Problems in Qualitative Research: A Critical Examination of Selected Articles and Some Recommendations

Yıl 2022, Cilt: 23 Sayı: 1, 165 - 189, 01.06.2022

Recai Coşkun

https://doi.org/10.17494/ogusbd.1101565

Cited By: 7

Öz

This research discusses the quality problems identified in the articles conducted with the qualitative method. 27 selected articles were examined in terms of conceptual consistency, subject-method compatibility, research pattern, trustworthiness, sampling, data collection and analysis techniques. The findings indicate the prevalence of conceptual inconsistencies in the articles, the lack of justification for the methods and techniques adopted, and the data being generally limited to semi-structured interviews. The lack of information and transparency about the research processes carried out lessens the trustworthiness of the researches. The adoption of direct quoting technique in the analysis of data makes it difficult to detect patterns and the mechanisms of the phenomena and its context under study. The research highlights the need for more critical scrutiny, a more coherent language, and more transparently conducted studies with richer data for the qualitative method to be a stronger option.

Anahtar Kelimeler

Qualitative Method, Qualitative Research, Methodical Problems, Trustworthiness

Nitel Araştırmalarda Sorunlar: Seçilmiş Makalelerin Eleştirel Bir İncelemesi ve Bazı Öneriler

Öz

Araştırma nitel yöntemle yürütülmüş makalelerde belirlenen kalite sorunları ele alınmaktadır. Seçilen 27 makale kavramsal tutarlılık, konu-yöntem uyumu, araştırma deseni, güvenvericilik, örneklem, veri ve çözümleme teknikleri bakımından incelenmiştir. Bulgular makalelerde kavramsal tutarsızlıkların yaygınlığına, benimsenen yöntem ve tekniklerin gerekçelendirilmesindeki eksikliklere, verilerin genelde yarı-yapılandırılmış görüşmelerle sınırlı oluşuna işaret etmektedir. İşletilen araştırma süreçleri hakkında verilen bilgilerin eksikliği ve şeffaf olunmaması araştırmaların güvenvericiliklerini azaltmaktadır. Verilerin çözümlenmesinde doğrudan alıntı tekniğinin benimsenmesi nitel araştırmanın talep ettiği olguya ilişkin örüntülerin ve işleyişlerin saptanmasını güçleştirmekte; incelenen olgunun bağlamını anlamayı olanaksızlaştırmaktadır. Araştırma, nitel yöntemin daha güçlü bir seçenek olabilmesi daha fazla eleştirel incelemelere, daha tutarlı bir dile ve daha zengin verilerle şeffaf biçimde yürütülmüş çalışmalara gerek olduğunu vurgulamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Nitel Yöntem, Nitel Araştırma, Yöntemsel Sorunlar, Güvenvericilik

Kaynakça

• Aydın, N. (2018). Nitel araştırma yöntemleri: Etnoloji. Uluslararası Beşeri ve Sosyal Bilimler İnceleme Dergisi, 2(2), 60-71.
• Baltacı, A. (2019). Nitel araştırma süreci: Nitel bir araştırma nasıl yapılır? Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 368-388.
• Baş, T. ve Akturan, U. (2017). Sosyal bilimlerde bilgisayar destekli nitel araştırma yöntemleri, 3. Baskı, Ankara: Seçkin.
• Benton, T. ve Craib, I. (2018). Sosyal bilimler felsefesi: Toplumbilimsel düşüncenin felsefi temelleri. (Çev: Ü. Tatlıcan ve B. Binay, 5. Baskı), Bursa: Sentez.
• Berg, B. L. (2001). Qualitative research methods for the social sciences. 4. Baskı, Allyn and Bacon.
• Berg, B. L. ve Lune, H. (2019) Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (Çev: A. Arı), Eğitim Kitapevi.
• Boddy, C. R. (2016). Sample size for qualitative research. Qualitative Market Research: An International Journal, 19(4), 426–432.
• Bohnsack, R. (2014) Documentary method. U. Flick (Ed.), The Sage handbook of qualitative data analysis, içinde, Wahington, London: Sage.
• Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method, Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40.
• Burrell, G. ve Morgan, G. (1979). Sociological paradigms and organisational analysis: Elements of the sociology of corporate life. Pearson Education.
• Can, N. ve Himmetoğlu, B. (2021) Eğitim yönetimi araştırmalarında gömülü teori deseninin kullanımına ilişkin bir değerlendirme. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 7(3), 1-20.
• Cohen, M. Z., Kahn, D. L. ve Steeves, R. H. (2000) Hermeneutic phenomenological research: A practical guide for nurse researchers. Wahington, London: Sage.
• Corbetta, P. (2003). Social research: Theory, methods and techniques. Wahington, London: Sage.
• Corbin, J. ve Strauss, A. (2008) Basics of qualitative research: Techniques and procedures for developing grounded theory. Wahington, London: Sage.
• Creswell, J. W. (2021) Nitel araştırma yöntemleri, Ankara: Siyasal Kitapevi.
• Coşkun, R. (2019a). Türkiye’de bilimsel yöntem alanının yüz yıllık gelişimi: Yöntem/bilim ve bilim felsefesi kitaplarına ilişkin eleştirel okumalar ve bir dönemlendirme girişimi. 9. Uluslararası Balkanlar’da Sosyal Bilimler Kongresi, 26-27 Ekim, Aydın:Türkiye.
• Coşkun, R. (2019b). Türkçe nitel araştırmalarda nitelik sorunu: Nitel araştırmalar ne kadar bilimsel? 6. Multicongres, 26-27 Nisan, Gaziantep.
• Çalışkan, M. (2019). İstanbul’da ‘kadına şiddet’ ve ‘kadın cinayeti’ vakalarına yönelik, nicel-nitel bir inceleme. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19 (1), s.221-241.
• Çarpar, M. C. (2020) Sosyolojide iki niteliksel desen: Fenomenolojik ve etnografik araştırma. The Journal of Social Science, 4(8), 689-704.
• Çepni, S., Ormancı, Ü., ve Özen-Uyar, R. (2018). Doktora öğrencilerinin nitel araştırma yapmaya yönelik kaygıları. Kastamonu Education Journal, 26(3), 875-886.
• Duverger, M. (2014) Toplum bilimlerinde araştırma yöntem ve teknikleri, (Çev. Ö. Ozankaya), İstanbul: Cem Yayınevi.
• Earthy, S. ve Cronin, A. (2008) Narrative Analysis. N. Gilbert (Ed.), Researching social life, (3. Baskı), Wahington, London: Sage.
• Ekber, Ş. ve Mirzayeva, G. (2016). Motivasyon yönümlü performans değerlendirme-örnek olay çalışması. Elektronik Mesleki Gelişim ve Araştırma Dergisi, 2016(1), 122-133.
• Ergün, M. (2018). Nitel verilerin ve yorumların güvenirliği felsefesi. Electronic Journal of Education Sciences, 7 (13), 29-44.
• Ertugay, F . (2019). Sosyal bilimlerde nitel araştırma/esnek desen araştırması: alana ilişkin zorluklar, sorunlar ve imkânlar. Nitel Sosyal Bilimler, 1 (1), 48-68.
• Finlay, L. (2011) Phenomenology for therapists: Researching the lived World. Wiley-Blackwell.
• Flick, U. (2007). Designing qualitative research. Wahington, London: Sage.
• Flick, U. (2009). An introduction to qualitative research. Wahington, London: Sage.
• Flick, U. (2018). Triangulation. N. K. Denzin ve Y. S. Linkoln (Ed.), The sage handbook of qualitative research. (5. Baskı), Wahington, London: Sage.
• Geray, H. (2006). Toplumsal araştırmalarda nicel ve nitel yöntemlere giriş. (2. Baskı), Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Glaser, B.G. and Strauss, A 1. (1967). The discovery of grounded theory. Aldine.
• Gökçe, B. (1992). Toplumsal bilimlerde araştırma. (2. Basım), Ankara: Savaş Yayınları.
• Gulbenkian Komisyonu (2011). Sosyal bilimleri açın: Sosyal bilimlerin yeniden yapılanması üzerine rapor. 8. Baskı, İstanbul: Metis.
• Güler, A. (2005). Toplumsal bilim araştırmaları nitel olmalıdır. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, 11-16.
• Güler, A., Halıcıoğlu, B. ve Taşğın, S. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma. (2. Baskı), Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Güloğlu, F. (2021). Nitel desenli göç araştırmalarında yöntem sorunları. Ortadoğu ve Göç, 11(2), 292-331.
• Hall, E., Chai, W. ve Albrecht, J. A. (2016). A qualitative phenomenological exploration of teachers' experience with nutrition education. American Journal of Health Education, 47 (3), 136-148.
• Hammersley, M. (1989). The dilemma of qualitative method: Herbert Blumer and the Chicago tradition. London: Routledge.
• Jones, S. (1985). Depth interviewing. R. Walkir (Ed.), Applied qualitative research, içinde. Aldershot/UK: Gower.
• Kahn, D. L. (2000). How to conduct research. , M.Z. Cohen, D. L. Kahn, R. H. Steeves (Ed.) Hermeneutic phenomenological research: A practical guide for nurse researchers, içinde. Wahington, London: Sage.
• Karataş, Z. (2017). Sosyal bilim araştırmalarında paradigma değişimi: Nitel yaklaşımın yükselişi, Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 1(1), 68-86.
• Keat, R. ve Urry, J. (2001). Bilim olarak sosyal teori, (Çev: N. Çelebi, 2. Baskı), Ankara: İmge.
• Keskin, U. (2017). Sosyal bilimler araştırma yöntemleri kitaplarının ihmal edilen unsuru olarak felsefe, Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi, 7(14), 437-456.
• Koca, C. (2017). Spor bilimlerinde nitel araştırma yaklaşımı. Spor Bilimleri Dergisi, 28 (1), 30-48.
• Kurar, İ., Durna, U. ve İnal, E. (2015). Yerli bir otel zincirinin uluslararasılaşmasına ilişkin nitel bir araştırma: Rixos Hotel Grubu örneği. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 7(1), 133-149.
• Kümbetoğlu, B. (2019). Sosyolojide ve antropolojide niteliksel yöntem ve araştırma. (6. Baskı), İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Künüroğlu, F. (2020). Mültecilerin katılımıyla yürütülen nitel araştırmalarda etik konular. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22 (3), 1155-1169.
• Legard, R., Keegan, R. ve Ward, K. (2003). In-depth interviews. J. Ritchie, J. Lewis (Ed.), Qualitative research practice: A guide for social science students and researchers, içinde. Wahington, London: Sage.
• Lempert, L. B. (2007). Asking questions of the data: Memo writing in the grounded theory tradition. A. Bryant, K. Charmaz (Ed.), The Sage handbook of grounded theory, içinde. Wahington, London: Sage.
• Lincoln, Y. S. ve Guba, E. G. (1985). Naturalistic inquiry. London: Thousand Oaks.
• Lincoln, Y. S. ve Guba, E. G. (2013). The constructivist credo. London: Left Coast Press.
• Morton-Williams, J. (1985). Making qualitative reearch work: Aspects of administration. Applied Qualitative Research, (Ed: R. Walkir), Gower.
• Moses, J. W ve Knutsen, T. L. (2020). Bilmenin yolları: toplumsal ve siyasal araştırmalarda rakip metodolojiler, İstanbul: Küre Yayınları. Moustakas, C. E. (1994). Phenomenological research methods. Wahington, London: Sage.
• Mruck, K. ve Mey, G. (2007). Grounded theory and reflexivity. The Sage handbook of grounded theory. A. Bryant, K. Charmaz (Ed.), Wahington, London: Sage.
• Özdemir, M. (2010). Nitel veri analizi: Sosyal bilimlerde yöntembilim sorunsalı üzerine bir çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 323-343.
• Özden, M. Y. ve Durdu, L. (2016). Eğitimde üretim tabanlı çalışmalar için nitel araştırma yöntemleri. Ankara, Seçkin Yayıncılık.
• Özsoy, S. ve Çetinkaya, A. (2014) Nitel araştırma desenlerinden gömülü kuram (grounded theory). Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 30(1), 153-164.
• Öztürk, O. ve Çitçi, U. S. (2017 ). Araştırma yöntemleri kitapları araştırmacılara ne kadar yol gösteriyor? 8. Uluslararası Balkanlarda Sosyal Bilimler Kongresi, Eylül, Köstence-Romanya.
• Patton, M. Q. (2015). Qualitative research & evaluation methods: Integrating theory and practice. (4.Baskı), Wahington, London: Sage.
• Rapley, T. (2007). Doing conversation, discourse and document analysis. Wahington, London: Sage.
• Rosenberg, A. (2014 ). Bilim felsefesi: Çağdaş bir giriş, Ankara, Dipnot Yayınları.
• Sayer, A. (2016 ). Sosyal bilimde yöntem: Realist bir yaklaşım, İstanbul, Küre Yayınları.
• Seidman, I. (2006). Interviewing as qualitative research: A guide for researchers in education and the social sciences. (3. Baskı), New York: Teachers College Press.
• Silverman, D. (2014). Interpreting qualitative data. (5. Baskı), Wahington, London: Sage.
• Stern, P. N. (2007). On solid ground: Essential properties for growing grounded theory. A. Bryant, K. Charmaz (Ed.), The Sage handbook of grounded theory, içinde. Wahington, London: Sage.
• Sığrı, Ü. (2021). Nitel araştırma yöntemleri, İstanbul, Beta.
• Spencer, R., Pryce, J. M. ve Walsh, J. (2014). Philosophical approaches to qualitative research. P. Leavy (Ed.) The Oxford handbook of qualitative research, içinde. Oxford: Oxford University Press.
• Ströker, E. (2005). Bilim kuramına giriş, (Çev: D. Özlem), İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• Süleymanoğlu-Kürüm, R. (2021). Uluslararası ilişkilerde nitel yöntemlerle makale yazımı: Vaka analizi ve incelikleri. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 42 (Özel sayı 1), 149-168.
• Şener, S., Bahçeci, V., Doğru, H., Sel, Z., Ertaş, M., Songür, S. ve Tütüncü, Ö . (2017). Turizm alanındaki nitel araştırmaların güvenirlik ve geçerlik ölçütleri kapsamında değerlendirilmesi. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 28 (1), 7-26.
• Tavşancıl-Tarkun, E. (2000) Nitel araştırmalar. Öneri, 3 (14), 29-34.
• Uğuz-Arsu, Ş. ve Tekindal, M. (2021). Nitel araştırmalarda anlatı araştırmasının tanımı, kapsamı ve süreci. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 21 (1), 85-124.
• Vagle, M. D. (2018). Crafting phenomenological research. (2. Baskı), London: Routledge.
• Vaismoradi, M., Turunen, H. ve Bondas, T. (2013 ). Content analysis and thematic analysis: Implications for conducting a qualitative descriptive study. Nursing and Health Sciences, 15, 398–405.
• Wengraf, T. (2001). Qualitative research interviewing: Biographic narrative and semi-structured methods. Wahington, London: Sage.
• Yaşar, M. (2018 ). Nitel araştırmalarda nitelik sorunu. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5 (2), 55-73.
• Yin, R. K. (2011). Qualitative research: From start to finish, New York: The Guilford Press.
• Yin, R. K. (2018). Case study research and applications: Design and methods. (6. Basım), Wahington, London: Sage.
• Yıldırım, C. (1998). Bilim felsefesi. (6. Baskı), İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (10. Baskı), Seçkin. Araştırmada İncelenen Makaleler
• Azizoğlu, E. S. ve Şentürk, T. (2021). İşveren markalaşması: Pazarlama yöneticileri üzerine nitel bir araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 24 (1), 242-259.
• Baran, S. ve Şener, E. (2019). Hastanelerde bilgi güvenliği yönetimi: Nitel bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 10 (23), 108-125.
• Bilgen, A. (2018). 1977’den 2017’ye Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP): GAP’ın 40 yılı üzerine nitel ve çok boyutlu bir değerlendirme. Ankara Üniversitesi, SBF Dergisi, 73 (3), 811 – 840.
• Ciğer, A. ve Kınay, B. (2018). Bağımsız denetim firmalarının bulut bilişim uygulamalarını benimseme düzeylerine yönelik nitel bir araştırma: Antalya ili örneği. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 20(3), 629-649.
• Çavuşgil-Köse, B. Taşkın, S. (2020). Etkinlik lojistiği: Lojistik firmaları üzerine nitel bir araştırma. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 15(2), 117-138. Demir, G. T. ve Altunay-Şam, E. (2017). Amasya özelinde Türk kadınının tarih algısı üzerine nitel bir çalışma. Turkish History Education Journal, 6 (2), 243-267.
• Erkul, H. Kanten, P. ve Seçtim, H. (2019). Kentlilik bilincinin oluşturulmasında kent konseylerinin rolleri üzerine nitel bir araştırma. Management and Political Sciences Review, 2 (2), 53-73.
• Gökkaya, D. ve Erdem, R. (2021). Türkiye’de kamu özel ortaklığı bağlamında şehir hastanelerinin değerlendirilmesi: Nitel bir araştırma. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 31, 73-96.
• Lamba, M. (2015). Türkiye’de yeni kamu yönetimi anlayışının yansımaları: Hükümet programları üzerinden nitel bir inceleme. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20 (1), 127-141.
• Kazançoğlu, İ. ve Ercan, A. (2019). Örgütsel sinizm: Satış personeli üzerine nitel bir araştırma. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 17(1), 261-280.
• Kibaroğlu, S. ve Ersoy, A. F. (2019). Evlilikte eşler arası yabancılaşma: Nitel bir araştırma. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6 (5), 407-417.
• Kobal, H. Y. (2021). Kraliçe arı fenomeni bağlamında özel sektörde çalışan kadınlara yönelik nitel bir araştırma. Kadem Kadın Araştırmaları Dergisi, 7 (1), 53-78.
• Koç, M. (2016). Diasporik yaşamın psiko-anatomisi-I: Müslüman-Türk göçmenlerin özel ve sosyal yaşamları üzerine nitel bir çalışma. Balıkesir Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2 (1), 89-128.
• Küçükler, M. ve Kısa, A. (2016). Öğretim elemanlarında örgütsel sessizlik üzerine nitel bir araştırma. International E-Journal of Advances in Social Sciences, II (5), 521-529.
• Küçükşen, K. (2017). Suriyeli sığınmacı kadınlarda sosyal dışlanma algısı üzerine nitel bir çalışma. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6 (5), 2399-2413.
• Özbay Özen, N. ve Özbay, A. (2018 ). Antrenörlerin mesleki imajına ilişkin nitel bir araştırma. Türkiye Spor Bilimleri Dergisi, 2(2), 74-81.
• Özçelik, H. ve Doğan, A. (2021) İnsan kaynakları yöneticilerinin bakış açısıyla işgücü farklılıklarının yönetimi: Nitel bir araştırma. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 30, 145-170.
• Özmete, E. ve Tahtacı, A. (2020). Sosyal çalışmacıların iş yaşamında stres yönetimi üzerine nitel değerlendirme. Tıbbi Sosyal Hizmet Dergisi, 15, 11-34.
• Sağlam, E. (2020). Ayrımcılık konusunda nitel bir araştırma: Viyana’daki Türk göçmenler. Muhafazakâr Düşünce Dergisi, 16(59), 268-295.
• Selvi, M. S. ve Işık, G. (2015 ). İşletmelerin pazarlama faaliyetlerine ilişkin nitel bir araştırma. IAAOJ, Social Science, 3(1), 29-39.
• Seyhan, B. Y. (2015 ). Başa çıkma değeri açısından sabır üzerine nitel bir araştırma. Akademik Bakış Dergisi, 49 (Mayıs – Haziran), 127-146.
• Sığrı, Ü. (2017 ). Gruplarda bağlılık ve performans ilişkisi üzerine nitel bir çalışma. UİİİD-IJEAS, 16 (Özel Sayı), 481-490.
• Şener, E. Kocaoğlu, M., Baybek, H. ve Kıvrak, A. (2018 ). Sağlık sektöründe çift kariyerli eşler: Hemşire çiftlerle nitel bir çalışma. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 21(3), 461-472.
• Toprakçı-Alp, G. ve, Aksoy, B. (2019 ). Kadın girişimciliği ve sosyal sermaye: Nitel bir araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11 (27), 126-148.
• Uğuz Arsu, Ş., Sunman, G., Oruç, Ş. ve Tekindal, M., (2020). Türkiye’de gelişmekte olan üniversitede araştırma görevlisi olma deneyimi: Nitel bir araştırma. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 20 (1), 109-152.
• Yılmaz, A., Bayar, A. ve Esenay, F. I. (2018 ). Annelerin doğum sonrası bebek bakım gereksinimlerinin belirlenmesi: Nitel bir çalışma. Mersin Üniversitesi. Sağlık Bilim Dergisi, 11 (2), 147-156.
• Yılan, Y. ve Özkanan, A. (2018 ). İşkolikler üzerine nitel bir çalışma: Bal arısı mı? Eşek arısı mı? Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, XI (1), 80-91.