AN ANALYSIS OF BILATERAL TRADE BETWEEN TURKEY AND IRAN

Year 2018, Issue: 30, 145 - 155, 15.01.2018

Güçgeldi Bashimov

Abstract

In the last 15 years, the foreign trade between Turkey and Iran has increased rapidly. Since 2000, Turkey’s trade volume with
Iran has increased more than 8 times and the trade volume reached US $9 billion. This study examines the structure of foreign
trade between Turkey and Iran. Foreign trade of Turkey with Iran has been examined from different perspectives, namely
the sectoral concentration of trade comparative advantage and the intra-industry trade. In this study Gini-Hirschman index,
Balassa’s Revealed Comparative Advantage index and Grubel-Lloyd index was used. The study covers the period 2000-2015.
The data were obtained from database International Trade Centre (INTRACEN). According to the analysis, it was seen that the
sectoral concentration has decreased. It was found that Turkey has a comparative advantage in 14 product groups against Iran.
Also, it was found that the level of intra-industry trade is generally low.

Keywords

Foreign Trade, Concentration, Comparative Advantage, Intra-Industry Trade

TÜRKİYE İLE İRAN ARASINDAKİ İKİLİ TİCARETİN ANALİZİ

Abstract

Son 15 yıllık dönemde Türkiye’nin İran ile dış ticareti önemli ölçüde gelişme göstermiştir. 2000 yılından bu yana Türkiye’nin İran
ile olan ticaret hacmi 8 kattan fazla bir artış göstermiş ve bugün ticaret hacmi 9 milyar doları geçmiştir. Bu çalışma Türkiye’nin
İran ile dış ticaretinin yapısını analiz etmektedir. Türkiye ile İran arasındaki dış ticaret sektörel yoğunlaşma, karşılaştırmalı
üstünlük ve endüstri-içi ticaret ekseninde incelenmiştir. Bu amaçla Gini-Hirschman indeksi, Balassa’nın Açıklanmış
Karşılaştırmalı Üstünlükler indeksi ve Grubel-Lloyd indeksi kullanılmıştır. Araştırma 2000-2015 dönemini kapsamaktadır.
Araştırmada kullanılan veriler Uluslararası Ticaret Merkezi’nin (INTRACEN) veri tabanından derlenmiştir. Yapılan analizlerde,
Türkiye’nin İran’a olan ihracatında sektörel yoğunlaşmanın azaldığı görülmüştür. Bununla birlikte, Türkiye 14 mal grubunda
İran karşısında karşılaştırmalı üstünlüğe sahiptir. Ayrıca, iki ülke arasındaki endüstri-içi ticaret düzeyinin genel olarak düşük
olduğu görülmüştür.

Keywords

Dış Ticaret, Yoğunlaşma, Karşılaştırmalı Üstünlük, Endüstri-İçi Ticaret

References

• Anonim. (2012). “Ödemeler Dengesi Raporu”, T.C. Merkez Bankası, Ankara.
• Brülhart, M. (2009). “An Account of Global Intra-Industry Trade, 1962-2006”. The World Economy, 32 (3), 401-459.
• Doğan, A. (2015). “Türkiye’nin D8 Ülkeleriyle Ticaretinin Yapısal Analizi”. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 7 (13), 166-189.
• Çeştepe, H. (2012). “Türkiye’nin Seçilmiş Ortadoğu Ülkeleriyle Ticaretinin Analizi”. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8 (2), 23-43.
• Çoban, O. ve Kök, R. (2005). “Türkiye Tekstil Endüstrisi ve Rekabet gücü: AB Ülkeleriyle Karşılaştırmalı Bir Analiz Örneği (1989-2001)”. İktisat İşletme ve Finans, 20 (228), 68-81.
• Erkan, B. (2011). “SITC Teknoloji Sınıflandırmasına İlişkin Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlüklerin Belirlenmesi: Türkiye ve Diğer N-11 Ülkelerinin Karşılaştırılması”. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, 48 (558), 35-48.
• Erkan, B. (2012). “Türkiye ile Sınır Komşuları Arasındaki Dış Ticaretin Karşılaştırmalı Üstünlükler Perspektifinde Analizi”. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11, 1-22.
• Erlat, G. ve Erlat, H. (2004). “Türkiye’nin Orta Doğu Ülkeleri ile Olan Ticareti, 1990-2002”. GAP Bölgesinde Dış Ticaret ve Tarım, (Ed: E. Uygur ve İ. Civcir), Türkiye Ekonomi Kurumu Yayını, Ankara.
• Eşiyok, B. A. (2014). “Türkiye-AB Arasında Dış Ticaretin Teknolojik Yapısı, Rekabet Gücü ve Endüstri-İçi Ticaret: Ampirik Bir Değerlendirme”. Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi, 13 (1), 91-124.
• Ferto, I. ve Jambor, A. (2015). “Drivers of Vertical Intra-Industry Trade: The Case of the Hungarian Agri-Food Sector”, Agricultural Economics, 46, 113-123.
• Hazners, J. ve Jirgena, H. (2013). “Intra-Industry Trade in Latvian Agricultural Commodities and Food Products”. International Conference on Economics and Business Administration, 16-19 July, Greece.
• Hinloopen, J. ve Marrewijk, C. V. (2001). “On the Empirical Distribution of the Balassa Index”, Review of World Economics, 137/1, 1-35.
• Hinloopen, J. ve Marrewijk, C. V. (2004). Dynamics of Chinese Comparative Advantage, Tinbergen Institute, Discussion Paper, No: TI 2004-034/2, Rotterdam.
• Intracen. (2017). International Trade Statistics. Erişim Tarihi: 16.04.2017, http://www.intracen.org/itc/market-info-tools/trade-statistics.
• Kalaycı, C. (2013). “Rusya Federasyonu ile Ticarette Türkiye’nin Açmazları”. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 8 (1), 37-57.
• Karakaş, A. ve Karakaş, D. N. (2012). “Bölgesel Ekonomik Güç Merkezi Olma Yolunda Türkiye’nin Dış Ticaretinin Karşılaştırmalı Görünümü: Yenidünya Düzeninde Yeni Cazibe Merkezi (mi?)”. Kafkas Üniversitesi İİBF Dergisi, 3 (3),67-90.
• Kaya, A. A. (2006). İmalat Sanayi İhracatında Uzmanlaşma: Türkiye-Avrupa Birliği Analizi (1991-2003), Ege University Working Papers No: 06/05, 1-10.
• Konyalı, G. ve Emirhan, P. N. (2004). “Türk Cam Sanayii ve Seramik Sanayiinin Avrupa Birliği Piyasasındaki Ticaret Yapısı ve İhracat Performansı”. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4 (2), 27-40.
• Kurt, Ü. ve Kılıç, N. Ö. (2013). “Türkiye ve Azerbaycan Arasındaki Dış Ticaretin Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlükler Yardımıyla Açıklanması”, Eurasian Forum on Social Sciences, The World Economic Development Paradigm: Market and Beyond, 18-21 Ekim 2012.
• Kutlu, R. (2005). “Türkiye’nin İslam Ülkeleri Karşısındaki Rekabet Gücünün Ölçülmesi”. İslami Araştırmalar Dergisi, 18 (4), 429-436.
• Leitão, N. C. ve Faustino, H. C. (2008). “Intra-Industry Trade in the Food Processing Sector: The Portuguese Case”. Journal of Global Business and Technology, 4 (1), 49-58.
• Salim, S. ve Ojha, S. N (2004). “Commodity Diversification and Geographic Concentration on Indian Seafood Exports”. Southern Economist, 15, 23-24.
• Sandalcılar, A. R. (2011). “Türkiye-Suriye Dış Ticaretinin Sektörel Analizi”. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 25 (3-4), 213-229.
• Seymen, D. ve Bilici, Ö. (2008). “Türkiye-Avrupa Birliği Dış Ticaretin Yapısı ve Türkiye’nin Avrupa Birliği Pazarında Rekabet Gücü: Genel Bir Değerlendirme”, Türkiye Avrupa Birliği Sektörel Rekabet Analizleri, (Ed: S. Bekmez), Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Şahin, D. (2015). “Türkiye’nin Emek Yoğun Mallarda Rekabet Gücünün Ölçümü: BRIC Ülkeleri ile Karşılaştırmalı Analiz”. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6 (2), 241-262.
• Şimşek, N. ve Sadat, S. A. (2009). “ECO Pazarında Türkiye: 1997-2005 Dönemi Rekabet Gücü Analizi”. Sosyo Ekonomi, 2, 135-158.
• Tunç, Ş. Ö. (2012). Türkiye'nin OECD Ülkeleri ile Endüstri-İçi Ticaretinin Değerlendirilmesi (2000-2010). (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Ulucan, H., Çeviş, İ. ve Ceylan, R. (2014). “Türkiye’de Endüstri-İçi Ticaretin Gelişimi”. NWSA-Social Sciences, 9 (3), 31-53.
• Yurttançıkmaz, Z. Ç. (2013). “Türkiye’nin AB Pazarında Endüstri-İçi Ticaret Açısından Avantajlı Olduğu Ürünlerin Belirlenmesi”. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 14 (1), 1-22.