Savunma Harcamaları Bağlamında Uzay Harcamaları: Türkiye ve Çeşitli Ülkeler Bakımından Bir Değerlendirme

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 3, 559 - 571, 29.09.2024

İmren Peker Kılıçer , Erkan Kılıçer

https://doi.org/10.30586/pek.1499545

Öz

Günümüzde uzay faaliyetlerinin her geçen gün hız kazandığı görülmektedir. Küresel ekonomi içinde uzay ekonomisinin payının gittikçe artması birçok ülkeyi bu alanda yatırımlar yapmaya itmektedir. Uzaya ayrılan mali kaynağın yeterli miktarda olması ülkelerin kalkınmasına öncülük ettiğinden, gelişmiş ülkelerin birçoğu uzay araştırmalarına bütçelerinden önemli miktarda kaynak ayırma yoluna gitmektedirler. Özellikle kamu bütçesinden uzaya ayrılan yeterli miktardaki uzay harcamalarının veya kamu bütçesinden uzaya yapılan yeterli düzeydeki yatırımların ülkeler açısından önemli faydalarının olduğu bilinmektedir. Bu çalışmanın amacı, uzay ekonomisine ilişkin ülkelerin gerçekleştirmiş olduğu girişimleri ele almak ve çeşitli ülkelerde ve Türkiye’de uzaya ayrılan harcamaların bütçe içerisindeki payını verilerle irdelemektir. Ayrıca çalışmada, uzay performans göstergeleri bağlamında ülkemizin eksiklikleri ifade edilerek çeşitli öneriler sunulmaya çalışılmıştır. Çalışmanın sonuçlarına göre, 36 ülkenin ele alındığı uzay ekonomisine ilişkin verilerde Türkiye’nin son sıralarda yer aldığı ortaya konulmuştur. Bu bakımdan ülkemizin gelişmiş ülkelerdeki refah düzeyine erişebilmesi bağlamında uzaya ilişkin yatırımlarda oldukça gerilerde kaldığını ve ülkemizde uzaya yönelik yatırımların hızlı bir şekilde artırılması gerektiğini ifade etmek mümkündür.

Anahtar Kelimeler

Uzay harcamaları, Uzay ekonomisi, Uzay bütçesi

Space Expenditure In The Context Of Defense Expenditure: An Evaluation In Terms Of Turkey and Various Countries

Öz

Today, it is seen that space activities are gaining momentum day by day. The increasing share of the space economy in the global economy pushes many countries to invest in this field. Since an adequate amount of financial resources allocated to space leads to the development of countries, many developed countries allocate significant amounts of resources from their budgets for space studies. In particular, it is known that adequate space expenditures allocated from the public budget or adequate investments in space from the public budget have significant benefits for countries. This study aims to examine the initiatives taken by countries regarding the space economy and reveal the share of space expenditures in the budgets of various countries and Turkey. In addition, the study tries to present various suggestions by expressing the shortcomings of our country in the context of space performance indicators. According to the results of the study, it has been revealed that Turkey ranks last in the data on the space economy where 36 countries are discussed. In this respect, it is possible to state that our country is far behind in space-related investments and that space-related investments should be increased rapidly.

Anahtar Kelimeler

Space expenditures, Space economy, Space budget

Kaynakça

• Bryce Space and Technology. (2016). Global Space Industry Dynamics Research Paper For Australian Government. Department Of Industry, Innovation And Science By Bryce Space And Technology, Llc.
• Crane, K. W., Linck, E., Lal, B. & Wei, R. Y. (2020). Estimates Of Economic Output Associated With Space. In Measuring The Space Economy: Estimating The Value Of Economic Activities İn And For Space (pp. 9–26). Institute For Defense Analyses. http://Www.Jstor.Org/Stable/Resrep25331.5, (Erişim Tarihi: 18.03.2024).
• Göçer, İ. (2013). Ar-Ge Harcamalarının Yüksek Teknolojili Ürün İhracatı, Dış Ticaret Dengesi ve Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkileri. Maliye Dergisi, 165(2), 215-240.
• Guellec, D. & Potterie, B.V.P.D.L. (2003). The İmpact Of Public R&D Expenditure On Business R&D. Economics Of Innovation And New Technology, 12(3), 225-243.
• Höbel, Z. (2021). Uzay Ekonomisi Odağında Türkiye. 3rd International Ceo Communication, Economics, Organization & Social Sciences Congress, 24-25 December, Ukraine.3rd Proceedings Book,Editors: Razzokov K.K. Cavaliere L.P., Ahmad A. and Ademoğlu 358- 367.
• Klinger, J.M. & Oniosun, T. I. (2023). China’s Space Collaboration With Africa: Implications And Recommendations For The United States, Specıal Report No. 524 | September 2023 Unıted States Instıtute of Peace.
• Nas, Ş. (2024). Savunma Harcamaları-Kalkınma İlişkisine Bir Bakış: Panel Veri Analizi, Journal Of Economic Research Foundation, 1(1), 14-27.
• OECD. (2014). The Space Economy At A Glance 2014. OECD Publishing. http://Dx.Doi.Org/10.1787/9789264217294-En, (Erişim Tarihi: 09.05.2024).
• OECD. (2020). Measurıng The Economıc Impact Of The Space Sector Key Indıcators And Optıons To Improve Data. Background Paper For The G20 Space Economy Leaders’ Meeting (Space20), Saudı Arabıa 7 October 2020.
• OECD. (2021). Space Economy For People, Planet And Prosperıty. OECD Paper For The G20 Space Economy Leaders’ Meeting, Rome, Italy 20-21 September 2021.
• OECD. (2022). OECD Handbook On Measuring The Space Economy. 2nd Edition, OECD Publishing, Paris, Https://Doi.Org/10.1787/8bfef437-En (Erişim Tarihi: 30.04.2024).
• OECD. (2023). The Space Economy in Figures: Responding To Global Challenges. https://Doi.Org/10.1787/Fa5494aa-En, (Erişim Tarihi: 30.04.2024).
• Roketsan. (2024). Çözümlerimiz/ Hizmetlerimiz/ Balistik Test Hizmetleri. https://Www.Roketsan.Com.Tr/Tr/Cozumlerimiz/Hizmetlerimiz/Balistik-Testhizmetleri, (Erişim Tarihi: 30.04.2024).
• Savunma ve Havacılık Sanayii İmalatçılar Derneği (SASAD). (2022). 2022 Yılı Savunma ve Havacılık Sanayii Performans Raporu. Ankara: Sasad.
• Şehitoğlu, Y. ve Kurt, E. (2021). Türk Savunma Sanayi Tarihi (1834-2020) Dönemler ve Aktörler. 1.Baskı, Ötüken Yayınevi: İstanbul.
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (2019). On Birinci Kalkınma Planı. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/07/On_Birinci_Kalkinma_Plani-2019 2023.pdf, (Erişim Tarihi: 8.5.2024).
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı 2023 Yılı Yıllık Programı. https://Www.Sbb.Gov.Tr/Wp-Content/Uploads/2022/11/2023-Yili-Cumhurbaskanligi-Yillik-Programi.Pdf, (Erişim Tarihi: 2.5.2024).
• TUSAŞ Engine Industries (TUSAŞ). (2024a). Kurumsal/ Hakkımızda. https://Www.Tei.Com.Tr/Tr/Kurumsal/Hakkimizda, (Erişim Tarihi: 22.03.2024).
• Türk Havacılık ve Uzay Sanayii Aş (TUSAŞ). (2024b). Göktürk-2. https://Www.Tusas.Com/Urunler/Uzay/Yer-Gozlem-Ve-Kesif-Uydulari/Gokturk-2, (Erişim Tarihi: 2.4.2024).
• Türkiye Uzay Ajansı. (2022). Milli Uzay Programı Strateji Belgesi 2022-2030.
• Türkiye Uzay Ajansı Başkanlığı. 2023 Yılı Performans Programı. https://Cdn.Tua.Gov.Tr/63b8196b5bbff.Pdf., (Erişim Tarihi: 10.4.2024).
• Ulaştırma Bakanlığı. (2021). Türkiye’nin 8’inci Uydusu Uzayda. https://Hgm.Uab.Gov.Tr/Haberler/Turkiye-Nin-8-İnci-Uydusu-Uzayda, (Erişim Tarihi: 10.4.2024).
• Whittle, Mark vd., (2021). Space Market: How To Facilitate Access And Create An Open And Competitive Market?. European Parliament's Committee On Industry, Research And Energy (Itre).
• Yarınların Teminatı “Geleceğin Yetenekleri Programı. (2022). Tusaş Kurum İçi İletişim Dergisi, 126, 17.