Beaked Jugs from the Bolvadin-Üçhöyük Excavations (2021-2024)

Year 2025, Volume: 7 Issue: 1, 146 - 175, 26.03.2025

İsmail Baytak

Abstract

This study presents a typological analysis of the beaked-mouthed jugs discovered during the 2021-2024 excavations at the Bolvadin Üçhöyük site in Afyonkarahisar province, offering significant findings on their morphological and functional characteristics. The majority of the examined specimens show influences from nearby cultural groups in the Aegean, Western, Inner Western, and Central Anatolian regions, based on the evaluation of regional boundaries. In our study, the cultural and historical processes of the region, indexed to materials, are examined from the Middle Bronze Age to the end of the Late Bronze Age. When evaluating, the widespread presence of beaked-mouthed jugs, particularly during the Assyrian Trade Colony Period, became widespread and appear in various forms across different Anatolian settlements, providing valuable insights into the period’s trade and cultural interactions. The 88 beaked-mouthed jug samples identified during the excavations highlight Üçhöyük as a significant settlement, offering in-depth information on trade, production, and cultural exchange in the region. Understanding the usage and distribution of these jugs in their historical context is crucial for a better analysis of the region's social and economic structure. These jugs, produced in different clay and glaze types, colors, and techniques, feature burnished surfaces and handmade mouths, while the other parts are crafted using wheel-made techniques.

Keywords

Beaked jug / Beak-mouthed, Middle Bronze Age, Pottery, Western Anatolia, Bolvadin Üçhöyük

Ethical Statement

I am grateful to Prof. Dr. Özdemir Koçak, the director of the excavations at Üçhöyük for his permission to publish this article, and to the excavation committee of Üçhöyük for their efforts in the field.

Supporting Institution

Dicle University and TC.Kültür ve Turizm Bakanlığı

Project Number

EDB.23.006

Thanks

I am grateful to Prof. Dr. Özdemir Koçak, the director of the excavations at Üçhöyük for his permission to publish this article, and to the excavation committee of Üçhöyük for their efforts in the field. We would like to thank the Dicle University Scientific Research Projects coordinator for their support.

Bolvadin-Üçhöyük Kazılarından Gaga Ağızlı Testiler (2021-2024)

Abstract

Bu çalışma, Afyonkarahisar il sınırları içerisinde yer alan Bolvadin Üçhöyük kazılarından 2021-2024 yılları arasında ele geçen gaga ağızlı testilerin tipolojik incelemesi, biçimsel ve fonksiyonel özelliklerine dair önemli bulgular sunmaktadır. İncelenen örneklerin büyük bir kısmının, bölgesel sınırların ışığında, yakın kültür gruplarının Ege, Batı, İçbatı ve Orta Anadolu bölgelerindeki etkilerini taşıdığı anlaşılmaktadır. Çalışmamızda, malzemeye endeksli olarak bölgenin Orta Tunç Çağı'ndan başlayarak Geç Tunç Çağı sonlarına kadarki kültürel ve tarihsel süreç ele alınmaktadır. Değerlendirme yaparken, gaga ağızlı testilerin, özellikle Asur Ticaret Kolonileri Çağı'nda yaygınlık kazanarak Anadolu’nun çeşitli yerleşimlerinde farklı formlar ile karşımıza çıkması, dönemin ticaret ve kültürel etkileşimlerine dair önemli ipuçları sunmaktadır. Kazı çalışmaları sırasında tespit edilen 88 gaga ağızlı testi örneği, Üçhöyük’ün sadece önemli bir yerleşim alanı olduğunu değil, aynı zamanda bölgedeki ticaret, üretim ve kültürel etkileşim hakkında derinlemesine bilgi sunduğunu da ortaya koymaktadır. Bu testilerin tarihsel bağlamda kullanım amacı ve yayılımını anlamak, bölgedeki sosyal ve ekonomik yapıyı daha iyi analiz edebilmek açısından kritik bir öneme sahiptir. Farklı hamur ve astar türleri, renkler ve üretim teknikleri ile üretilmiş olan bu testiler, perdahlı yüzeyleri ve ağız kısımlarının el yapımı, diğer bölümlerinin ise çark yapımı teknikleriyle oluşturulmuş örneklerdir.

Keywords

Gaga ağızlı testi, Orta Tunç Çağı, Çanak-çömlek, Batı Anadolu, Bolvadin Üçhöyük

Ethical Statement

Üçhöyük kazı başkanı Prof. Dr. Özdemir Koçak’a bu makaleyi yayınlama izni verdiği için ve Üçhöyük kazı komitesine sahada gösterdikleri çaba için teşekkür ederiz.

Supporting Institution

Dicle Üniversitesi ve TC. Kültür ve Turizm Bakanlığı

Project Number

EDB.23.006

Thanks

Üçhöyük kazı başkanı Prof. Dr. Özdemir Koçak’a bu makaleyi yayınlama izni verdiği için ve Üçhöyük kazı komitesine sahada gösterdikleri çaba için teşekkür ederiz. Ayrıca, Dicle Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri koordinatörlüğüne verdikleri destek için teşekkür etmek isteriz.

References

• Akyurt, İ. M. (1998). MÖ 2. binde Anadolu'da ölü gömme adetleri. Turk Tarih Kurumu Basmevi.
• Alkım, U. B., Alkım, H., & Bilgi, O. (1988). Ikiztepe I: birinci ve ikinci dönem kazıları. Turk Tarih Kurumu Basimevi.
• Alp, S. (1972). Konya civarında Karahöyük kazılarında bulunan silindir ve damga mühürleri. Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Barjamovic, G. (2011). A historical geography of ancient Anatolia in the Assyrian Colony Period [Doctoral dissertation, Carsten Niebuhr Institute of ancient Near Eastern studies]. Museum Tusculanum Press and CNI Publications.
• Bilgen, A. N. (2003). 2002 yılı Çavlum Köyü mezarlık kazısı. Kazı Sonuçları Toplantısı, Ankara, XXV/1, 139-146 (in Turkish).
• Bilgen, A. N. (2005). Çavlum: Eskişehir Alpu ovası’nda bir orta tunç çağı mezarlığı. Anadolu Üniversitesi.
• Bilgen, A. N., & Bilgen, Z. (2015). Orta Tunç Çağ Yerleşimi (IV. Tabaka) / Middle Bronze Age Settlement (Layer IV). Seyitömer Höyük I, 61, 118.
• Bittel, K., Stewart, J. R., & Angel, J. L. (1939). Ein Gräberfeld der Yortan-Kultur bei Babaköy. Archiv für Orientforschung, 13, 1-31.
• Dedeoğlu Konakçı, F., & Abay, E. (2014). Beycesultan Höyük excavation project: new archaeological evidence from late bronze layers. Arkeoloji Dergisi, (19), 1-39.
• Efe, T., İlaslı, A., & Topbaş, A. (1995). Salvage excavations of the Afyon Archaeological Museum, Part 1: Kaklık Mevkii, A Site Transitional to the Early Bronze Age. Studia Troica, 5, 357-399.
• Efe, T. (1988). Demircihüyük/3: Die Keramik; 2 C. Die frühbronzezeitliche Keramik der jüngeren Phasen (ab Phase H). Demircihüyük die Ergebnisse der Ausgrabungen 1975-1978.
• Efe, T. (2009). Küllüoba’da Erken Tunç II yapısında ele geçirilmiş olan kesik gaga ağızlı bir küp. In H. Sağlamtimur et al., (Eds.), Altan Çilingiroğlu'na armağan: yukarı denizin kıyısında Urartu krallığı'na adanmiş bir hayat= Studies in honour of Altan Çilingiroğlu: a life dedicated to Urartu on the shores of the Upper Sea. (pp. 269-274). Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• Ekmen, H. (2012). Acemhöyük’te Asur Ticaret Kolonileri Çağı ölü gömme adetleri. [Doctoral dissertation, Gazi University].
• Emre, K. (1968). Acemhöyük seramiği. Anadolu 10, 53–98.
• Fischer, F. (1963). Die Hethitische keramik von Boǧazköy. Boğazköy-Hattuşa IV, Wissenschaftliche Veröffentlichungen der Deutschen Orient-Gesellschaft 75.
• Günel, A. S. (1999). MÖ 2. bine tarihlendirilen Panaztepe seramiklerinin Batı Anadolu ve Ege arkeolojisindeki yeri ve önemi (2 cilt). Ankara.
• Gür, B., & Erdan, E. (2018). Batı Anadolu kökenli bir grup erken Tunç Çağı gaga ağızlı testi/Agroup Of Early Bronze Age Western Anatolian Beaked Jugs. Cedrus, 6, 125-138.
• Gürdal, S. (2024). Konya Karahöyük, 1953-1992 yılı kazıları ve Asur Ticaret Kolonileri Çağı çanak çömleği. Bilgin Kültür Sanat Yayınları.
• Hüryılmaz, H. (1998). Göller Bölgesi'nin Batısında Bulunmuş Bir "Maden Taklidi" Testi. Belleten, 62(235), 713-718. doi:10.37879/belleten.1998.713
• Koçak, Ö. (2004). Erken dönemlerde Afyonkarahisar yerleşmeleri. Kömen Yayınları.
• Koçak, Ö. (2005). Bolvadin-Çay ve Sultandağı yüzey araştırmaları 2003. Araştırma Sonuçları Toplantısı 22(1), 19-28.
• Koçak, Ö., Bilgin, M., & Küçükbezci, H. G. (2019). MÖ II. Binyılda Afyonkarahisar Çevresi Kültürleri. Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Koçak, Ö., Baytak, İ., Yavuz, E., & Esen, Ö. (2022a). Afyonkarahisar ili ve ilçeleri 2019-2020 yılları yüzey araştırmaları. Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, 2019-2020 Yılı Yüzey Araştırmaları, Cilt 3, 47-64.
• Koçak, Ö., Baytak, İ., & Esen, Ö. (2022b). Afyonkarahisar Akarçay Havzasının batısında İTÇ yerleşmeleri (pp. 293-309). M. Işıklı, E. Fidan, A. Türker & M. A. Yılmaz (Eds.). MÖ. III. binyılda Anadolu. Ege Yayınları.
• Koçak, Ö., Üyümez, M., Baytak, İ., Esen, Ö., & Kaya, M. (2023). Bolvadin Üçhöyük 2021 yılı araştırmaları. Araştırma Sonuçları Toplantısı 38(3), 145-160.
• Koçak, Ö., & Bayramov, K. (2025). Convex Loom Weights in the Akarçay Basin and its Surroundings. Anatolian Research 31, 77-115.
• Konakçı, E. (2014). Laodikeia’nın İlk Yerleşimi: Asopos Tepesi (pp. 87-122). C. Şimşek (Ed). 10. Yılında Laodikeia, Laodikeia Çalışmaları 3. Ege Yayınları.
• Korkmaz, H. (2006). İ.Ö. II. bin yıl Orta Anadolu pişmiş toprak gaga ağızlı testileri [MA dissertation, Aydın Adnan Menderes University].
• Koşay, H. Z. (1951). TTK tarafından yapılan Alacahöyük kazısı, 1937-1939’daki çalışmalara ve keşiflere ait ilk rapor. Les Fouilles d’Alacahöyük entreprises par la Societe d’Histoire Turque: Rapport preliminaire sur les travaux en 1937-1939. Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Koşay, H. Z. (1973). TTK tarafından yapılan Alacahöyük hafriyatı 1936’daki çalışmalara ve keşiflere ait ilk rapor. Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Koşay, H. Z., & Akok, M. (1966). TTK tarafından yapılan Alacahöyük kazısı, 1940-1948’deki çalışmalara ve keşiflere ait ilk rapor. Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Koşay, H. Z., & Akok, M. (1973). Alacahöyük kazısı, 1963-1967’deki çalışmaları ve keşiflere ait ilk rapor. Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Lamb, W. (1937). Excavations at Kusura near Afyon Karahisar. Archaeologia 86, 1–64.
• Lamb, W. (1938). Excavations at Kusura near Afyon Karahisar II. Archaeologia 87, 218–273.
• Lloyd, S., & Mellart, J. (1965). Beycesultan, Middle Bronze Age Architecture and Pottery (Vol. II). London. British Institute of Archaeology.
• Schmidt, E. F. (1932). The Alishar Höyük, Seasons of 1928 and 1929. University of Chicago Press.
• Omura, S. (2000). Preliminary report on the 14th excavation at Kaman-Kalehöyük (1999). Anatolian Archaeological Studies 10, 1–37.
• Omura, S. (2001). 1999 yılı Kaman-Kalehöyük kazıları. Kazı Sonuçları Toplantısı 22(1), 327-336.
• Omura, S. (2006). Preliminary report on the 20th excavation season at Kaman-Kalehöyük (2005). Anatolian Archaeological Studies 15, 1–61.
• Orthmann, W. (1979). Keramik aus den ältesten Schichten von Büyükkale. Boğazköy VI: Funde aus den Grabungen bis 1979 (pp. 9–62).
• Oy, H. (2011). Afyonkarahisar Orta Tunç Çağı yerleşmeleri. Belleten 75(273), 311-336. https://doi.org/10.37879/belleten.2011.311
• Ökse, T. (2012). Önasya arkeolojisinde çanak çömlek. Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• Özgüç, N. (1957). Kültepe kazılarında bulunan mermer idol ve heykecikler. Belleten 21(81), 61-70. https://doi.org/10.37879/ttkbelleten.1272958
• Özgüç, N. (1965). Kültepe mühür baskılarında Anadolu grubu. Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Özgüç, T., & Özgüç, N. (1953). Türk Tarih Kurumu tarafından yapılan Kültepe kazısı raporu 1949. Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Özgüç, T. (1959). Kültepe-Kanis: Asur ticaret kolonilerinin merkezinde yapılan yeni araştırmalar. Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Özgüç, T. (1964). The art and architecture of ancient Kanish. Anatolia 8, 27–48. https://doi.org/10.1501/andl_0000000086
• Özgüç, T. (1982). Maşathöyük II: Boğazköy’ün kuzeydoğusunda bir Hitit merkezi. Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Özgüç, T. (1986a). Kültepe-Kanis II: Eski Yakındoğu’nun ticaret merkezinde yeni araştırmalar. Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Özgüç, T. (1986b). Ferzant Hitit mezarlığında bulunmuş eserler hakkında yeni gözlemler. Belleten 50(197), 383-392. https://doi.org/10.37879/ttkbelleten.986821
• Özgüç, T. (1988). İnandıktepe, Eski Hitit Çağında önemli bir kült merkezi. Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Özgüç, T. (1999). Vases used for ritual purposes from Eskiyapar. Essays on Ancient Anatolia, Wiesbaden. BMECCJ 11, 1-22.
• Özsait, M. (2000). 1998 yılı Harmanören (Göndürle Höyük) mezarlık kazısı. Kazı Sonuçları Toplantısı 21(1), 371-380.
• Özsait, M. (2002). 1999-2000 yılları Harmanören (Göndürle Höyük) mezarlık kazısı. Kazı Sonuçları Toplantısı 23(1), 327-340.
• Özsait, M. (2003). 2001 yılı Harmanören (Göndürle Höyük) mezarlık kazısı. Kazı Sonuçları Toplantısı 24(1), 307-318.
• Kâmil, T. (1982). Yortan Cemetery in the Early Bronze Age of Western Anatolia. BAR Publishing.
• Raymond, A. E. (2005). Miletus in the Bronze Age and Minoan Presence in the Eastern Aegean [Doctoral dissertation, University of Toronto].
• Sevin, V. (2016). Anadolu’nun tarihi coğrafyası. Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Symington, D. (2007). The Middle Bronze Age Pottery (pp. 319–328). N. Postgate & D. Thomas (Eds.), Excavations at Kilise Tepe 1994–98, From Bronze Age to Byzantine in Western Cilicia: Volume 1. Text: 30.1. British Institute at Ankara. http://www.jstor.org/stable/10.18866/j.ctt1pk3jtc.32
• Türker, A. (2008). Assur Ticaret Kolonileri Çağı’nda Acemhöyük çanak çömleği [Doctoral dissertation, Ankara University].
• Urano, S., Koiwa, N., Fukatsu, Y., Hasegawa, T., Baytak, İ. & Koçak, Ö. (2025). Two Approaches in a Preliminary Archaeological Survey of Polybotos (Dura Yeri – Hacı Murat) prior to the Excavation. Shien (The Journal of Historical Studies, Rikkyo University), 85(1), 221-246.
• Üyümez, M., Koçak, Ö., İlaslı, A., Çay, T., & İşcan, F. (2007). Afyonkarahisar’ın doğusunda önemli bir Orta Tunç Çağı nekropolü: Dede Mezarı. Belleten 71(262), 811-842. https://doi.org/10.37879/belleten.2007.811
• Üyümez, M., Koçak, Ö., Bilgin, M., & Baytak, İ. (2022). Bolvadin Üçhöyük 2020 yılı kazıları (pp. 17-32). 2019-2020 Yılı Kazı Çalışmaları 4, T.C. Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü.
• Üyümez, M., Koçak, Ö., Baytak, İ., Bilgin, M., Uğur, T., Akkemik, Ü., Aytek, A. İ., Yavuz, A. Y., & Aladağ, B. (2024). Bolvadin Üçhöyük-2021-2022 yılı kazıları (pp. 389-407). Kazı Sonuçları Toplantısı 43(2).
• Von der Osten, H. H. (1937). The Alishar Hüyük Seasons of 1930-1932, Part II (OIP XXIX). University of Chicago Press.