Sosyal bilgiler öğretmenlerinin derslerde günlük yaşam deneyimlerinin kullanımına ilişkin görüşleri

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 4, 1634 - 1646, 21.12.2024

Canan Akyol , Ali Ekber Gülersoy , Sevgi Demir

https://doi.org/10.48146/odusobiad.1571921

Öz

Bu araştırmada, sosyal bilgiler öğretmenlerinin derslerde günlük yaşam deneyimlerinin kullanımına ilişkin görüşlerini belirlemek amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden olgubilim deseni kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu İzmir’de Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlı okullarda görev yapmakta olan 14 sosyal bilgiler öğretmeninden oluşmaktadır. Araştırmanın verileri, araştırmacılar tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formuyla toplanmıştır. Veriler, içerik analizi tekniğiyle analiz edilmiştir. Araştırmanın sonuçları incelendiğinde, sosyal bilgiler öğretmenlerinin görüşlerine göre derslerde günlük yaşam deneyimlerinin başlıca kullanıldığı konular; iklim, ekonomik faaliyetler, hak ve özgürlükler, meslekler, demokrasi, doğal afetler, iletişim, kültürel özellikler, nüfus ve dağılışı, olaylar ve sonuçları, sorumluluklar ile yönetim birimleri olarak ifade edilmiştir. Sosyal bilgiler öğretmenlerinin görüşlerine göre derslerde günlük yaşam deneyimlerinin kullanımının öğrenmeye katkıları genel olarak; ilgi çekme, bilginin anlaşılması, bilginin kalıcılığı, öğrenmeyi kolaylaştırma, aktif katılım, bilginin somutlaşması, empati becerisini geliştirme, dersi eğlenceli kılma, konuyu içselleştirme, öğrenme isteğini artırma ile yaşama hazırlık olarak tespit edilmiştir. Sosyal bilgiler dersinde öğretmenlerin günlük yaşam deneyimlerini aktarmalarının, öğrencilerin kendi deneyimlerini aktarmalarına etkileri ile ilgili görüşleri; ilgi çekme, aktif katılım, dersi sevme, konuyu içselleştirme, öz güveni artırma ile mutlu etme üzerine yoğunlaşmıştır. Sosyal bilgiler öğretmenlerinin görüşlerine göre derslerde günlük yaşam deneyimlerinin kullanımında başlıca dikkat edilmesi gereken hususlar; konudan sapmama, zaman kontrolünü sağlama, öğrencinin gelişim düzeyine uygunluk ile öğrencinin ilgisini çekme olarak belirlenmiştir. Araştırma sonuçları kapsamında öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Sosyal bilgiler, günlük yaşam, deneyim, öğretmen

Etik Beyan

İlgili çalışma T.C. İzmir Valiliği İl Millî Eğitim Müdürlüğünün, 30.12.2021 tarih ve E-12018877-604.01.02-40136896 sayılı yazısı ile alınan araştırma izni doğrultusunda gerçekleştirilmiştir.

Social studies teachers’ opinions regarding the use of daily life experiences in lessons

Öz

In this study, it is aimed to determine the opinions of social studies teachers regarding the use of daily life experiences in lessons. For this purpose, the phenomenological design, one of the qualitative research methods, was used in the study. The study group of the research consists of 14 social studies teachers working in schools affiliated with the Ministry of National Education in Izmir. The data were collected through a semi-structured interview form developed by the researchers. The data were analyzed using the content analysis technique. When the results of the study were examined, according to the opinions of social studies teachers, the main topics in which daily life experiences are used in lessons were expressed as climate, economic activities, rights and freedoms, professions, democracy, natural disasters, communication, cultural characteristics, population and distribution, events and their consequences, responsibilities, and administrative units. According to the opinions of social studies teachers, the contributions of using daily life experiences in lessons to learning were generally identified as attracting interest, understanding the knowledge, retention of knowledge, facilitating learning, active participation, concretizing knowledge, developing empathy skills, making the lesson enjoyable, internalizing the subject, increasing the desire to learn, and preparation for life. The opinions of teachers regarding the effects of sharing daily life experiences in social studies lessons on students sharing their own experiences focused on attracting interest, active participation, enjoying the lesson, internalizing the subject, increasing self-confidence, and making students happy. According to the opinions of social studies teachers, the main issues to pay attention to when using daily life experiences in lessons were determined as not deviating from the subject, ensuring time control, suitability for the student’s developmental level, and capturing the student’s interest. Suggestions were presented within the scope of the research results.

Anahtar Kelimeler

Social studies, daily life, experience, teacher

Kaynakça

• Akdağ, H., Oğuz, R., Tatar, O., & Subaşı, Y. (2014). Ortaokul sosyal bilgiler ders kitaplarının güncel olaylar bağlamında öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(2), 49-65.
• Akdaş, H. (2013). Sosyal bilgiler dersinde güncel olaylardan yararlanmanın öğrencilerin karar vermelerine etkisi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Akkan, M., & Akhan, N. E. (2020). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının güncel olayları argümantasyon tekniği ile değerlendirmeleri. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 8(21), 118-139. https://doi.org/10.33692/avrasyad.702930
• Arın, D., & Deveci, H. (2008). Sosyal bilgiler dersinde güncel olayların kullanımının öğrenci başarısına ve hatırda tutma düzeyine etkisi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 7(26), 170-185.
• Batti, Ö. (2016). Güncel olayların sosyal bilgiler dersinde kullanımının öğrencilerin akademik başarı ve barış değer düzeylerinin gelişimine etkisi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Bekret, D. (2019). Kanıt temelli güncel olayların sosyal bilgiler dersinde kullanımına yönelik bir eylem araştırması [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Binbaşıoğlu, C. (2004). Eğitimde günlük olaylar ve öğretimi. Çağdaş Eğitim Dergisi, 315, 14-16.
• Bozkurt, S. (2017). Ortaokul 6. sınıf sosyal bilgiler dersinde güncel olayların kullanımına ilişkin öğretmen ve öğrenci görüşleri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Fırat Üniversitesi.
• Creswell, J. W. (2015). Nitel araştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni (M. Bütün & S. B. Demir, Çev. Ed.). Siyasal Kitabevi.
• Demirezen, S. (2023). Güncel olaylar öğretiminde salgın hastalıklar ve pandemi örneği. The Journal of Academic Social Science, 11(137), 66-86. http://dx.doi.org/10.29228/ASOS.67115
• Demirkaya Gedik, H. (2008). Sosyal bilgiler ders kitaplarında güncel konular. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(1), 117-134.
• Deveci, H. (2007). Sosyal bilgiler dersinde güncel olayların öğretimine ilişkin öğretmen görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 7(1), 417-451.
• Dönmez, T., & Yel, S. (2022). Sosyal bilgiler dersinde güncel olay kullanımına ilişkin öğretmen ve öğrenci görüşleri. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(19), 501-514. https://doi.org/10.46778/goputeb.1104585
• Ersoy, A. F. (2017). Fenomenoloji. A. Saban & A. Ersoy (Ed.), Eğitimde nitel araştırma desenleri içinde (s. 81-138). Anı Yayıncılık.
• Eryılmaz, Ö., & Çengelci Köse, T. (2017). Sosyal bilgiler dersinde güncel olay kullanımının öğrencilerin sosyal problemlere duyarlılıklarına etkisi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 16(62), 985-1000. https://doi.org/10.17755/esosder.288106
• Gedik, H. (2010). Güncel olayların ilköğretim sosyal bilgiler derslerinde kullanımı ve öğrenci görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 97-118.
• Gürdoğan Bayır, Ö. (2010). Sosyal bilgiler dersinde güncel olaylardan yararlanmanın öğrencilerin eleştirel düşünme becerilerine etkisi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Anadolu Üniversitesi.
• Gürkan, B. (2009). Sosyal bilgiler eğitiminde güncel olaylar: İlköğretim dördüncü ve beşinci sınıf öğretmenlerinin sosyal bilgiler eğitiminde güncel olayları ele alış biçimlerinin değerlendirilmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Çukurova Üniversitesi.
• Gürkan, B., Kanatlı Öztürk, F., & Kumru, S. (2020). Ortaokul sosyal bilgiler öğretiminde güncel olayların uygulanmasına ilişkin öğretmen ve öğrenci deneyimleri. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(1), 266-302. https://doi.org/10.29299/kefad.2020.21.01.008
• Haas, M. E., & Laughlin, M. A. (2000, April 24-28). Teaching current events: Its status in social studies today [Bildiri sunumu]. The American Educational Research Association Annual Meeting, New Orleans, LA, United States.
• Kan, Ç., & Demirhan, N. (2019). Güncel olaylarla sosyal bilgiler eğitimi. M. B. Minaz & M. Sert Ağır (Ed.), Eğitim bilimleri alanında araştırma makaleleri içinde (s. 87-118). Gece Akademi.
• LeCompte, K., Blevins, B., & Ray, B. (2017). Teaching current events and media literacy: Critical thinking, effective communication, and active citizenship. Social Studies and the Young Learner, 29(3), 17–20.
• Lincoln, Y. S., & Guba, E. G. (1985). Naturalistic inquiry. Sage Publications. Martorella, P. H. (1998). Social studies for elementary school children: Developing young citizens. Prentice Hall.
• Memişoğlu, H., & Güçin, G. (2017). Current issues teaching according to the opinions of social studies teachers. International Journal of Social Sciences and Education Research, 3(4), 1274-1295. https://doi.org/10.24289/ijsser.321626
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber (S. Turan, Çev. Ed.). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Michaelis, J. U., & Garcia, J. (1996). Social studies for children: A guide to basic instruction. Allyn and Bacon.
• Millî Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2024). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (4, 5, 6 ve 7. sınıflar) Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli. https://tymm.meb.gov.tr/upload/program/2024programsos4567Onayli.pdf
• Öztürk, T., & Veziroğlu, K. (2019). Sosyal bilgiler ders kitaplarında güncel olayların kullanım durumu. Uluslararası Karamanoğlu Mehmetbey Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 180-193. https://doi.org/10.47770/ukmead.793737
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (M. Bütün & S. B. Demir, Çev. Ed.). Pegem Akademi.
• Pescatore, C. (2007). Current events as empowering literacy: For English and social studies teachers. Journal of Adolescent & Adult Literacy, 51(4), 326-339. https://doi.org/10.1598/JAAL.51.4.4
• Sağlamgöncü, A., & Deveci, H. (2023). Sosyal bilgiler dersi güncel olay öğretiminde aktif öğrenme tekniklerinin kullanılması: Bir eylem araştırması. Eğitim ve Bilim, 48(213), 169-203. http://dx.doi.org/10.15390/EB.2023.11723 Sosyal Bilgiler Ulusal Konseyi (National Council for the Social Studies [NCSS]. (2023, November 8). Definition. https://www.socialstudies.org/media-information/definition-social-studies-nov2023
• Sömen, T. (2020). Sosyal bilgiler öğretiminde güncel olaylar. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 41, 431- 447. https://doi.org/10.33418/ataunikkefd.803302
• Sönmez, V. (2010). Sosyal bilgiler öğretimi ve öğretmen kılavuzu: Yeni programa göre düzenlenmiş yeni ders planı örnekleri. Anı Yayıncılık.
• Street, C. (2002). Teaching with the newspaper. The Social Studies, 93(3), 131-134. https://doi.org/10.1080/00377990209599897
• Taşkın, A., & Memişoğlu, H. (2019). Sosyal bilgiler ders kitaplarında güncel konulara yer verilme durumunun incelenmesi. Kastamonu Education Journal, 27(2), 599-610. https://doi.org/10.24106/kefdergi.2609
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, E., & Özmen, K. (2022). Özel eğitim öğretmenlerinin sosyal bilgiler derslerinde güncel olay kullanımına ilişkin görüşleri. Journal of Innovative Research in Social Studies, 5(1), 51-69. https://doi.org/10.47503/jirss.1116640
• Zemin, S. (2013). İlköğretim 5. sınıf sosyal bilgiler dersinde güncel olayların öğrenci başarısına ve hatırda tutma düzeyine etkisi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.