Opinions of Social Studies Teachers on Environmental Education Through Social Studies Curriculum and Textbooks

Year 2022, Volume: 9 Issue: 5, 486 - 501, 01.09.2022

Fatih Özdemir

https://doi.org/10.17275/per.22.125.9.5

Abstract

As the number of global environmental problems is increasing day by day, one of the courses given in environmental education, which is gaining importance, is social studies. In this context, environmental education in social studies gains importance, as well. From this point of view, this research aims to determine the views of social studies teachers about environmental education given through social studies curriculum and textbooks. The research was conducted with a phenomenological design, one of the qualitative research designs. The study group of the research consisted of 8 social studies teachers working in schools affiliated with the Ministry of National Education of Türkiye (MoNE) in the fall semester of 2021-2022. The study data were collected with a semi-structured interview form prepared by the researcher. The obtained data were analysed by the descriptive analysis method. According to the research findings, social studies teachers are of the opinions below: the emphasis on the sustainability principle of environmental education in the curriculum is low, it is insufficient in terms of achievements and is not suitable for the level, however, it is sufficient in terms of skills. In addition, the textbooks are far from actuality, and especially at the 5th-grade level, the visualization is insufficient. While the applied-based education approach is mostly adopted in environmental education, it has been emphasized that the most important problem in the realization of environmental education is the procedure. Teachers suggested the practice and activity-based education approach and environmentalist content.

Keywords

Environmental education, social studies, social studies textbooks and curriculum

References

• Adara, O. A. (1996). Strategies of environmental education in social studies in Nigeria by the year 2000. Environmental Education Research, 2(2), 237-246.
• Adara, O. A. (1996). Strategies of environmental education in social studies in Nigeria by the year 2000. Environmental Education Research, 2(2), 237-246. https://doi.org/10.1080/1350462960020209.
• Adedayo, A., & Olawepo, J. A. (1997). Integration of environmental education in social science curricula at the secondary school level in Nigeria: Problems and prospects. Environmental Education Research, 3(1), 83-93. https://doi.org/10.1080/1350462970030107.
• Akdağ, H., Oğuz, R., Tatar, O., & Subaşı, Y. (2014). Ortaokul sosyal bilgiler ders kitaplarının güncel olaylar bağlamında öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Uluslararası Türk eğitim bilimleri dergisi, 2(2), 49-65.
• Aktaş, F. (2019). İlköğretim Programlarının Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri Açısından, Çevre Eğitimi ve İklim Değişikliği Boyutunda İncelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Ankara; Hacettepe Üniversitesi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
• Alım, M. (2006). Avrupa birliği üyelik sürecinde Türkiye’de çevre ve ilköğretimde çevre eğitimi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14 (2), 599-616. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/kefdergi/issue/49104/626637
• Allen, J. C., & Barnes, D. F. (1985). The causes of deforestation in developing countries. Annals of the association of American Geographers, 75(2), 163-184. https://doi.org/10.1111/j.1467-8306.1985.tb00079.x.
• Apaydin Timur, S. (2020). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin çevre eğitimi öz-yeterlik düzeylerinin incelenmesi (Sakarya ili örneği). (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Aksaray; AkasarayAksaray Üniversitesi., Aksaray, Türkiye.
• Bakırcı, H., & Artun, H. (2011). Farklı Ülkelerin Çevre Eğitimi Politikalarını Karşılaştırmaya Yönelik Bir Durum Çalışması. Electronic Journal Of Social Sciences, 10(37) ,202-223. https://dergipark.org.tr/en/pub/esosder/issue/6151/82623.
• Basal, H. A., (2003). “Okul öncesi egitiminde uygulamalı çevre egitimi”. Erken çocuklukta gelisim ve egitimde yeni yaklasımlar, (Editör: Müzeyyen Sevinç). İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
• Bostancı, S. H.., & Yıldırım, S. (2019). Sürdürülebilir Topluluklar ve Ekolojik Vatandaşlık Üzerine Kavramsal Bir İnceleme. Igdir University Journal of Social Sciences.(Özel Sayı).
• Çoban, A., & Temir, M. (2018). Türkiye’de sosyal bilgiler ders kitaplarında çevre eğitiminin yeri. Sosyal Bilimler Dergisi, 5(19), 21-34. DOI : 10.16990/SOBIDER.4009.
• Creswell, J. W. (2013). Araştırma Deseni-Nicel, Nitel ve Karma Yöntem Yaklaşımları. (Çev: S. B. Demir). Ankara: Eğiten Kitap Yayınları.
• Creswell, J. W., & Plano Clark, V. L. (2014). Karma yöntem araştırmaları tasarımı ve yürütülmesi. (Çev. Edt. Y. Dede, S. B. Demir). Anakra: Anı Yayıncılık. (Orijinal çalışmanın yayın tarihi 2011)
• Demirkaya, H. (2006). Çevre Eğitiminin Türkiye’deki Coğrafya Programları İçerisindeki Yeri ve Çevre Eğitimine Yönelik Yeni Yaklaşımlar. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,16 (1), 207-222.
• Dilek, C. (2008). Çevre bilinci. O. Bozkurt (Ed.), Çevre eğitimi içinde (s. 179-213). Ankara: PegemA Yayınları.
• Edinyang, S. D., Eneji, C. V. O., Tijani, O. A., & Dunnamah, A. Y. (2013). Environmental and Social Studies education: A collaborative approach towards building an environmentally friendly society. Educational Research, 4(3), 222-226.
• Ekiz, D. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Anı Yayıncılık.
• Erentay, N. (2013). Okul dışı doğa uygulamalarının 5. sınıf öğrencilerinin fen’e ilişkin bilgi, bilimsel süreç becerilerine ve çevreye yönelik tutumlara etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Akdeniz Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Antalya.(Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Akdeniz Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Antalya, Türkiye. https://doi.org/10.15285/maruaebd.271564
• Ergin, E. (2011). Çevre bilinci geliştirmede sosyal bilgiler dersinin rolüne ilişkin öğretmen görüşleri (Elazığ ili örneği). (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Fırat Üniversitesi, Elazığ, Türkiye.
• Erhabor, N. I., & Don, J. U. (2016). Impact of Environmental Education on the Knowledge and Attitude of Students towards the Environment. International Journal of Environmental and Science Education, 11(12), 5367-5375.
• Erten, S. (2003). Okul öncesi öğretmen adaylarında çevre dostu davranışların araştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 91-100. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/hunefd/issue/7808/102424.
• Gökçe, N., & Dilek, M (2021) UNEP ve Tiflis Bildirgesi’nin Amaç ve Hedeflerine Göre Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programının İncelenmesi. International Journal of Social, Political and Economic Research, 8 (1), 111-135
• Handl, G. (2012). Declaration of the United Nations conference on the human environment (Stockholm Declaration), 1972 and the Rio Declaration on Environment and Development, 1992. United Nations Audiovisual Library of International Law, 11. İstanbul.
• Johnson, B., & Christensen, L. (2014). Eğitim Araştırmaları Nicel, Nitel ve Karma Yaklaşımlar [Educational Research: Quantitative, Qualitative, and Mixed Approaches] (4. Baskı). (Ed: S. B. Demir, Çev: H. Çatlıoğlu) Ankara: Eğiten Kitap. (Orijinal kitabın yayın tarihi 2000) Karakuş, U., Karaaslan, H., & Pehlivan, C. (2018). Sosyal bilgiler ve fen bilimleri derslerinin öğretmen yetiştirme lisans programları ve öğretim programları düzeyinde çevre konuları açısından karşılaştırılması. Electronic Turkish Studies, 13(26).
• Karakuş, U., Palaz, T., Kılcan, B., & Çepni, O. (2012). Sosyal Bilgiler Müfredatında Yer Alan" Çevre Sorunları" Konularının Öğretiminde Karikatür Kullanımın. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(2), 363-376. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/gefad/issue/6735/90541.
• Kılınç, E.C. (2021). Ekolojik ayak izi-enerji ar-ge harcamaları ilişkisi: oecd ülkeleri örneği. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(2) ss: 527–541
• Kodan, H., & Bozdemir, H. (2014). İlköğretim 4. ve 5. Sınıf Fen ve Teknoloji ve Sosyal Bilgiler Dersi Kazanım ve Etkinliklerinin Çevre Eğitimine Yönelik Analizi. International Journal of New Trends in Arts, Sports & Science Education (IJTASE) ISSN: 2146-9466, 3(3).
• Mabogunje, A. L. (2002). Poverty and environmental degradation: challenges within the global economy. Environment: Science and Policy for Sustainable Development, 44(1), 8-19. https://doi.org/10.1080/00139150209605588.
• Memişoğlu, H., & Karacabey, İ. (2021). Sosyal bilgiler ders kitaplarında görsel kullanım durumunun incelenmesi. Journal of Social and Humanities Sciences Research, 8(65), 92-105. DOI: 10.26450/jshsr.2266.
• Merriam, S. B. (2009). Qualitative research: A guide to design and implementation. Jossey-Bass.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2020). Öğretim programlarını değerlendirme raporu. Ankara: MEB Yayınları. Erişim adresi: http://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2020_08/24113242_ogretimprogramlari_dr.pdf
• Öcal, T. (2016) Socıal studıes teacher candıdates’sensıtıvıty and awareness levels ın nature and envıronment educatıon. Journal of Social Sciences Research, 10(2), 2026- 2036.
• Öküzcüoğlu, B. H. (2019). Ortaokul Sosyal Bilgiler dersinde öğrencilerin çevreye karşı duyarlılıklarının incelenmesi: Denizli il örneği (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Denizli; Pamukkale Üniversitesi). Pamukkale Üniversitesi, Denizli, Türkiye.
• Öztok, D. & Tapan, D. (2012). Türkiye’nin ekolojik ayak izi raporu 2012. World Wide Fund for Nature Türkiye. https://wwftr.awsassets.panda.org/downloads/turkiyenin_ekolojik_ayak_izi_raporu.pdf internet adresinden 10.06.2021 tarihinde ulaşılmıştır.
• Öztürk, T., & Zayimoğlu Öztürk, F. (2016). Sosyal Bilgiler Öğretim Programının Çevre Eğitimi Açısından Analizi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(3), 1533-1550. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/kefdergi/issue/22607/241649.
• Şahin, F., & Yazgan, B. S. (2013). Araştırmaya dayalı sınıf dışı laboratuar etkinliklerinin öğrencilerin akademik başarısına etkisi. Sakarya University Journal of Education, 3(3), 107-122. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/suje/issue/20634/220022.
• Şahin, M. (2014). Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarının Görsel Tasarım Ġlkeleri Açısından Değerlendirilmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(1), 31-46. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/cusosbil/issue/32277/353146. Şan, A. (2016). Ortaokul sosyal bilgiler derslerinde çevre gezilerinin etkinliği üzerine öğretmen görüşlerinin incelenmesi (Antalya örneği). (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Akdeniz Üniversitesi, Antalya, Türkiye.
• Şentürk, S. (2010). İngiltere‟deki Çevre Eğitiminin UNESCO ve UNEP İlkelerine Göre İncelenmesi, (Doctoral dissertation). Marmara Universitesi, İstanbul, Türkiye.
• Smyth, J. C. (2006). Environment and education: A view of a changing scene. Environmental Education Research, 12(3-4), 247-264. https://doi.org/10.1080/1350462950010101.
• Sönmez, V., & Alacapınar, F. (2016). Örneklendirilmiş Bilimsel Araştırma Metotları. (4. Baskı). Ankara: Anı yayıncılık.
• Stake, R. E. (1995). The art of case study research. Thousand Oaks, Sage Publications
• Tanrıverdi, B. (2009). Sürdürülebilir çevre eğitimi açısından ilköğretim programlarının değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim, 34(151), 89-103.
• Taşkın, M., & Açıkalın, M. (2020). Ortaokul sosyal bilgiler ders kitaplarında kullanılan görsellerin öğretmen tercihlerine göre incelenmesi (İstanbul ili örneği). Uluslararası Karamanoğlu Mehmetbey Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 133-146. https://doi.org/10.47770/ukmead.738747.
• Tırpancı, H. (2019). Sosyal Bilgiler Dersinde Etkinlik Temelli Çevre Eğitimi Uygulamalarının Öğrencilerin Akademik Başarılarına Etkisi ve Uygulama Hakkındaki Görüşleri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
• Torun, Ü. (2021) Sosyal bilgiler öğretmenlerinin ve öğretmen adaylarının okul dışı öğrenmeye yönelik görüşleri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi, Kırşehir, Türkiye.
• Türnüklü, D. A. (2000). Eğitimbilim Araştırmalarında Etkin Olarak Kullanılabilecek Nitel BirAraştırma Tekniği: Görüşme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 24 (24), 543-559. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/kuey/issue/10372/12694
• United Nations Conference on Environment and Development (1992). The earth summit, agenda 21: Programme of action for sustainable development report of the united nations conference on environment and development (UNCED). Rio de Janeiro, 3-14 June. Brazil. https://doi.org/10.1007/springerreference_29770.
• Vadala, C. E. (2004). The impact of an environmental education program on third graders' knowledge, attitudes and behavioral intentions. (Doctoral dissertation), Texas; Texas A&M University.
• Veldkamp, E., Schmidt, M., Powers, J. S., & Corre, M. D. (2020). Deforestation and reforestation impacts on soils in the tropics. Nature Reviews Earth & Environment, 1(11), 590-605.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (6. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, D. (2007). Üniversiteler için vatandaşlık bilgisi (4. bs.). Konya: Çizgi Kitabevi.