İhsan Doğramacı (1915 - 2010)

Yıl 2023, Sayı: ÖZEL - TÜRK TIBBINA HİZMET VEREN BİLİM İNSANLARI 100. yıl ÖZEL SAYISI, 76 - 83, 14.12.2023

Murat Yurdakök

https://doi.org/10.20515/otd.1400027

Cited By: 1

Öz

İhsan Doğramacı (1915-2010): He was born in Erbil in Northern Iraq, which was part of the Ottoman Empire. After completing his primary education in Turkish in Erbil, he graduated from Beirut American College. He attended Baghdad Medical Faculty for three years and then completed his education at Istanbul Medical Faculty. He became a paediatric specialist under Professor Albert Eckstein at Ankara Numune Hospital. After his specialisation, he continued his studies at Boston Children's Hospital affiliated to Harvard University and St. Louis Children's Hospital affiliated to Washington University. After returning to Iraq, he became one of the signatories of the constitution of the World Health Organisation in 1946 when he was only 31 years old. He then returned to Ankara University Faculty of Medicine and became a professor in 1955. In the same year, he founded the Institute of Child Health at Ankara University. He served as the Rector of Ankara University in 1963-1965 and as the Chairman of the Board of Trustees of Middle East Technical University in 1965-1967. In 1967, he founded Hacettepe University and served as its rector until 1975. Hacettepe University Faculty of Medicine was a pioneer in the medical education of Atatürk (Erzurum), Karadeniz Technical (Trabzon), Erciyes (Kayseri), Ondokuz Mayıs (Samsun), Cumhuriyet (Sivas), Anadolu (Eskişehir) universities. In 1981, he became the first president of the Council of Higher Education, a position he held for 11 years. In 1984, he founded Bilkent University, the first foundation university in Türkiye. During his service, he held senior positions at the World Health Organization, UNICEF and the International Paediatric Association. He was awarded many international awards, medals and honorary doctor titles. He was fluent in Arabic, Persian, German, English and French. The Council of Europe awarded him the Peace, Justice and Tolerance Award and the Grand National Assembly of Türkiye awarded him the State Distinguished Service Medal. He spent nearly 95 years of his life with the love of serving children, young people and all humanity.

Anahtar Kelimeler

İhsan Doğramacı, Turkish medical history, paediatrics, higher education, Türkiye.

İhsan Doğramacı (1915 - 2010)

Öz

İhsan Doğramacı (1915-2010) Osmanlı İmparatorluğu'nun parçası olan Kuzey Irak'ta, Erbil'de doğdu. Erbil'deki Türkçe ilköğretiminin ardından Beyrut Amerikan Kolejini bitirdi. Üç yıl Bağdat Tıp Fakültesi'ne devam etti, daha sonra eğitimini İstanbul Tıp Fakültesi'nde tamamladı. Ankara Numune Hastanesi’nde Profesör Albert Eckstein'in yanında pediatri uzmanı oldu. Uzmanlık sonrası çalışmalarını Harvard Üniversitesi'ne bağlı Boston Çocuk Hastanesi ve Washington Üniversitesine bağlı St. Louis Çocuk Hastanesi'nde sürdürdü. Irak’a döndükten sonra 1946'da henüz 31 yaşındayken Dünya Sağlık Örgütü'nün anayasasını imzalayanlardan oldu. Ardından Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi'ne döndü, 1955’de profesör oldu. Aynı yıl Ankara Üniversitesi'ne bağlı Çocuk Sağlığı Enstitüsü'nü kurdu. 1963-1965’de Ankara Üniversitesi Rektörlüğü, 1965-1967’de Orta Doğu Teknik Üniversitesi Mütevelli Heyet Başkanlığı yaptı. 1967’de Hacettepe Üniversitesi’ni kurdu ve 1975’e kadar rektörlüğünü yürüttü. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Atatürk (Erzurum), Karadeniz Teknik (Trabzon), Erciyes (Kayseri), Ondokuz Mayıs (Samsun), Cumhuriyet (Sivas), Anadolu (Eskişehir) üniversitelerinin tıp eğitiminde öncü oldu. 1981’de Yükseköğretim Kurulu'nun ilk başkanı oldu ve bu görevini yaklaşık 11 yıl sürdürdü. 1984’de ülkemizdeki ilk vakıf üniversitesi olan Bilkent Üniversitesi’ni kurdu. Bu hizmetleri sırasında Dünya Sağlık Örgütü, UNICEF, Uluslararası Pediatri Kurumu’nda üst düzey görevler yaptı. Kendisine çok sayıda uluslararası ödül, madalya, fahri doktor unvanı verildi. Arapça, Farsça, Almanca, İngilizce ve Fransızcayı çok iyi bilmekteydi. Avrupa Konseyi Barış, Adalet ve Hoşgörü Ödülü, Türkiye Büyük Millet Meclisi Devlet Üstün Hizmet Madalyası verdi. Yaklaşık 95 yıllık hayatını çocuklara, gençlere ve tüm insanlığa hizmet aşkıyla geçirdi.

Anahtar Kelimeler

İhsan Doğramacı, Türk tıp tarihi, pediatri, yüksek öğretim, Türkiye.

Kaynakça

• 1. Yurdakök M. History of Hacettepe / Hacettepe Tarihi. Ankara: Öztürk Matbaası, 1984.
• 2. Yurdakök M. Hacettepe’nin öyküsü: Gecekondudan üniversiteye. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Mezunları Derneği Bülteni 1991; 1: 4.
• 3. Yurdakök M. Hacettepe Çocuk Hastanesi Tarihi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Basımevi, 1992. 4. Özsoylu Ş. İhsan Doğramacı ile 40 Yıl. Ankara: Özkan Matbaacılık, 1995.
• 5. Ertuğ C. Türkiye'de ve Dünyada İhsan Doğramacı Olayı. İstanbul: Komat Matbaacılık, 1996.
• 6. Akman M. Yaşantımda Hacettepe ve Sonrası: Bir Emekli Rektörün Anıları (2. Baskı). Ankara: Meteksan AŞ, 1997.
• 7. Phillips H. İhsan Doğramacı: A Remarkable Turk (İhsan Doğramacı: Olağanüstü Bir Türk) (2. Baskı). York: Wilton 65, 1998 (Fransızca, Almanca, Rusça ve Lehçeye çevrilmiştir).
• 8. Türmen T, Schaller JB (ed). Children in His Heart, Youth on His Mind: Tributes to İhsan Doğramacı in Honour of His Sixty-Five Years of Service to Child Health and Education (Gönlünde Çocuklar, Aklında Gençler: Çocuk Sağlığına ve Eğitime Verdiği Altmış Beş Yıllık Hizmetin Onuruna İhsan Doğramacı'ya Armağan). York: Wilton 65, 2003.
• 9. Okyay E. İhsan Doğramacı ve Çağdaş Üniversite (2. Baskı). Ankara: Sevda Cenap And Müzik Vakfı Yayınları, 2006.
• 10. Yurdakök M, Kale G (ed). Hocabey ile Anılar. Ankara: Alp Ofset Matbaacılık, 2006.
• 11. İhsan Doğramacı: The Turkish Journal of Pediatrics mourns the loss of its founder. Turk J Pediatr 2010; 52: 117-120.
• 12. İhsan Doğramacı: Dünya çocuklarının, gençlerinin ve hepimizin büyük kaybı. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi 2010; 53: 79-86.
• 13. Yurdakök M. Kurucumuz İhsan Doğramacı’yı kaybettik. Hacettepe Tıp Dergisi 2010; 41: 69-74, 2010.
• 14. Yurdakök M. Anadolu’da Çocuk Hekimliğinin 12.000 Yıllık Öyküsü. Ankara: Güneş Tıp Kitabevleri, 2016: 105-1109.