Bir arınma aracı olarak müzik: Aristoteles örneği

Year 2025, Volume: 10 Issue: 1, 16 - 25, 31.01.2025

Tufan Çötok , Onur Kabil , Nesrin Akıncı Çötok

https://doi.org/10.31811/ojomus.1610237

Abstract

Aristoteles, müziği felsefi bağlamda ele alarak onun insan üzerindeki etkilerini ve işlevlerini derinlemesine incelemiştir. Her ne kadar müzik, Aristoteles’in bilim sınıflandırmasında doğrudan bir bilim dalı olarak yer almasa da poetik bilimler kapsamında değerlendirilebilir. Ona göre müzik, taklit (mīmēsis) yoluyla duyguları etkileyen ve insan karakterini şekillendiren bir araçtır. Aristoteles, müziğin üç temel işlevini vurgular: eğlence ve dinlenme, erdem kazandırma ve serbest zaman etkinliklerine katkı sağlama. Bu bağlamda müzik, sadece haz veren bir uğraş değil, aynı zamanda ahlaki ve eğitsel bir araçtır.
Müziğin doğası üzerine yaptığı analizlerde Aristoteles, müziğin haz verici, taklit edici ve karakteri etkileyici özelliklerini öne çıkarır. Müzik, ritim ve ezgiler aracılığıyla cesaret, öfke ve ölçülülük gibi duyguları taklit eder ve dinleyicinin ruhunda değişim yaratır. Bu nedenle, müzik eğitimi bireylerin erdemli bir yaşam sürmesine katkıda bulunur. Aristoteles, müzik eğitiminin gençlere makul bir düzeyde verilmesi gerektiğini, ancak profesyonel düzeyde icra edilmesinin özgür bireylere uygun olmadığını savunur.
Aristoteles’in müzikle ilgili en dikkat çekici görüşlerinden biri, onun bir arınma (katharsis) aracı olarak işlev görmesidir. Poetika’da tragedyanın korku ve acıma yoluyla duyguları arındırdığı gibi, müzik de benzer bir şekilde bireylerin duygusal ve ruhsal arınmasını sağlar. Bu arınma, sadece bireysel değil, toplumsal düzeyde de önemlidir. Aristoteles, müziğin insan ruhunu etkileyerek erdemli bir yaşamın temelini oluşturduğunu ve bu nedenle eğitimde yer alması gerektiğini belirtir. Böylece müzik hem haz hem de ahlaki gelişim açısından vazgeçilmez bir araç olarak konumlanır.

Keywords

arınma, müzik, Aristoteles, taklit

Music as a means of purgation: The case of Aristotle

Abstract

Aristotle examines music within a philosophical framework, analyzing its effects and functions on humans in depth. Although music is not classified as a distinct scientific discipline in Aristotle’s taxonomy of the sciences, it can be considered within the scope of the poetic sciences. According to him, music is a medium that influences emotions and shapes human character through imitation (mīmēsis). Aristotle highlights three primary functions of music: providing entertainment and relaxation, cultivating virtue, and contributing to leisure activities. In this context, music is not merely a source of pleasure but also a moral and educational tool.
In his analysis of the nature of music, Aristotle emphasizes its pleasurable, imitative, and character-shaping qualities. Through rhythm and melody, music imitates emotions such as courage, anger, and temperance, creating a transformative effect on the listener’s soul. For this reason, music education contributes to individuals leading a virtuous life. Aristotle argues that music education should be provided to the youth at a reasonable level but contends that performing music at a professional level is not suitable for free individuals.
One of Aristotle’s most striking views on music is its function as a means of purgation (katharsis). Just as tragedy, according to the Poetics, purges emotions through fear and pity, music similarly facilitates the emotional and spiritual purgation of individuals. This purgation is significant not only on an individual level but also on a societal scale. Aristotle asserts that music, by influencing the human soul, lays the foundation for a virtuous life and should, therefore, be included in education. Thus, music is positioned as an indispensable tool, both for pleasure and for moral development.

Keywords

purgation, music, Aristotle, imitation

References

• Aristoteles. (1996). Metafizik (A. Arslan, Çev.). Sosyal Yayınlar.
• Aristoteles. (2012). Poietika (N. Kalaycı, Çev.). Pharmakon Yayınevi.
• Aristoteles. (2018). Politika (Ö. Orhan, Çev.). Pinhan Yayıncılık.
• Can, H. (2006). Aristoteles’te katharsis kavramı. FLSF Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, 2, 63-70.
• Destrée, P. (2017). Aristotle and musicologists on three functions of music. Greek and Roman Musical Studies, 5, 35-42.
• Dirlmeier, F. (1940).Καθαρσισ Παθηματων. Hermes, 75(1), 81-92.
• Ferrari, G. R. F. (2019). Aristotle on musical catharsis and the pleasure of a good story. Phronesis, 64(2), 117-171.
• Hathaway, B. (2019). The age of criticism: The late renaissance in Italy. Cornell University Press.
• Karasar, N. (2011). Bilimsel araştırma yöntemleri. Nobel Yayınları.
• Lear, J. (2016). Katharsis (E. Ç. Mutlu, Çev.). Arkhe-Logos Felsefe Dergisi, 1(1), 83-111.
• Orhan, Ö. (2018). Terimlere dair açıklama (Ö. Orhan, Çev.). Politika içinde (s. 61-131). Pinhan Yayıncılık.
• Peters, F. (2004). Antik Yunan felsefesi terimleri sözlüğü (H. Hünler, Çev.). Paradigma Yayıncılık.
• Platon. (1989). Phaidon (S. K. Yetkin ve H. R. Atademir, Çev.). MEB Yayınları.
• Platon. (2000). Sofist (C. Karakaya, Çev.). Sosyal Yayınları.
• Rorty, A. O. (2016). Aristotelesçi trajedinin psikolojisi (F. Ünal, Çev.). Arkhe-Logos Felsefe Dergisi, 1(1), 59-82.
• Shiner, L. (2010). Sanatın İcadı: Bir kültür tarihi (İ. Türkmen, Çev.), Ayrıntı Yayınları.