Ruh Sağlığı Çalışanlarında İkincil Travmatizasyon

Year 2023, Volume: 15 Issue: Supplement 1, 383 - 393, 29.12.2023

Bahar Yücel Bahar Akoğlu

https://doi.org/10.18863/pgy.1327170

Abstract

İkincil travmatik stres ruh sağlığı çalışanlarını dolaylı yönden etkileyen önemli bir problemdir. Bu araştırma ruh sağlığı çalışanlarında ikincil travmatizasyon, mesleki tükenmişlik ve merhamet yorgunluğu arasındaki ilişkiyi incelemek için gerçekleştirilmiştir. Bu amaç doğrultusunda ilişkisel tarama yöntemi kullanılarak yapılan çalışmada, Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu, İkincil Travmatik Stres Ölçeği, Maslach Tükenmişlik Ölçeği, Merhamet Yorgunluğu Ölçeği kullanılmıştır. Çalışma 24-65 yaş arasında olan 298 kadın (%74,5) 102 erkek (%25,5) olmak üzere toplam 400 ruh sağlığı profesyoneli ile yürütülmüştür. Bulgular sonucu ikincil travmatik stresin kaçınma, uyarılma ve duygusal ihlal alt boyutlarının mesleki tükenmişliği anlamlı düzeyde yordadığı, sonuç değişkenindeki varyansın %37’'sini açıkladığı saptanmıştır. İkincil travmatik stresin uyarılma ve duygusal ihlal alt boyutlarının merhamet yorgunluğu için anlamlı bir yordayıcı olmadığı, kaçınma alt boyutunun merhamet yorgunluğunu anlamlı düzeyde yordadığı, sonuç değişkenindeki varyansın %12’sini açıkladığı saptanmıştır. Örselenmiş bireylerle yoğun etkileşimde bulunmanın ruhsal yardım hizmeti sağlayan meslek grupları açısından dolaylı olarak bir risk oluşturduğu ortaya koyulmuştur.

Keywords

İkincil travmatizasyon, mesleki tükenmişlik, merhamet yorgunluğu

Supporting Institution

TÜBİTAK

Project Number

1919B012200673

Thanks

Ruh Sağlığı Çalışanlarında İkincil Travmatizasyon konusunu araştırmak üzere yola çıktığımız araştırma projemizde TÜBİTAK 2209-A Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Desteği Programı kapsamında başvurumuzun onaylanması ve destek almaya hak kazanan projeler içerisine girmesi sebebiyle TÜBİTAK güvencesi ile proje yürütümünü sağlamanın verdiği gurur ile destekleri için TÜBİTAK kurumuna teşekkürü bir borç biliriz.

Secondary Traumatization in Mental Health Workers

Abstract

Secondary traumatic stress is an important issue that indirectly affects the mental health professionals. This research was conducted to examine the relationship between secondary traumatization, occupational burnout, and compassion fatigue among mental health workers. In line with this aim, a study was carried out using a relational screening method, employing a Semi-Structured Interview Form, Secondary Traumatic Stress Scale, Maslach Burnout Inventory, and Compassion Fatigue Scale. The study involved a total of 400 mental health professionals, comprising 298 females (74.5%) and 102 males (25.5%) aged between 24 and 65 years. The findings revealed that the avoidance, arousal, and emotional violation sub-dimensions of secondary traumatic stress significantly predicted occupational burnout, explaining 37% of the variance in the outcome variable. It was observed that the arousal and emotional violation sub-dimensions of secondary traumatic stress were not significant predictors for compassion fatigue. However, the avoidance sub-dimension significantly predicted compassion fatigue, explaining 12% of the variance in the outcome variable. The study highlighted that engaging with traumatized individuals indirectly posed a risk for professions providing mental health services due to the impact on their well-being.

Keywords

Secondary traumatization, occupational burnout, compassion fatigue

Project Number

1919B012200673

References

• Akdeniz S, Deniz ME (2016) Merhamet Ölçeği’nin Türkçeye uyarlanması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Journal of Happiness & Well-Being, 4:50- 61.
• Alan H (2018) Merhamet yorgunluğu ve yönetici hemşirenin rolü. Journal of Health and Nursing Management, 5:141-146.
• Altekin S (2014) Vicarious traumatization: an investigation of the effects of trauma work on mental health professionals in Turkey (Doktora tezi). İstanbul, Boğaziçi Üniversitesi.
• APA (2013) Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, 5th ed (DSM-5). Washington DC, American Psychiatric Association.
• Argentero P, Setti I (2011) Engagement and vicarious traumatization in rescue workers. Int Arch Occup Environ Health, 84:67-75.
• Birck A (2001) Secondary traumatization and burnout in professionals working with torture survivors. Traumatology, 7:85-90.
• Birinci GG, Erden G (2016) Yardım çalışanlarında üstlenilmiş travma, ikincil travmatik stres ve tükenmişliğin değerlendirilmesi. Türk Psikoloji Dergisi, 31(77):10-26.
• Brewin C R, Andrews B, Valentine J D (2000) Meta-analysis of risk factors for post-traumatic stress disorder in trauma-exposed adults. J Consult Clin Psychol, 68: 748.
• Bride BE (2004) The impact of providing psychosocial services to traumatized populations. Stress Trauma and Crisis, 7:29-46.
• Bride BE, Margaret M, Yegidis B, Figley CR (2004) Development and validadion of the secondary traumatic stress scale. Res Soc Work Pract, 14:27-35.
• Christopher JC, Maris JA (2010) Integrating mindfulness as self-care into counselling and psychotherapy training. Couns Psychother Res, 10:114-125.
• Coetzee SK, Klopper HC (2010) Compassion fatigue with in nursing practice: A concept analysis. Nurs Health Sci, 12:235-243.
• Cohen J (1988) Statistical Power Analysis for the Behavioral Sciences, 2nd ed. New York, Routledge.
• Çolak B, Şişmanlar ŞG, Karakaya I, Etiler N, Biçer Ü (2012) Çocuk cinsel istismarı olgularını değerlendiren meslek gruplarında dolaylı travmatizasyon. Anadolu Psikiyatri Derg, 13:51-58.
• Craig CD, Sprang G (2010) Compassion satisfaction, compassion fatigue and burnout in a national sample of trauma treatment therapists. Anxiety Stress Coping, 23:319–339.
• Creamer TL, Liddle BJ (2005) Secondary traumatic stress among disaster mental health workers responding to the September 11 attacks. J Trauma Stress, 18:89-96.
• Culver LM, McKinney BL, Paradise LV (2011) Mental health professionals' experiences of vicarious traumatization in post–Hurricane Katrina New Orleans. J Loss Trauma, 16:33-42.
• Doman MM (2010) Compassion fatigue, burnout, compassion satisfaction and subjective happiness in mental health providers (Doctoral thesis). California, University of LaVerne.
• Düz AG (2015) Sağlık çalışanlarında tükenmişlik sendromunun kişilik özellikleri ile olan ilişkisi (Yüksek lisans tezi). İstanbul, Beykent Üniversitesi.
• Erdener M (2019) Afet alanında çalışan profesyonellerin psikolojik dayanıklılık ve ikincil travmatik stres düzeylerinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi), Ankara, Hacettepe Üniversitesi.
• Ergin C (1992) Doktor ve hemşirelerde Tükenmişlik ve Maslach Tükenmişlik Ölçeği’nin uyarlanması. VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları, Ankara. Türk Psikologlar Derneği Yayınları, 143-154.
• Figley CR (1995) Compassion Fatigue: Coping With Secondary Traumatic Stress Disorder in Those Who Treat the Traumatized. New York, NY, Routledge.
• Figley CR (2002) Compassion fatigue: Psychotherapists’ chronic lack of self-care. J Clin Psychol, 58:1433-1441.
• Filiz Z (2014) Öğretmenlerde iş doyumu ve tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 10:157-171.
• Filizöz B, Ay FA (2011) Örgütlerde mobbing ve tükenmişlik olgusu arasındaki ilişkilere yönelik bir araştırma. E-Journal of New World Sciences Academy Social Sciences, 6:229-241.
• Gabbe SG, Melville J, Mandel L, Walker E (2002) Burnout in chairs of obstetrics and gynecology: diagnosis, treatment, and prevention. Am J Obstet Gynecol, 186:601-612.
• Girgin Yıldırım G (1995) İlkokul öğretmenlerinde meslekten tükenmişliğin gelişimini etkileyen değişkenlerin analizi ve bir model önerisi (Doktora tezi). İzmir, Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Hahs-Vaughn DL, Lomax RG (2020) Statistical Concepts: a First Course. New York, Routledge.
• Haksal P (2007) Acil servis personelinde görülen ikincil travmatik stres düzeyinin disosiyasyon düzeyi sosyal destek algısı ve başa çıkma stratejileri açısından incelenmesi (Doktora tezi). Ankara, Hacettepe Üniversitesi.
• Hiçdurmaz D, Arı İnci F (2015) Eşduyum yorgunluğu: tanımı, nedenleri ve önlenmesi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 7:295-303.
• Joinson C (1992) Coping with compassion fatigue. Nursing, 22:116-121.
• Kaçmaz N (2005) Hemşirelerde iş stresi ve tükenmişlik. İstanbul Üniversitesi Florence Nightingale Hemşirelik Yüksekokulu Hemşirelik Dergisi, 8:67-77.
• Kahil A (2016) Travmatik yaşantıları olan bireylere yardım davranışında bulunan profesyonel ve gönüllülerin ikincil travmatik stres düzeylerinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Ankara, Ufuk Üniversitesi.
• Katula KR (2015) Compassion fatigue in critical care nursing and development of an educational module 9Masters thesis). Fargo, North Dakota, North Dakota State University.
• Kaya N (2015) Sağlık çalışanlarında ruhsal travma belirtilerinin incelenmesi, van depremi örneği (Yüksek lisans tezi). Van, Yüzüncü Yıl Üniversitesi.
• Kişmir Ş, İrge NT (2020) Merhamet yorgunluğu düzeyinin çalışanların motivasyonu ve iş doyumlarına etkisi: sağlık çalışanları üzerinde bir uygulama. R&S- Research Studies Anatolia Journal, 3:1-18.
• Lerias D, Byrne MK (2003) Vicarious traumatization: symptoms and predictors. Stress Health, 19:129-138.
• Mann S, Cowburn J (2005) Emotional labour and stress within mental health nursing. J Psychiatr Ment Health Nurs, 12:154-162.
• Maslach C, Jackson SE (1981) The measurement of experienced burnout. Journal of Occupational Behavior, 2:99-113.
• Maslach C, Leiter P (1997) The Truth About Burnout. San Francisco, Jossey-Bass.
• Maslach C, Schaufeli WB, Leiter MP (2001) Job burnout. Annu Rev Psychol, 52:397-422.
• Norman M (1989) These Good Men: Friendships Forged FromWar. New York, Crown.
• Pak MD, Özcan E, Çoban Aİ (2017) Acil servis çalışanlarının ikincil travmatik stres düzeyi ve psikolojik dayanıklılığı. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10:628-644.
• Pehlivan T, Güner P (2018) Merhamet yorgunluğu: bilinenler, bilinmeyenler. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi. 9:129-134.
• Pommier EA (2011) The compassion scale. Diss Abstr Int Section A: Humanities and Social Sciences, 72(4-A):1174.
• Rudaz M, Twohig MP, Ong CW, Levin ME (2017) Mindfulness and acceptance-based trainings for fostering self-care and reducing stress in mental health professionals: A systematic review. J Contextual Behav Sci, 6:380–390.
• Sağlam Arı G, Çına Bal E (2008) Tükenmişlik kavramı: Birey ve örgütler açısından önemi. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 15:131-148.
• Şimşek M (2019) Sağlık çalışanlarının çalışma yaşam kalitesi düzeylerinin araştırılması (Yüksek lisans tezi). Konya, Selçuk Üniversitesi.
• Steed LG, Downing R (1998) A phenomenological study of vicarious traumatisation amongst psychologists and Professional counsellors working in the field of sexual abuse/assault. Australasian Journal of Disaster and Trauma Studies, 2(2):4.
• Taş M (2023) Covid-19 pandemisi döneminde sağlık çalışanlarında ruhsal belirtilerin yaygınlığı, psikolojik dayanıklılık ve bunları etkileyen faktörlerin araştırılması (Uzmanlık tezi). Aydın, Adnan Menderes Üniversitesi.
• Therialt A, Gazzola N, Isenor J, Pascal L (2015) Imparting self-care practices to therapists: What the experts recommend. Canadian Journal of Counselling and Psychotherapy, 49:379-400.
• Usta Ş (2017) Rehber öğretmenlerin iş tatmin düzeylerinin demografik değişkenler açısından incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Aksaray, Aksaray Üniversitesi.
• WHO (1993) International Classification of Mental and Behavioural Disorders: Diagnostic Criteria For Research 10th edition (ICD-10). Geneva, World Health Organization.
• WHO (2023) International Classification of Mental and Behavioural Disorders: Diagnostic Criteria For Research 11th edition (ICD-11). Geneva, World Health Organization.
• Yıldırım G, Kıdak, LB, Yurdabakan İ (2018) İkincil travmatik stres ölçeği: Bir uyarlama çalışması. Anadolu Psikiyatri Derg, 19:45-51.
• Zara A, İçöz FJ (2015) Türkiye'de ruh sağlığı alanında travma mağdurlarıyla çalışanlarda ikincil travmatik stres. Klinik Psikiyatri Dergisi, 18:15-23.