Laonikos Chalkokondyles’in Hayatı ve “Tarih”i: The Life and “History/Demonstrations of Histories” of Laonikos Chalkokondyles

Yıl 2007, Sayı: 21, 41 - 57, 01.04.2007

Ferhan Karlıdökme Mollaoğlu

https://doi.org/10.1501/OTAM_0000000295

Öz

Anahtar Kelimeler

-

Laonikos Chalkokondyles’in Hayatı ve “Tarih”i: The Life and “History/Demonstrations of Histories” of Laonikos Chalkokondyles

Öz

Laonikos Chalkokondyles 1430–32 yılları arasında bir tarihte Atina’da doğmuş ve babası Georgios’un kentin Latin idarecileri tarafından sürgüne gönderilmesi sebebiyle Mora Despotluğu’nun merkezi Mistra’ya yerleşmiştir (1435). Burada Georgios Plethon Gemistos’un öğrencisi olmuş ve Yunan ve Latin filolojileri konularında iyi bir eğitim alma fırsatını elde etmiştir. Mistra’da bulunduğu zaman zarfında Sultan II. Murad’ın Mora Seferi (1446) ve bölgede Osmanlı egemenliğinin tesisi gibi önemli olaylara tanıklık etmiş ve 1460 yılından sonra Atina’ya yerleşerek “Laonikou Apodeiksis Historiōn/Tarih” adlı eserini kaleme almıştır. Son araştırmalar tarihçinin 1470 yılından kısa bir süre sonra vefat ettiğini ortaya koymuştur. Chalkokondyles toplamış olduğu malzemeyi on kitap/bölüm halinde tasnif etmiş ve Osmanlı Devleti’nin kuruluşundan 1463/64 yılına kadar meydana gelen olayları nakletmiştir. Çağdaşı Bizans tarihçilerinin aksine İstanbul merkezli bir tarih yazmamış ve Bizans Devleti’ne sadece Osmanlılar ile olan münasebetleri çerçevesinde değinmiştir. Chalkokondyles’in konuya yaklaşımı eserin oldukça erken bir dönemde tanınmasına ve 16. yüzyıldan itibaren batılı tarihçiler tarafından kaynak olarak kullanılmasına sebep olmuştur. Aynı dönemde Latince ve Fransızca’ya çevrilen “Tarih”, Osmanlı tarihiyle ilgili Grekçe yazılmış en önemli kaynaklardan biridir

Anahtar Kelimeler

Laonikos Chalkokondyles, Osmanlı, Bizans, tarih

Kaynakça

• Ancona’lı Cyriaco, Cyriac of Ancona Later Travels, ed. and trans. by Edward W. Bodnar with Clive Foss, London 2003.
• Baştav, Şerif, “Die türkische Quellen des Laonikos Chalkokondylas”, Acts of the XIth International Byzantine Congress, Munich 1960, s. 35–42.
• --------------, “Laonikos Halkondilas”, Türk Kültürü Araştırmaları, Prof. Dr. İbrahim Kafesoğlu’nun Anısına Armağan, XXIII/1–2 (1985), s. 127-134.
• --------------, 16. Asırda Yazılmış Grekçe Anonim Osmanlı Tarihi, Ankara 1973.
• Calosynas, Antonios, “Αντώνιου του Καλοσυνά ιατρού φυσικού προοίµιον και εις τόν βίον του Χαλκοδύλου”, ed. Carl Hoph, Chroniques Greco-Romanes, Berlin 1873, s. 242–245.
• Cazacu, M., “Les parentes byzantines et Ottomanes de l’ historien Laonikos Chalkokondyles (c. 1423-c.1470)”, Turcica, 17 (1984), s. 95-114.
• Chalkokondyles, Laonikos, Laonici Chalkokandylae, Historiarum Demonstrationes I-II, ed. E. Darco, Budapestini 1922–1927.
• Darko, Eugenius, “Neue Beitrage zur Biographie des Laonikos Chalkokandyles”, BZ, 27 (1927), s. 276–285.
• ----------------------, “Zum Leben des Laonikos Chalkokandyles”, BZ, 24 (1923–1924), s. 29–39.
• Delilbaşı, Melek, “Selanik ve Yanya’da Osmanlı Egemenliğinin Kurulması”, Belleten, LI/199 (1987), s. 75–106.
• ------------------, “Türk Tarihinin Bizans Kaynakları”, Cogito, 17 (Kış 1999), s. 339-351.
• Geneakoplos, J. Deno, Interaction of the “Sibling”, Byzantine and Western Cultures in the Middle Ages and Italian Renaissance (330–1600), New Haven-London 1976.
• Grecu, Vasile, Laonic Chalcocondil Expuneri İstorice, Bucuresti 1958.
• Ivanka E. - F. Grabler - G. Stökl, Europa im XV. Jahrhundert von Byzantinern Gesehen, Graz - Wien - Köln 1954.
• Jones, J. R. Melville, The Siege of Constantinople 1453: Seven Contemporary Accounts, Amsterdam 1972.
• Kampouroglou, Demetrios Gr.,Οι Χαλκοκονδύλαι, Μονογραφία, Προλογικά Αλέξης Γ.Κ. Σαββίδης (Chalkokondyles’ler, Monografi, G.K. Savvides’in Kampouroglou’nun hayatı ve neşriyatı hakkında bir önsözle birlikte tıpkıbasımı), Αθήνα 1996.
• Karagianopoulos, Ioannes, Πηγαί της Βυζαντινής Ιστορίας, Θεσσαλονίκη 1970.
• Kırlıdökme Mollaoğlu, Ferhan, “Laonikos Chalkokondyles’in “Tarih”inde Sultan II. Murad Dönemi”, Türk Tarih Kurumu tarafından düzenlenen XV. Türk Tarih Uluslararası Kongresi’nde Sunulan Bildiri (baskıda).
• ----------------------------------, Laonikos Chalkokondyles’in Kroniği ve Değerlendirilmesi (V.- VII. Bölümler), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara 2005.
• Krumbacher, Karl, Ιστορία της Βυζαντινής Λογοτεχνίας I(Bizans Edebiyatı Tarihi I), Almanca’dan Yunanca’ya çev. G. Sotirades, Αθήναι 19742.
• Kurat, Akdes Nimet, “Bizans’ın Son Osmanlıların İlk Tarihçileri”, Türkiyat Mecmuası, III (1926–1935), s. 185-206.
• -----------------------, Die türkische Prosopografie bei Laonikos Chalkokondyles, Hamburg 1933.
• Laiou, Aggelike, “From Roman to Helene”, The Byzantine Fellowship Lectures at Hellenic College, 1 (1974), s. 13–28.
• Loenertz, R. J., “Autour du Chronicon majus attribué á Georges Sphrantzès”, Miscelana G. Mercati, III, Rome 1946, s. 288-308.
• Markopoulos, A., “Das Bild des Anderen bei Laonikos Chalkokondyles und das Vorbild Herodot”, JÖB, 20 (2000), s. 205-216.
• Miller, Wiliam, The Latins in the Levant, London 1908.
• -----------------, “The Last Athenian Historian: Laonikos Chalkokondyles”, JHS, 42 (1922), s. 36-49.
• Moravcsik, Gyula, Byzantinoturcica I, Die Byzantinischen Quelen der Geschichte der Türkvolker, Berlin 1958.
• Nicol, Donald M., Bizans’ın Son Yüzyılları (1261–1453), çev. B. Umar, İstanbul 1999.
• Nicoloudis, Nicolaos, “Επιδράσεις των “Αποδείξεων Ιστοριών” του Λαόνικου Χαλκοκονδύλη στο έργο του Θ. Σπαντούνη”, Acts of the XIVth Panhellenic Congress (28-30 May 1993), Thessalonike 1994, s. 135-142.
• -------------------------, Laonikos Chalkokondyles, A Translation and Commentary of the “Demonstrationes of Histories” (Books I-III), Athens 1996. ------------------------, Λαόνικος Χαλκοκονδύλης, Βυζαντίου Άλωσις (Αποδείξεις Ιστοριών, Η’ 38ΟΒ [201Ρ] - 403Β [214Ρ]), Αθήνα 1997.
• Pertusi, Agostino, La Caduta di Constantinopoli l’ eco nel mondo, Milano/Verona 1976.
• Schreiner, Peter, Die Byzantinschen Kleinchroniken I, Einleitung und Text, Wien 1975; II, Historischer Kommentar, Wien 1977.
• Setton, Keneth M., The Papacy and Levant (1204–1571), vol. II, The Fifteenth Century, Philadelphia 1978.
• Spandounes, Theodore, On the Origin of the Ottoman Emperors, trans. and ed. by Donald M. Nicol, Cambridge 1997.
• Spandugnino, Theodoro, Patritio Constantinopolitano, de la origine deli Imperatori Ottomani, ordini de la corte, forma del guerregiare loro, religione, rito, et custumi de la natione, ed. Konstantinos Sathas, Documents inédits relatifs a l’histoire Gréque au Moyen Age, IX, Paris 1890.
• Sphrantzes, Georgios, Georgii Sphrantzae Chronicon, ed. Richardus Maisano, Romae 1990.
• Wurm H. - E. Gamillsceg, “Bemerkungen zu Laonikos Chalkokondyles”, JÖB, 42 (1992), s. 213–219.
• Wurm, H.,“Der Codex Monacensis gr. 370A: ein Beitrag zur Überlieferungsgeschichte des Laonikos Chalkokondyles”, JÖB, 44 (1994), s. 455-462.
• ------------, “Die handschriftliche Überlieferung der Αποδείξεις Ιστοριών des Laonikos Chalkokondyles”, JÖB, 45 (1995), s. 223–232.
• Zachariadou, Elizabeth A., Το Χρονικόν των Τούρκων Σουλτάνων καί το ιταλικό του πρότυπο, Θεσσαλονίκη 1960.
• Zakythinos, Denis A., Le Despotat grec de Morée Histoire Politique, ed. Chryssa Maltézou, London 1975.
• Zoras, G. Th., Χρονικόν Περί των Τούρκων Σουλτάνων, Αθήναι 1958.