Tolstoy’da Akıl Algısı: Rasyonalizmin Neresinde?

Year 2012, Volume: 8 Issue: 1, 101 - 116, 01.06.2012

Yrd.Doç.Dr. İrfan Haşlak Arş.Gör. Elif Madakbaş

Abstract

Edebi eserleriyle tanınan Tolstoy, edebiyat dışı yazılarında akla önemli atıflarda bulunmaktadır. Karşıtlıklar üzerinden eserlerini yazan ve hayata bakışını da karşıtlıklar üzerinden şekillendiren Tolstoy hem batının kavramlarıyla düşünmekte hem de batının bilime yaklaşımını eleştirmektedir. Bu çalışmada Tolstoy’un aklın karşıtları olarak tanımlanan duygu, inanç, deney gibi kavramlara nasıl yaklaştığı, bütün – parça ilişkisini akıl üzerinden nasıl şekillendirdiği, rasyonalist olarak adlandırdığımız düşünürlere yaklaşımı ele alınarak Tolstoy’un da bir rasyonalist olarak adlandırılıp adlandırılamayacağı, rasyonalizmin neresinde durduğu anlaşılmaya çalışılacaktır.

Keywords

Tolstoy, akıl, karşıtlıklar, rasyonalizm

Perception of Reason in Tolstoy: Where Does He Stand in Rationalism?

Abstract

Tolstoy, famous with his novels, makes references to the concept of “reason” in his writings. Tolstoy, who writes his works and shapes his approach to life through contrasts, uses western concepts and at the same is critical of those concepts. In this work, Tolstoy’s approach to experience, emotions and belief as opposites of “reason” will be analyzed and his formation of reason in general-part relations will be stated. Moreover, by looking at Tolstoy’s interpretation of rationalist thinkers, whether Tolstoy can be regarded as a rationalist or not, and where he stands in rationalism will be dwelt upon.

Keywords

Tolstoy, reason, dichotomies, rationalism

References

• ARISTOTELES (2004), Politika, Remzi Ki- tabevi, 7. Basım, Çev: Mete Tunçay, İs- tanbul.
• BERLIN, Isaiah (2008), “Kirpi ile Tilki: Tols- toy’un Tarihe Bakışı Üzerine Bir De- neme”, Kirpi ile Tilki: Seçme Makaleler, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 1. Baskı, İstanbul, ss. 201-268.
• COLLINS, Randall (1986), Weber: A Skele- ton Key, Sage Publications, New Delhi.
• FLEW, Anthony (1979), A Dictionary of Phi- losophy, Pan Books, London.
• FREUND, Julien (1972), The Sociology of Max Weber, Çev: Mary Ilford, Penguin Books.
• GALLIE, W. B. (1978), Philosophers of Peace and War: Kant, Clausewitz, Marx, En- gels and Tolstoy, Cambridge University Press, Cambridge.
• HABERMAN, David L. ve Leslie STEVEN- SON (1998), Ten Theories of Human Nature, 3. Baskı, Oxford University Press.
• HATFIELD, Gary (2005), “Rationalist Theo- ries of Sense Perception and Mind-Body Relation”, A Companion to Rationa- lism, Blackwell Publishing, Oxford, ss. 31-60.
• HOLLINGER, Robert (1994), Postmoder- nism and Social Sciences: A Thematic Approach, Sage Publications, Thousand Oaks, London ve New Delhi.
• JOHNSON, Paul (1988), Intellectuals: From Marx and Tolstoy to Sartre and Chomsky, HarperCollins e-books.
• KANT, Immanuel (1988), Critique of Pure Reason, Çev: J. M. D. Meiklejohn ve A. D. Lindsay, Everyman Classics, Lon- don.
• KASSEM, M. Sami (1977), “Tolstoy on Or- ganization”, Business Horizons, ss. 9- 15.
• KAUFMAN, Andrew D. (1999), “Microcos- mos and Macrocosmos in War and Peace: The Interrelationship of Poetics and Metaphysics”, The Slavic and East European Journal, Vol. 43, No. 3.
• MEYER, Priscilla (1995), “Anna Karenina: Tolstoy’s Polemic with Madame Bo- vary”, Russian Review, Vol. 54, No. 2.
• MILLER, David, Jonet Coleman, William Connolly, alan Ryan (1995), Black- well’in Siyasal Düşünce Ansiklopedisi II (K-Z), Çev: Bülent Peker ve Nevzat Kıraç, Ümit Yayıncılık, Ankara.
• PLATO (1987), The Republic, Çev: Desmond Lee, 2. Baskı, Penguin Classics, New York.
• RUSSELL, Robert (1981), “From Individual to Universal: Tolstoy’s Smert’ Ivana Il’icha”, The Modern Language Review, Vol. 76, No. 3.
• SOCCIO, Douglas J. (2010), Archetypes of Wisdom: An Introduction to Philo- sophy, 7. Baskı, Wadsworth Cengage Learning, Belmont.
• SPANGEBURG, Ray ve Diane Kit Moser (2004), The Rise of Reason: 1700-1799, Facts on File, New York.
• TOLSTOY, Lev Nikolayeviç (2005a), Hayat Üzerine Düşünceler, Kaknüs Yayınları, Çev: Ahmet Mithad Rıfatop, İstanbul.
• TOLSTOY, Lev Nikoloyeviç (2005b), İtiraf- larım, Çev: Orhan Yetkin, Kaknüs Ya- yınları, 13. Basım, İstanbul.
• TOLSTOY, Lev Nikoloyeviç (2001), Tols- toy’un Günlüğü: Bilgelik Takvimi, Çev: Alp Eker, Kaknüs Yayınları, 1. Basım, İstanbul.
• TOLSTOY, Lev Nikoloyeviç (2000), Din Nedir?, Çev: Murat Çiftkaya, Kaknüs Yayınları, 6. Basım, İstanbul.
• TOLSTOY, Lev Nikoloyeviç (1992), Sanat Nedir?, Çev: Kabil Demirkan, Şule Ya- yınları, İstanbul.
• WARBURTON, Nigel (2000), Felsefeye Giriş, Çev: Ahmet Cevizci, Paradigma Yas- yınları, İstanbul.
• ZWEIG, Stefan (1998), Kendi Hayatının Şii- rini Yazanlar: Casanova, Stendhal, Tols- toy, Çev: Dr. Ayda Yörükan, 5. Baskı, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara.