of Chicago, Part I, Editors: Oppenheim, A. L. & Reiner, E., (2004), Volume 10 (M), Third Printing, Chicago.
• ● CAD, Volume 16 (Ṣ), The Assyrian Dictionary of the Oriental Institute of the University of Chicago, Editors: Gelb, I. J.; Landsberger, B. & Oppenheim, A. L., (2004), Volume 16 (Ṣ), Fifth Printing, Chicago.
• ● Da Riva, R. (2013). The Inscriptions of Nabopolassar, Amel-Marduk and Neriglissar (Vol. 3). Walter de Gruyter.
• ● Dahlberg, L. L. & Krug, Etienne G., (2002). Violence–a Global Public Health Problem, World Report on Violence and Health, Geneva, World Health Organization, 6.
• ● Dilek, Y. (2019). Eski Mezopotamya Dini Ritüelleri Ve Kullanılan Objeler, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, Konya.
• ● Duymuş Florioti, H., & Demirci, G. (2013). “Çivi Yazılı Kanun Metinlerinde İlginç Bir Suç Tespit ve Cezalandırma Yöntemi: Suya Atılma”, Tarih Araştırmaları Dergisi, 32 (54), 25-40. https://doi.org/10.1501/Tarar_0000000550
• ● Farber, W. (2014). Lamaštu, Daughter of Anu: A Sketch. In Lamaštu: An Edition of the Canonical Series of Lamashtu Incantations and Rituals and Related Texts from the Second and First Millennia B.C. (pp. 1-6). University Park, USA: Penn State University Press. https://doi.org/10.1515/9781575068824-002
• ● Foster, B.R. (2005). Before the Muses: an Anthology of Akkadian Literature, Third Edition, Bethesda, Maryland: CDL Press.
• ● Frame, G. (2002). Rulers of Babylonia: from the Second Dynasty of Isin to the end of Assyrian Domination (1157-612 BC)-The Royal Inscriptions Of Mesopotamia Babylonian Periods / Volume 2 (RIMB 2), University of Toronto Press, Toronto-Buffalo-London.
• ● Frame, G. (2002). Rulers of Babylonia: From the Second Dynasty of Isin to the End of Assyrian Domination (1157-612 BC) (RIME 2), University of Toronto Press. Toronto-Buffalo-London.
• ● Frame, G. (2021). The Royal Inscriptions of Sargon II, King of Assyria (721–705 BC), The Royal Inscriptions Of The Neo Assyrian Period, Volume II, The Pennsylvania State University, Eisenbrauns Publishing.
• ● Frayne, D. (1990). The Royal Inscriptions of Mesopotamia, Volume IV: Old Babylonian Period, (2003-1595 BC) (RIME 4), Toronto-Buffalo-London: University Press of Toronto.
• ● Frayne, D. (2007). The Royal Inscriptions of Mesopotamia, Volume I: Presargonic Period (2700–2350 BC) (RIME 1), Toronto-Buffalo-London: University Press of Toronto.
• ● George, A. R. (2003). The Babylonian Gilgamesh Epic: Introduction, Critical Edition and Cuneiform Texts. Vol I, Oxford University Press.
• ● Gömeç, S. (1998). Tarihte ve Günümüzde Saha Türkleri, Tarih Araştırmaları Dergisi, 19 (30), ss. 175-203.
• ● Grayson, A. K. & Novotny, J. (2012). The Royal Inscriptions of Sennacherib, King of Assyria (704-681 BC) - Royal Inscriptions of the Neo-Assyrian Period 3/2, Part 2, (RINAP 3.2), Eisenbrauns.
• ● Günbattı, C. (2000). Eski Anadolu'da ‘Su Ordalı’, Archivum Anatolicum-Anadolu Arşivleri, Cilt: 4, Sayı: 1, ss. 73-88.
• ● Gürkan, S. L. (2013). “Yehova”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 43, s. 390-391. URL: https://islamansiklopedisi.org.tr/yehova (Erişim Tarihi: 28.12.2022).
• ● Heidel, A., & Birkan, İ. (2000). Enûma Eliş: Babil Yaratılış Destanı. Ayraç Yayınevi.
• ● Hunger, H. & Pingree, D. E. (1999). Astral Sciences in Mesopotamia, Brill.
• ● Hunger, H. & S. Parpola & J. Reade, (1992). Astrological Reports to Assyrian Kings, State Archives of Assyria, Volume VIII, Helsinki.
• ● Jastrow Jr, M. (1910). Signs And Names Of The Planet Mars, The American Journal of Semitic Languages and Literatures, 27 (1), ss. 64-83.
• ● Kitab-ı Mukaddes Şirketi, (2019). Kutsal Kitap - Yeni Dünya Çevirisi, Watchtower Bible And Tract Society Of New York, INC., Wallkill, New York, USA, İstanbul: Yeni Yaşam Yayınları.
• ● Kitts, M. (2013). Religion and Violence from Literary Perspectives, The Oxford Handbook of Religion and Violence, Editors: Michael Jerryson & Mark Juergensmeyer & Margo Kitts, Oxford University Press, pp. 410-423.
• ● Kramer, S. N. (1983). "The Sumerian Deluge Myth. Reviewed and Revised", Anatolian Studies 33. 115-121.
• ● Kramer, S. N. (1990). Tarih Sumer’de Başlar, Çeviren: Muazzez İlmiye Çığ, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• ● Lambert, W. G. and Millard, A.R. (1969). Atra-Hasis: the Babylonian Story of the Flood. Oxford: Clarendon Press.
• ● Lambert, W. G. (1996). Babylonian Wisdom Literature. Eisenbrauns.
• ● Leichty, E. (2011). The Royal Inscriptions of Esarhaddon, King of Assyria (680-669 BC) (RINAP 4), Eisenbrauns.
• ● Luckenbill, D. D. (1926). Ancient Records of Assyria and Babylonia, Volume I, The Chicago University Press, Chicago.
• ● Luckenbill, D. D. (1927). Ancient Records of Assyria and Babylonia, Volume II, The Chicago University Press, Chicago.
• ● Novotny, J., Jeffers, J., & Frame, G. (2018). The Royal Inscriptions of Ashurbanipal (668–631 BC), Aššur-etel-ilāni (630–627 BC), and Sîn-šarra-iškun (626–612 BC), Kings of Assyria, Part 1(RINAP 5/1), Eisenbrauns/Penn State University Press.
• ● Öz, E., (2015). “Eski Mezopotamya'da Hukuk Kurallarının Oluşumu Sürecinde Adalet Anlayışı ve Bazı Hukuki Sorunların Çözümünde Nehir/Su Ordali Uygulaması” Cahit Günbattı’ya Armağan (s.185-202), Ankara: Ankara Üniversitesi DTCF Eskiçağ Dilleri ve Kültürleri Sumeroloji Anabilim Dalı Yayınları, No. 417.
• ● Parpola, S. (1993). Letters from Assyrian and Babylonian Scholars, State Archives of Assyria 10 (SAA 10), Helsinki University Press, Helsinki.
• ● Parpola, S. (1987). The Correspondence of Sargon II, Part I Letters from Assyria and the West (SAA 01), Helsinki University Press.
• ● Parpola, S. & K. Watanabe (1988). Neo-Assyrian Treaties and Loyalty Oaths, State Archives of Assyria 2 (SAA 2), Helsinki University Press.
• ● Riley ve Smith, J. (1997). The State of Mind of Crusaders to the East, The Oxford Illustrated History of the Crusades. Ed. Jonathan Riley-Smith, 66–90. New York: Oxford University Press.
• ● Sevinç, F. (2007). Hititlerde Ölülere Ve Yeraltı Tanrılarına Sunulan Kurbanlar, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, Ankara.
• ● Starr, I. (1990). Queries to the Sungod: Divination and Politics in Sargonid Assyria (SAA 04), Helsinki: Helsinki University Press.
• ● Taş, İ. (2011). “A Phenomenon in Hittite Religion: Reaching Godby Burning Fire in the Hearth”, The Traditional Mediterranean: Essaysfromthe Ancient to the Early Modern Era, Editors: Jayoung Che And Nicholas C. J. Pappas, Athens Institute for Education and Research and Institute for Mediterranean Studies, Pusan University for Foreign Studies, pp. 11-20.
• ● Tosun, M. & Yalvaç, K. (1989). Sumer, Babil, Assur Kanunları ve Ammi-Ṣaduqa Fermanı, 2. Baskı, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
• ● Ulanowski, K. (2021). Divination in Mesopotamia, Neo-Assyrian and Greek Divination in War, Brill, Leiden-Boston, pp. 35-103. DOI: https://doi.org/10.1163/9789004429390_004
• ● Woolley (1934). Ur Excavations, Volume II, The Royal Cemetery, A Report on the Predynastic and Sargonid Graves Excavated Between 1926 and 1931, Trustee of the British Museum and the University of Pennsylvania Museum, London-Pennsylvania.
• ● Akbabalar Steli: https://collections.louvre.fr/en/ark:/53355/cl010121794 (Erişim Tarihi: 14.10.2024)
• ● Naram-Sin’in Zafer Steli: https://collections.louvre.fr/ark:/53355/cl010123450 (Erişim Tarihi: 16.10.2024)
• ● Hammurabi’nin Kanun Steli: https://collections.louvre.fr/en/ark:/53355/cl010174436 (Erişim Tarihi: 11.11.2024)
• ● II. Asurnasirpal’in Steli: https://www.britishmuseum.org/collection/object/W_1851-0902-32 (Erişim Tarihi: 11.11.2024)
• ● Til-Tuba Savaşı Tasviri A: https://www.britishmuseum.org/collection/object/W_1851-0902-8-a (Erişim Tarihi: 14.10.2024)
• ● Til-Tuba Savaşı Tasviri B: https://www.britishmuseum.org/collection/object/W_1851-0902-8-b (Erişim Tarihi: 17.10.2024)
• ● Til-Tuba Savaşı Tasviri C: https://www.britishmuseum.org/collection/object/W_1851-0902-8-c (Erişim Tarihi: 17.10.2024)
• ● Lamaştu Muskası: https://www.britishmuseum.org/collection/object/W_1914-0407-145 (Erişim Tarihi: 14.10.2024)
• ● Arap Kampına Asur Saldırısı Tasviri: https://www.britishmuseum.org/collection/object/W_1856-0909-31-32 (Erişim Tarihi: 14.10.2024)
• ● Karaciğer Modeli Tableti: https://www.britishmuseum.org/collection/object/W_1889-0426-238 (Erişim Tarihi: 16.10.2024)