Adana Müzesi İç Kalıp Teknik Üretimi Cam Kaplar

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 2, 1617 - 1634, 24.07.2023

Berna Kavaz Kındığılı

https://doi.org/10.48146/odusobiad.1267285

Öz

Antik dönemde günümüzde olduğu gibi ucuz ve yaygın bir malzeme olmayan camın en erken üretim tekniği olarak iç kalıp tekniği karşımıza çıkmaktadır. MÖ 16- MÖ 15. yüzyılda Mezopotamya ve Mısır’da örneklerini gördüğümüz bu teknik Klasik ve Hellenistik dönemden MS 1. yüzyıl başlarına kadar Yunanistan, Doğu Akde-niz, Karadeniz, İtalya ve Kıbrıs’da yaygın olarak kullanılmıştır. Belirli bir tekniğe bağlı olarak yapılmış genellik-le küçük boyutta üretilen yağ, kozmetik, ilaç ve parfüm gibi malzemelerin muhafaza edildiği alabastron, amp-horiskos, aryballos, oinochoe, stamnos, unguentarium gibi formlarda üretilmiştir. Yarı saydam ya da saydam turkuaz, mavi, mavi-yeşil, yeşil ve kahverengi renklerde kullanılan cam kaplar genellikle opak sarı, açık mavi ve beyaz cam ile zikzak, fisto, bant, tüy, dalgalı bant ve spiral gibi bezemeler ile süslenmiştir. Bu çalışmada satın alma ve müsadere yoluyla Adana Müzesi’ ne kazandırılmış buluntu merkezleri bilinmeyen amphoriskos, ala-bastron, unguentarium ve sürme şişesinden oluşan on bir adet eser değerlendirilmiştir. Renk, form ve beze-me açısından Doğu Akdeniz, Kıbrıs, Suriye-Filistin, Rodos, Mısır ve Kuzeybatı İran üretimi benzer örnekler göz önüne alınarak yapılan değerlendirmeler sonucunda Adana Müzesi’ndeki iç kalıp teknikli kapların MÖ 6-MS 4. yüzyıla ait oldukları sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Adana, İç Kalıp, Amphoriskos, Alabastron, Unguentarium, Sürme Şişesi

Destekleyen Kurum

Atatürk Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi x.

Proje Numarası

10556

Teşekkür

Adana Müzesi Müdürü Nalan Yastı'ya teşekkür ederim.

Adana Museum Core-Formed Glass Vessels

Öz

The earliest production of glass, which was not as cheap and common material in antiquity as it is today, ap-pears to be a core-formed technique. This technique, which we see examples of in Mesopotamia and Egypt in the 16th-15th century BC, was widely used in Greece, the Eastern Mediterranean, the Black Sea, Italy and Cyprus from the Classical and Hellenistic periods until the early 1st century AD. Forms such as alabastron, amphoriskos, aryballos, oinochoe, stamnos, stamnos, unguentarium, which are used as oil, cosmetic, medicine and perfume containers made according to a certain technique and usually in small sizes, were produced. Translucent or transparent turquoise, blue, blue-green, green and brown colored glass was usually decorated with zigzags, scallops, bands, feathers, wavy bands and spirals along with opaque yellow, light blue and white glass. In this study, eleven artifacts consisting of amphoriskos, alabastrons, unguentarium and kohl bottles with unknown provenance centers, which were acquired by the Adana Museum through purchase and confis-cation, were evaluated. In terms of color, form and ornamentation, similar examples from the Eastern Medi-terranean, Cyprus, Syria-Palestine, Rhodes, Egypt and Northwest Iran have been evaluated and it has been concluded that the Adana Museum's Core-formed vessels date to the 6th-4th centuries BC-AD.

Anahtar Kelimeler

Adana, Core-Formed, Amphoriskos, Alabastron Unguentarium, Kohl Bottle

Proje Numarası

10556

Kaynakça

• Bimson, M. & Werner, A. E. (1967). Problems in Egyptian Core Glasses, Research Laboratory, British Museum, 121,122. Bischof, D. (1993) Gläser aus griechischer und römischer Zeit, AMS 10.
• Blomme, A., J. Elsen., D. Brems., A. Shortland., E. Dotsika. & Degryse, P. (2016) Tracing the Pri-mary Production Location of Core-Formed Glass Vessels, Mediterranean Group I”, Journal of Arc haeological Science: Reports 5: 1-9.Group I, Reports 5: 1-9.
• Canav Özgümüş, Ü. (2013). Çağlar Boyu Cam Tasarımı, İstanbul.
• Civelek, A. (2006). Stratonikeia-Akdağ Nekropolisi’nden Bir Mezar, Anadolu/Anatolia 30, 47-64.
• Cosyns, P. & Nys, K. (2007). Core-formed Glass Vessels on Cyprus Reconsidered, POCA: Skevi Chris todoulou and Anna Satraki (Eds. )Postgraduate Cypriot Archaeology Conference, Cambridge Scholars Publishing.
• Cosyns, P., Verhelst, B. & Nys, K. (2017) Capacıty Measurement to Demonstrate Standardısed Pro-ductı ons of the Core-Formed Vessels From the Late Archaıc to the Late Hellenıstıc Perıod. An Inte rım Report, Annales, du 20e Congrès De L’asso Cıatıon Internatıonale Pour L’hıs Toıre Du Verre. Fribourg / Romont 7–11 Septembre 2015.
• Eker, F. (2016). Kahramanmaraş Müzesi’ndeki İç Kalıp Tekniği ile Üretilmiş Cam Kaplar.Kahrama nmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2), 325-342.
• Eker, F. (2017). Kumdan Sızan Kültürler Kahraman Maraş Müzesindeki Cam Kaplar, Kahramanma raş Belediyesi.
• Eker, F. (2021). İç Kalıp Teknikte Üretilmiş Cam Koku Şişeleri Üzerindeki Bezeme Öğeleri. Antik Çağdan Günümüze Parfüm. (C. Atila ve G. E. Enginer Eds.) Ankara: Myrina Yayınları, 121- 144.