Tezkiretü’l-Müteahhirîn’in yeni bir nüshası: Ba‘z-ı Menâkıb-ı Meşâyih-i Sâlife

Year 2020, Issue: 18, 303 - 309, 21.03.2020

Bilal Güzel

https://doi.org/10.29000/rumelide.705654

Abstract

Tezkiretü’l-Müteahhirîn, Enfî Hasan Hulûs-ı Halvetî tarafından yazılmıştır. Enfî Hasan, eserinde çoğunluğu kendi döneminde yaşayan şeyh ve meczupların menkıbevi biyografisini anlatmıştır. Agâh Sırrı Levend Türk Edebiyatı Tarihi’nin ‘İllerde Yetişenlerle İlgili Eserler’ bölümünde şehir vefeyât-nâmeleri hakkında bilgi vermiştir. Levend, Bursa vefeyât-nâmelerini tanıttığı kısımda Derviş Hasan adında birisinin yazdığı Bursa’da Medfun Ba‘zı Meşâyıhın Menâkıbı isimli eserin de Bursa vefeyât-nâmesi olduğunu belirtir, yazar hakkında kısaca bilgi verip adı geçen eseri tanıtmıştır. Agâh Sırrı Levend, tanıttığı eserin bilinen tek nüshasının Ali Emîrî Millet Kütüphanesi Şeriyye 1064 numarada kayıtlı olduğunu söylemiştir. Agâh Sırrı Levend’in verdiği bu bilgi daha sonra edebiyat tarihlerinde ve diğer kaynaklarda tekrar edilegelmiştir. Ancak söz konusu nüsha incelendiğinde Agâh Sırrı Levend’in verdiği bilgilerin doğru olmadığı görülmüştür. Öncelikle Ali Emri Millet Kütüphanesi’nde Şeriyye 1064 numarada kayıtlı eserin başlığının Ba‘z-ı Menâkıb-ı Meşâyih-i Sâlife olduğu görülmüştür. Daha sonra eserin biyografik içerikli olsa da tür olarak vefeyât-nâme olmadığı ve Bursa ile bir iki biyografi dışında doğrudan bağlantısının bulunmadığı anlaşılmıştır. Yapılan araştırmalarda Levend’in tanıttığı eserin Enfî Hasan Hulûs-ı Halvetî(ö.1724)’nin yazdığı Tezkiretü’l-Müteahhirîn’in bilinmeyen bir nüshası olduğu tespit edilmiştir. Tezkirüte’l-Müteahhirîn’in bilinen üç nüshası vardır. Bu çalışmada Tezkiretü’l-Müteahhirîn şu ana kadar bilinmeyen dördüncü nüshası tanıtılmıştır. Çalışmanın ilk bölümünde Enfî Hasan ve eseri hakkında kısa bilgi verilmiştir. İkinci bölümde ise Ali Emîrî Millet Kütüphanesi Şeriyye 1064 numarada kayıtlı nüshanın tanıtımı yapılmıştır. Makalenin sonunda nüshadan örnek olarak alınan iki biyografinin çeviri yazı metni ile nüshanın ilk ve son sayfalarının fotoğrafına yer verilmiştir.

Keywords

Tezkiretü’l-Müteahhirîn, Enfî Hasan, biyografi, menâkıb-nâme

A new copy of Tezkiretü'l-Müteahhirîn: Ba‘z-ı Menâkıb-ı Meşâyih-i Sâlife

Abstract

Tezkiretü’l-Müteahhirîn, was written by Enfî Hasan Hulûs Halvetî. In his work, Enfî Hasan explained the biography of the sheikhs and the mausoleums, whose majority lived in his period. Agâh Sırrı Levend gave information about the city vefayât-nâmes in the 'Works about Those Who Grew up in the Cities' section of the History of Turkish Literature. In the section he introduces Bursa vefeyat-names, Levend states that the work titled "Bursa’da Medfun Ba‘zı Meşâyıhın Menâkıbı" written by someone named Dervish Hasan is a Bursa vefeyat-name, then he briefly gave information about the author and explained the mentioned work. Agâh Sırrı Levend said that the only known copy of the work he introduced was registered in Ali Emîrî Millet Library, Şeriyye No. 1064. This information given by Agâh Sırrı Levend was later repeated in literary history and other sources. However, when the copy in question was examined, it was seen that the information given by Agah Sırrı Levend was incorrect. First of all, it was seen that the title of the work registered in Ali Emri Millet Library in Şeriyye number 1064 is "Baz-ı Menâkıb-ı Meşâyih-i Sâlife". Afterwards, it was understood that although the work was biographical in content, it was not a vefeyât-nâme as a species, and it did not have a direct connection with the city of Bursa, except for a few biographies. In the researches, it was noticed that the work introduced by Levend is an unknown copy of Tezkirüte'l-Müteahhirîn by Enfî Hasan Hulûs-ı Halvetî (d.1724). There are three known copies of Tezkirüte'l-Müteahhirîn. In this study, the fourth copy of Tezkirüte'l-Müteahhirîn, which has not been known so far, will be introduced. In the first part of the study, brief information about Enfî Hasan and his work is given. In the second part, the copy registered in Ali Emîrî Millet Library Şeriyye 1064 is introduced. At the end of the article, the translation text of two sample biographies taken from the copy and the first and last pages of the copy is included.

Keywords

Tezkiretü’l-Müteahhirîn, Enfî Hasan, biography, hagiography

References

• Atlansoy, K. (1998). Bursa Şairleri, Bursa Vefeyâtnâmelerindeki Şairlerin Biyografileri. Bursa: Asa.
• Babinger, F. (1992). Osmanlı Tarih Yazarları ve Eserleri. Çev. Coşkun Üçok. Ankara: KB.
• Derviş Hasan. Ba‘zı Menâkıb-ı Meşâyıh-i Sâlife. Ali Emîrî Millet Kütüphanesi, Şeriyye 1064.
• Donuk, S. (2016). Türk Edebiyatında Vefeyâtnâme ve İsmail Beliğ’in Güldeste-i Riyâz-ı İrfân’ı. Ankara: Gece.
• Ekinci, R. (2013). Vefeyât-ı Ayvansarâyî. İstanbu: Buhara.
• Levend, A. S. (2008).Türk Edebiyatı Tarihi. Ankara: TTK.
• Özcan, N. (1997). “Hasan Ağa, Enfî”,Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. İstanbul: c.16. s. 285-286.
• Tatcı, M. ve Yıldız, M. (2019). Enfî Hasan Hulûs Halvetî Veliler ve Deliler. İstanbul: H.