KADIN KOOPERATİFLERİNİN BAŞARISINDA YÖNETSEL YETKİNLİĞİN ETKİLERİ: KARŞILAŞTIRMALI ÖRNEK OLAY ANALİZİ

Yıl 2023, Cilt: 2 Sayı: 1, 14 - 27, 03.03.2023

Şenay Karakuş

Öz

Yetkinlik kavramı yüksek performansı, düşük performanstan ayırt edici bilgi, beceri ve özellikler olarak tanımlanmaktadır. Diğer yandan yetkinlik, bir rol veya görevi yerine getirmede gözlemlenebilen ayırt edici davranışlar bütünü olarak tanımlanmaktadır. Bu tip bilgi, beceri ve özelliklerin yöneticiler tarafından yerine getirilmesi ise yönetsel yetkinlikler olarak adlandırılmaktadır. Türkiye’de kooperatif modeli uzun yıllardır katılımcı istihdam olanakları yaratmak, ürün veya hizmet sunmak ve ekonomiye katkı sağlamak için uygulanmaktadır. Kadın kooperatifleri ise ilk olarak 1999 yılında kurulmaya başlamıştır. Bu çalışmanın amacı son yıllarda hızla artış gösteren kadın kooperatiflerinin başarısında yönetsel yetkinliğin etkisini ortaya koymaktır. Çalışmada Aksaray İlinde bulunan 7 aktif kadın kooperatifi ile görüşme gerçekleştirilmiştir. Görüşmeler sonucunda Sınırlı Sorumlu AKMEDSAN Medikal ve Tıbbi Ürünler Kadın Girişimi Üretim ve İşletme Kooperatifi örnek olay olarak incelenmiştir. İncelemeler sonucunda kooperatif başkanı ve kurucu üyelerinin yönetsel yetkinliklerinin kooperatifin başarısı üzerinde oldukça etkin olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yönetsel yetlinlik, Kooperatifçilik, Kadın Kooperatifleri

Kaynakça

• Başar, H., (1983) Türkiye’de ve Dünya’da Kooperatif Kuruluşların Sosyo- Ekonomik Yapısı, Uludağ Üniversitesi Basımevi, Uludağ Üniversitesi Yayınları Yayın No: 3- 020- 0066, Bursa.
• Bonnan-White, J., Hightower, A. & Issa, A. (2013) Of Couscous and Occupation: A Case Study of Women’s Motivations to Join and Participate in Palestinian Fair Trade Cooperatives, Agriculture and Human Values, 30 (3): 337–50.
• Boyatzis Richard E., (1982) The Competent Manager: A Model for Effective Performance, John Wiley&Son, New York.
• Cheng Mei-I, Dainty Andrew R.J., Moore David R., (2003) The Differing Faces of Managerial Competency in Britain and America, Journal of Management Development, 22 (6),527–537.
• Diguid, F., Durutaş, G. & Wodzicki, M. (2015) Türkiye’de Kadın Kooperatiflerinin Mevcut Durumu, Dünya Bankası Projesi, Türkiye’de Kadınların Ekonomik Fırsatlara Erişiminin Artırılması Projesi (2012-2017).
• Dursun, İ.T., ve Köseoğlu, Y. (2016) Üst Kademe Teorisini Yeniden Düşünmek: Üst Yönetim Ekiplerinin Bilişsel Özellikleri & Teorik Açıdan Kapsamı Ve Önemi, İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 4(4), 117-133.
• Erden Çevik, P. ve Bingöl, D. (2022) Genelci mi, uzman mı? Üst kademe yöneticilerin yönetsel becerileri üzerine bir araştırma. KAÜİİBFD, 13(Kongre Özel Sayısı), 190-205.
• Esim, S. & Omeira, M. (2009) Rural women producers and cooperatives in conflicts settings in the Arab States. FAO-IFAD-ILO Atölye Çalışması Gaps, trends and current research in gender dimensions of agricultural and rural employment: differentiated pathways out of poverty. Roma. İtalya.
• Gümrük ve Ticaret Bakanlığı (2015) Kooperatif İstatistikleri Bildirimi. Ankara. Hambrick, D.C., & Mason, P.A. (1984) Upper echelons: The organization as a reflection of its top managers. Academy of Management Review, 9(2): 193-206.
• Henderson, I. S., (2005) British Journal of Occupational Learning, Ulaşım Tarihi: Kasım 2022, http://alumni.ebsmba.com/alumni/pdf/ManagerialCompetencies.pdf, Afyon Kocatepe Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi (C.X I,S II, 2009).
• ICA. (2015) Resource Guide for Advance Training of Co-operatives on Entrepreneurship Development of Women and Gender Equality.
• ILO & ICA. (2014) Cooperatives and Sustainable Development Goals: A Contribution to the Post-2015 Development Debate A Policy Brief. Policy Brief. Brüksel, Belçika: Uluslararası Kooperatifler Birliği, Uluslararası Çalışma Örgütü. http://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/ed_emp/documents/publication/wcms_240640.pdf.
• Levenson, Alec R., Van der Stede Wim, A. &Cohen Susan, G., (2006) Measuring The Relationship Between Managerial Competencies and Performance, Journal of Management, 32, (3), 360–380.
• Majurin, Eva. (2012) How Women Fare in East African Cooperatives: The Case of Kenya, Tanzania and Uganda. Dar es Salaam, Tanzanya: Uluslararası Çalışma Örgütü.
• Mülâyim, Z. G., (1992) Kooperatifçilik, 1. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara.
• Nippierd, A. (2002) Gender Issues in Co-operatives. International Labour Office, Cooperative Programme Cenevre: ILO: 6.
• Robertson, I., Gıbbons, P., Baron, H., MacIver, R. & Nyfield, G. (1999) Understanding Management Performance, British Journal of Management, 10, 5-12.
• Russell, C. J., (2000) A Longitudinal Study of Top Level Executive Performance, Journal of Applied Psychology, 86, 560-573.
• Scullen, S. E., Mount, M.K. & Judge, T.A. (2003) Evidence of Construct Validity of Developmental Ratings of Manageriel Performance, Journal of Applied Psychology, 88 (1), 50- 66.
• Shippmann, J.S., Ash, R., Battista, M., Carr, L., Eyde, L. D., Hesketh, B., Kehoe, J., Pearlman, K., Prien, E. P.& Sanchez, J. I., (2000) The Practice Of Competency Modeling, Personel Psychology, 53,703-740.
• Steven, E. A., Lanny, A. K., Kenneth, S.& Manuel, A. M.,( 2001) Managerial Competencies and Managerial Performance Appraisal Process ,Journal of Management Development, 20 (10), 842.
• Tesfay, A. & Tadele, H. (2013) The Role of Cooperatives in Promoting Socio-Economic Empowerment of Women: Evidence from Multipurpose Cooperative Societies in SouthEastern Zone of Tigray, Ethiopia. International Journal of Community Development, 1 (1), 1-11.