Şeftali çeşitlerinde çarpma parametreleri ile zedelenme arasindaki ilişkilerin belirlenmesi

Yıl 2017, Cilt: 32 Sayı: 1, 46 - 53, 12.02.2017

Büşra Usta Yeşim Benal Öztekin

https://doi.org/10.7161/omuanajas.288865

Öz

Hasat ve hasat sonrası işlemler sırasında, bütün tarımsal materyallerde
olduğu gibi meyveler de bir seri işlemden geçmekte ve bu işlemler sırasında
meyveler statik ve dinamik dış kuvvetlerin etkisi altında kalmaktadır.
Zedelenmeye neden olan bu kuvvetlerin belirlenmesi ve ürün kayıplarının
azaltılması için hasat ve hasat sonrasında oluşan çarpmaların incelenmesi
gerekmektedir. Bu çalışmada, ülkemizde önemli bir üretim potansiyeli olan
şeftalinin, tüketici isteklerini karşılayacak ve ekonomik olarak değerlendirilme
sürecine katkı sağlayacak şekilde hasat sonu işlemlerden geçebilmesi için,
bölgemizde yetiştirilen bazı çeşitler ele alınarak çarpma parametreleri ve
zedelenme arasındaki ilişkilerin incelenmesi amaçlanmıştır.

Çalışmada deneme materyali olarak Samsun bölgesinde yetişmekte olan
Glohaven, J. H. Hale ve Loring şeftali çeşitleri kullanılmıştır. Denemelerin
yürütülmesi için ise sarkaç kol boyu 50 cm olan bir çarpma test düzeneği
oluşturulmuştur. Sarkaç üzerinde çarpma yüzeyi olarak çelik ve sönümleyici olarak
çelik malzeme üzerinde kullanılan poron ve vinlex yüzeyler seçilmiştir. Düşme
yükseklikleri olarak 10-120 mm arasında altı farklı yükseklik belirlenerek
denemeler yürütülmüştür. Denemelerde şeftaliler iki farklı çarpma bölgesinden
çarptırılmış ve zedelenme alanlarının oluşması sağlanmıştır. Denemeler sonunda
ürünlerde meydana gelen zedelenme alanları ölçülmüştür. Şeftalilerle yapılan
denemelerin ardından aynı çarpma yüzeyleri üzerine aynı düşme yüksekliklerinden
elektronik meyve (IS) düşürülerek pik ivme ve hız değişimi değerleri
kaydedilmiştir. Kaydedilen bu pik ivme ve hız değişimi değerleriyle,
şeftalilerde meydana gelen zedelenme alanları arasındaki ilişkiler
incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Şeftali, Zedelenme, Elektronik meyve, Çarpma testi

Determination of relationships between brusing and impact parameters on peach varieties

Öz

During the harvest
and post-harvest processing, fruits as all agriculture materials go through
several processes. During these processes, fruits remain under the influence of
either static or dynamic external forces. It is necessary to analyze the impacts
that occur during harvesting and post-harvest operations in order to determine
these forces which cause damage and reduce product losses. The aim of this
study is to determine relationship between bruising and impact parameters of
some varieties of peach, which has an important production potential in Turkey.
In this study, Glohaven, J. H. Hale and Loring peach varieties, which have been
being grown in Samsun province, were used as experiment materials. Testing
equipment, which involved a pendulum having the arm length of 50 cm, was set up
to conduct the experiment. Three impact surfaces were selected to represent
impact situations as padding material. They were steel, poron and vinlex.
Impact tests were performed using six different drop heights between 10 and 120
mm. In the experiment, peaches were impacted from their two different surfaces
for creating bruising areas. After the impact tests, bruising areas were
measured. After peach experiment, the data of peak acceleration and velocity
changes of the electronic fruit (IS) were recorded by dropping the IS from the
same drop heights onto the same impact surfaces. The relationships between the
composed bruising area on the peach surface and recorded IS values of peak
acceleration-velocity changes were analyzed. 

Anahtar Kelimeler

Peach, Bruising, Electronic fruit, Impact Test

Kaynakça

• Aydın C., 1989. Amasya elma çeşidinin tarım tekniği yönünden önemli fiziko-mekanik özelliklerinin belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarımsal Mekanizasyon Bölümü , Konya, 10407.
• Aydın C., 1993. Bazı biyolojik malzemede titreşim etkilerinin belirlenmesi, Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarımsal Mekanizasyon Anabilim Dalı, Konya.
• Bollen A. F., Dela Rue B. T., 1990. Impact analysis using video with an instrumented sphere, ASAE Paper, 90:6078, 9p.
• Bollen A. F., Cox N. R., 1991. A technique for predicting the probability of bruising for use with an instrumented sphere, ASAE Meeting, 916595, 11p.
• Crisosto C., H., Slaughter D., Cid L., Crisosto G.M., Garner D., Seguel X., Burke R., Saez K., 1996. Determination of maximum maturity for stone fruit (Final year), California Tree Fruit Agreement Research Report, 50-64p.
• Crisosto, C.H. Metheney, P.D., Rohner, F., Garner, D.T., Duncan, R., Day, K., Hasey, J., Beede, B. Gradziel, T. 2000. Developing critical bruising thresholds for clingstone peaches, Journal American Pomological Society, 38p.
• Ercan N., Özkarakaş İ.,2003. Ege bölgesine uygun bazı şeftali ve nektarin çeşitleri, Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 13(2):17-31p.
• Garcia-Ramos F., J., Ortiz-Canavate J., Ruiz-Altisent M., 2003. Decelerator elements for ramp transfer points in fruit packing lines, Journal of Food Engineering, 59: 331-337p.
• Garcia-Ramos F., J., Ortiz-Canavate J., Ruiz-Altisent M., 2004. Evaluation and correction of the mechanical aggressiveness of commercial sizers used in stone fruit packing lines, Journal of Food Engineering, 63(2): 171-176p.
• Hughes J., C., Grant A., Prescott H., A., Pennington D., E., Worts W., H., 1985.A Portable pendulum for testing dynamic tissue failure susceptibility of potatoes, Journal of Agriculture Engineer Research., 32(3)- 269-277p.
• Klein J., D., 1987. Relationship of harvest date, stroge conditions,and fruit characteristics to bruise susceptibility of apple, The American Society for Horticultural Science, 112(1): 113- 118.
• Kara M, Biyolojik ürünlerin fiziksel özellikleri, Atatürk üniversitesi ziraat fakültesi ders yayınları No:242, Erzurum, 2012.
• Lin X., Brusewitz G., H., 1994. Peach bruise therasholds using the instrumented sphere, International System for Agricultural Science and Technology,10(4): 509-513p.
• Marshall D. E., Burgess G. J., 1990. Damage criteria applied to apples, ASAE Paper, 90-6003, 17p.
• Marshall D. E., Burgess G. J., 1991. Apple bruise damage estimation using an instrumented sphere, Applied Engineering in Agriculture, 7(6):677-682.
• Mohsenin, N.N., 1980. Physical properties of plant and animal materials (Third Printing), Gordon and Breach Publ, New York.
• Nelson C., W., Mohsenin N., N., 1968. Maximum allowable static and dynamic loads and effect of temperature for mechanical injury in apples, Journal of Agriculture Engineer Research. , 13(4): 305-317p.
• Özdemir A.E., Kaplankıran M., 2001. Hatay ilinde paketleme evlerinin yapısal özellikleri, Derim dergisi, 18(1): 2-16p.
• Pang D., W., Studman C., J., Banks N., H., 1992. Analysis of damage thresholds in apple to apple impacts using an instrumented Sphere, New Zealand Journal of Crop and Horticultural Science, 20:159-166p.
• Pang D. W., Studman C. J., Banks N. H., 1994. Apple bruising thresholds for an ınstrumented sphere, American Society of Agricultural Engineers, 37(3):893-897p.
• Schorrl D., Holt J., E., 1980. Bruise resistance measurements in apples, Journal Texture Studies, 11:389-394p.
• Schoorl D., Holt J.E., 1983. Mechanical damage in agricultural products, A basis for Management, Agricultural Systems, 11:143-153p.
• Sitkei G., 1986. Mechanics of agricultural materials, Akademiai Kiado, Budapest- Hungary.
• Sinn H., ve Özgüven F., Biyolojik malzemenin teknik özellikleri 1., Çukuruova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Kitabı No:27, Adana, 1989.
• Schulte N., L., Timm E., J., Brown G., K., 1990. Apple, peach and pear impact damage thresholds, American Society of Agricultural and Biological Engineers,90-6002:13p.
• Sargent S., A., Brecht J., K., Zoellner J., J., 1990. Analyses of tomato and bell pepper packing lines using the instrumented sphere, Transactions of the ASAE, 90-6024:22p.
• Sober S., S., Zapp H., R., Brown G., K., 1990. Simulated packing line impacts for apple bruise prediction, Transactions of the ASAE , 89-6047:13p.
• Sargent S., A., Brecht J., K., Zoellner J., J., 1992. Instrumented sphere impact analyses of tomato and bell pepper packing lines, Applied engineering in agriculture, 8(1):76-83p.
• Schulte N., L., Timm E., J., Brown G., K., 1994. 'Redhaven' peach impact damage thresholds, The American Society for Horticultural Science, 1052-1055.
• URL-1:http://www.tarimkutuphanesi.com/SEFTALIYETISTIRICILIGI_00004.html (Ziyaret Tarihi: 04.11.2014/ 20.06).
• URL-2:http://rapory.tuik.gov.tr/16-12-2014-13:58:54 1097224083 1711624897 1587772 886.html (Ziyaret Tarihi : 05.12.2012/ 13.00).
• Vursavuş K., Özgüven F., 2001. Elmaların hasat sonrası zedelenmelerine ilişkin çarpma parametrelerinin ve zedelenme hacmi belirleme yöntemlerinin karşılaştırılması, Tarımsal Mekanizasyon 20. Ulusal Kongresi Bildiri Kitabı, Şanlıurfa.