BALKANLARDA YAŞANAN TRAJEDİ: YEDİNCİ BAYRAK Urumeli’den İzmir’e

Yıl 2018, Cilt: 8 Sayı: 1, 117 - 129, 30.03.2018

Mesut Tekşan

Öz

Yakın
tarihimizin en trajik olaylarından biri şüphesiz Balkan coğrafyasında
yaşanılanlardır. Buna karşılık yaşanan trajedilerin edebi eserlere yansıması
oldukça geç dönemlerde olmuştur. Günümüzde Balkanlarda yaşanan trajediyi ve
Anadolu’ya göç olgusunu ele alıp işleyen birçok yazarlarımızdan biri de Ayla
Kutlu’dur.  Ayla Kutlu’nun Yedinci Bayrak romanı ilk olarak Ocak
2016’da yayınlandı. Romanın adının altında “Urumeli’den İzmir’e” alt başlığı
yer almaktadır. Bu alt başlıkla romanın konusu eserin kapağında duyurulmuştur.
Romanda Saraybosna’dan başlayıp İzmir’e kadar süren trajik yaşam öyküleri, göç
olgusu ve göçün Balkan Türklerini nasıl perişan ettiği üzerinde durulmaktadır.
Vidin’den Saraybosna’dan başlayan göç dalgası Karadağ’da, Arnavutluk’ta,
Üsküp’te, Selanik’te artan acılarla trajik bir hal alarak,  Edirne, İstanbul ve İzmir’e kadar yayılır.
Romanda Saraybosna, Üsküp, Vidin ve Selanik trajedinin yaşandığı dört durak
olarak ele alınıp buralarda yaşanan trajediler ve yapılan katliamlar birkaç
ailenin yaşantısı ve göç yolu takip edilerek anlatılmıştır. Saraybosna, Üsküp,
Vidin ve Selanik Osmanlı Rus Savaşını ve I. ve II. Balkan Savaşlarını; Edirne,
İstanbul ve İzmir ise I. Dünya Savaşı ve Kurtuluş savaşını anlatmak için
seçilmiş mekânlardır. Balkanlardan göçenlerin ilk umut kapısı Edirne olmuştur,
ancak işgal altındadır. İmparatorluğun başkenti İstanbul da o sıralarda işgal
altında olduğundan göçerler İzmir’e yönelmişlerdir. Romanda İzmir, Balkanlardan
gelen göçmenlere yurt olarak; Mondros Mütarekesinden sonra Yunan işgal
kuvvetlerinin ilk işgal ettiği ve işgal kuvvetlerine karşı ilk direnişin yapıldığı,
Milli Mücadele’nin başladığı ve düşmana “ilk kurşun”un atıldığı yer olarak
dikkat çekmektedir. Son olarak İzmir, Büyük taarruzla düşmanın denize
döküldüğü, Milli mücadelenin zaferle taçlandırıldığı ve “Yedinci Bayrak” ın dikildiği yerdir. On bölüm olarak düzenlenen
romanda her bir bölümün başında o bölümde ele alınan konu ve mekânla örtüşen
şiir, türkü ve destanlara yer verilerek, 
yaşanan trajik olayların halk arasında nasıl karşılık bulduğu ortaya
konulmaktadır. Bu çalışmada Balkan Türklerinin trajedisini dile getiren Yedinci Bayrak romanında ele alınan
realiteye ve folklorik unsurlara değinilerek, Balkanlarda yaşanan trajedilerin
romana nasıl ve ne kadarının yansıtıldığına dikkat çekilmiştir. Balkanlarda
yaşanan acılar edebi eserlere malzeme olmanın yanısıra bir gerçekliği de
vurgulamaktadır: sahip olunan topraklar canla başla savunulmadıkça vatan
toprağı olarak varlığını sürdüremez.

Anahtar Kelimeler

Ayla Kutlu, Yedinci Bayrak, Osmanlı Rus Savaşı, Balkan Savaşları

Kaynakça

• Aktaş, Ş. (1988). Roman İncelemesine Giriş, Ankara: Akçağ YayınlarıAytaç, G. (1990). Çağdaş Türk Romanı Üzerine İncelemeler, Ankara: Gündoğan Yayınları Armaoğlu, F. İngiliz Belgelerinde İstanbul’un İşgali (16 Mart 1920) Ankara: Türk Tarih kurumu http://www.ttk.gov.tr/tarihveegitim/ingiliz-belgelerinde-i-istanbulun-isgali-16-mart-1920Beyatlı, Y. K.(1974). Kendi Gök Kubbemiz, İstanbul: Yahya Kemal Enstitüsü YayınlarıDuman, H. H. (2005). Balkanlara Veda, İstanbul: DuyapErdoğan, M.M; Kaya, A. (2018). Türkiye’nin Göç Tarihi, 14. Yüzyıldan 21. Yüzyıla Türkiye'ye Göçler(Derleyen: M. Murat Erdoğan, Ayhan Kaya), İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi YayınlarıErsoy, M. A. (1980). Safahat, “Hakkın Sesleri”, (Y. Haz. M. Ertuğrul Düzdağ) İstanbul: İnkılâp ve Aka Kitapevleriİnalcık, H. (2016). Osmanlı ve Modern Türkiye-Araştırmalar- İstanbul: Timaş YayınlarıKutlu, A. (2016). Yedinci Bayrak Urumeli’den İzmir’e, Ankara: Bilgi YayıneviOrtaylı, İ. (2007). Üç Kıtada Osmanlı, İstanbul: Timaş YayınlarıSakallı, C. (2018). “Göçmen Edebiyatı: Ara Dilde Yazmak” Monograf, Edebiyat Eleştiri Dergisi, 2018/9 (10-26)Serdengeçti, O. Y. (1992). Kanlı Balkanlar, İstanbul: Kamer YayınlarıŞimşir, B. (1989). Rumeli’nden Türk Göçleri; Belgeler,1-3 cilt, Ankara: TTK Tekin, Z. (2016). “Tarihimizdeki Büyük Acı Ve Hezimet; Balkan Savaşları” Http://Sahipkiran.Org/2016/10/26/ Tekşan, M (2017).Yahya Kemal ve Balkanlar, Balkanlar Sempozyumu Macaristan/ KaparoUğurcan, S. (1997). Vefatının 60. Yılında Mehmet Akif Sempozyumu Bildirileri, İstanbul: İslâm Tarih, Sanat ve Kültürünü Araştırma Vakfı (İSAR)https://www.forumlordx.net/tarih/148432-1-balkan-savasıhttp://www.dinimizislam.com