Feminist Kuramda Annelik Kavramı Üzerine Yapılan Çalışmaların VOSviewer ile Bibliyometrik Analizi

Year 2025, Volume: 5 Issue: 1, 85 - 101, 26.06.2025

Aleyna Melek Uçkan

Abstract

Annelik, toplumsal cinsiyet rollerinin yeniden üretildiği bir alan olarak, feminist teoriler bağlamında hem kadın kimliğinin kutsallaştırılması hem de kadının bireyselliğinin sınırlandırılması açısından eleştirel bir alan sunmaktadır. Bu çalışmada; feminist teorilerde annelik kavramına dair yapılan çalışmalar üzerinden harita çıkartmak hedeflenmiştir. Çalışmada, feminist teorilerde anneliğe ilişkin mevcut yazıların bibliyometrik analizi kullanılarak, literatürde çalışmanın yoğunluğuna ve gidişatına bakmak amaçlanmıştır. Analiz birimi olarak Web of Science veri tabanında taranan ve 1979-2025 yılları arasında yayınlanmış farklı türdeki eserlerin bibliyometrik verisi baz alınmıştır. Annelik ile ilgili 724 eserin yayın yıllarına göre dağılımına bakıldığında, en fazla 2023 (61 eser), 2022 (60 eser), 2021 (55 eser) ve 2020 (55) yıllarında yoğunlaşma olduğu; en fazla eser veren isimlerin Allen, Ann Taylor olduğu; yayın türünün ağırlıklı olarak madde (644), kitap bölümü (48) ve kitap incelemesi (40) türünde olduğu; araştırma alanları açısından kadın çalışmaları (260), psikoloji (100), tarih (71), edebiyat (63) ve sosyal bilimler diğer konular (62) alanlarında eser verildiği; yayınların ülkelere göre dağılımı konusunda liderliğin ABD (169), İngiltere (112) ve Avustralya (49) menşeli yayıncılarda olduğu, SSCI (345), ESCI (220) ve AHCI (149) endekslerde taranan yayınların ağırlıkta olduğu tespit edilmiştir.

Keywords

Annelik , feminizm , kadın çalışmaları , sosyoloji.

Bibliometric Analysis of Studies on the Concept of Motherhood in Feminist Theory Using VOSviewer

Abstract

Motherhood, as a domain where gender roles are reproduced, presents a critical area within the context of feminist theories in terms of both the sanctification of female identity and the restriction of women's individuality. This study aims to map the studies on the concept of motherhood in feminist theories. Using bibliometric analysis of existing writings on motherhood in feminist theories, the study examines the intensity and trajectory of research in the literature. The bibliometric data of various types of works published between 1979 and 2025, scanned in the Web of Science database, served as the unit of analysis. The distribution of 724 works on motherhood by publication year shows a concentration in 2023 (61 works), 2022 (60 works), 2021 (55 works), and 2020 (55 works). The most prolific authors were identified as Ann Taylor Allen. The publication types were predominantly articles (644), book chapters (48), and books (40). In terms of research areas, women’s studies (260), psychology (100), history (71), literature (63), and other social sciences (62) were the most prominent. Regarding the distribution of publications by country, the leading contributors were the United States (169), the United Kingdom (112), and Australia (49). Most publications were indexed in SSCI (345), ESCI (220), and AHCI (149).

Keywords

Motherhood , feminism , women’s studies , sociology.

References

• Aka, L. B. (2025). Sosyal Medya ve Instagram Anneleri. Uluslararası Sosyal Bilimler Akademi Dergisi (17), 194-217.
• Badinter, E. (2020). Kadınlık mı Annelik mi. (A. Ekmekçi, Çev.) İstanbul: İletişim Yayınları.
• Bahar, B. (2019). Toplumsal Cinsiyet Bağlamında Kadının Annelik Rolü: Elisabeth Badınter ve Eleştirel Annelik Teorisi. Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
• Botts, T. (2021) Feminist Düşünce: Kapsamlı Bir Giriş. (B.S. Aydaş, Çev.) İstanbul: Sel Yayınları.
• Erdoğan, D. T. (2008). Nancy Chodorow’un Düşüncesinde Toplumsal Cinsiyet Organizasyonunun Merkezi Unsuru Olarak Annelik. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 14(14), 73-82.
• Hançer, A. (2018). Toplumsal Cinsiyet Öznesi Olarak Kadının “Annelik” Kimliğine Eleştirel Bir Bakış. Akdeniz Kadın Çalışmaları ve Toplumsal Cinsiyet Dergisi, 2(1), 177-202.
• Karaman, E., ve Doğan, N. (2018). Annelik Rolü Üzerine: Kadının “Annelik” Kimliği Üzerinden Tahakküm Altına Alınması. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 6(2), 1475-1496.
• Kesen, H. (2022). Kadın Kalarak Anne Olmanın İmkânı: Feminist Politika ve Amargi Dergilerinde Annelik Söylemi Üzerinde Bir Araştırma. Marmara Üniversitesi Kadın ve Toplumsal Cinsiyet Araştırmaları Dergisi, 6(1), 31-44.
• Kızılşimşek, T., & Vatandaş, C. (2024). Sosyal Medyada Annelik Görünümleri: Etkileyici Annelik. İletişim ve Toplum Araştırmaları Dergisi, 4(2), 206-231.