Çeviride özel isimler: Charles Dickens’ın A Christmas Carol adlı eseri örneğinde özel isimlerin aktarımı üzerine bir inceleme

Year 2021, Issue: 23, 999 - 1011, 21.06.2021

İlknur Baytar Seda Dural

https://doi.org/10.29000/rumelide.949972

Abstract

Özel isimlerin çevirisi son zamanlarda çeviri çalışmaları alanında büyük ilgi uyandırmaktadır ve özel isimlerin çevrilip çevrilemeyeceği hususu alanda tartışılagelen konular arasındadır çünkü bu isimlerin çevrilip çevrilmemesi üzerine araştırmacılar arasında bir fikir birliği yoktur; fakat bu durum özel isimlerin bir dilden başka bir dile aktarımının çevirmenler için zorlu ve uğraştırıcı bir süreç olduğu gerçeğini değiştirmemektedir. Bu sebeple, özel isimlerin nasıl çevrileceği üzerine fikir birliğine varılmamış olsa da, bu konuda birçok görüş ve yöntem ileri sürülmüştür. Bu bağlamda, Hermans’ın (1988: 13-14) özel isimlerin çevirisi için ortaya koyduğu; kopyalama (copy), transkripsiyon (transcription), ikame (substitution), sözlük anlamıyla çevirme (translation), çıkarma (non-translation), cins (tür) isimle yer değiştirme (replacement) stratejileri kapsamında, bu çalışmada Charles Dickens tarafından yazılan ve dünya klasikleri arasında sayılan A Christmas Carol (Bir Noel Şarkısı) adlı eserin Türkçe çevirisi, çevirmenin kararları ve Hermans’ın stratejilerine uygunluğu açısından incelenecektir. Çalışmada seçilen kaynak metnin Türkçe çevirisinde, her ne kadar kullanım sıklıkları arasında büyük farklılıklar olmasa da, çevirmenin sırasıyla en çok sözlük anlamıyla çevirme (translation) ve kopyalama (copy) stratejilerini tercih ettiği görülürken; transkripsiyon (transcription) ve ikame (substitution) stratejilerini aynı oranda kullandığı ve en az sıklıkla ise cins (tür) isimle yer değiştirme (replacement) ve çıkarma (non-translation) stratejilerini tercih ettiği sonucuna ulaşılmıştır.

Keywords

Çeviri, edebi çeviri, çeviri stratejileri, özel isimler, özel isimlerin çevirisi

Proper names in translation: A study on the transfer of proper names in the case of Charles Dickens' A Christmas Carol

Abstract

Translation of proper names is of great interest in the field of translation studies and the issue of whether proper names can be translated or not is among the controversial issues in the field because there is no consensus among researchers on whether to translate these names or not; but this does not change the fact that the transfer of proper names from one language to another is a challenging process for translators. Therefore, although there is no consensus on how to translate the proper names, many views and methods have been put forward. In this regard, within the scope of the strategies for translating proper names put forward by Hermans (1988: 13-14) that are copy, transcription, substitution, translation, non-translation and replacement, in this study Turkish translation of the book A Christmas Carol (Bir Noel Şarkısı), written by Charles Dickens and considered among the world classics, will be examined in terms of translator’s decisions and their compliance with Hermans’ strategies. In Turkish translation of the source text selected, while it is seen that the translator preferred most translation and copy strategies respectively, although there was no big difference between the usage frequencies, it was concluded that the translator used transcription and substitution strategies at the same rate and she preferred least frequently replacement and non-translation strategies.

Keywords

Translation, literary translation, translation strategies, proper names, translation of proper names

References

• Abdolmaleki, S. D. (2012). Proper names in translation: An explanatory attempt. The Social Sciences, 7(6), 832-837.
• Algeo, J. (1973). On defining the proper name. Gainesville: University of Florida Press.
• Askari, M. & Akbari, A. ( 2014). Challenges in translation of proper nouns: A case study in persian translation of George Orwell’s Animal Farm. International Journal of Comparative Literature & Translation Studies, 2(2), 19-28. doi:10.7575/aiac.ijclts.v.2n.2p.19
• Aubakir, N. & Makhpirov, V. ( 2019). Towards the issue of translating proper names (on the materials of National Geographic Magazine). Proceedings of INTCESS 2019- 6th International Conference on Education and Social Sciences, 791-800.
• Davies, E. E. (2003). A goblin or a dirty nose? The treatment of culture-specific references in translations of the Harry Potter book. The Translator, 9 (1), 65- 100. DOI: 10.1080/13556509.2003.10799146
• Dickens, C. (2010). A Christmas Carol M. Camcı (Çev.) V. Atayman (Ed.). İstanbul: Bordo Siyah (Eserin Orijinali 1843’te yayımlandı).
• Dickens, C. (1843). A Christmas Carol [Pdf ebook]. London: Chapman & Hall, MDCCCXLIII.
• Gutiérrez, Rodríguez, M. M. (2003). The problem of the translation of proper names in Harry Potter and the Lord of the Rings. Es, 25, 123-136.
• Hermans, T. (1988). On translating proper names, with reference to De Witte and Max Havelaar. In M. J. Wintle (Ed.), Modern dutch studies. essays in honour of Professor Peter King on the occasion of his retirement (pp. 11-24).London/Atlantic Highlands: The Athlone Press.
• Hervey, S. & Higgins, I. (2002). Thinking French translation (a course in translation method: French to English) (2nd. ed.). London and New York: Routledge.
• Hirschman, L., Reeder, F, Burger, J., & Miller, K. (2000). Name Translation as a machine translation evaluation task. Proceedings of the Workshop on Machine Translation Evaluation, LREC-2000, 21-28.
• Jaleniauskienė, E. & Čičelytė, V. (2009). The strategies for translating proper names in children’s literature. Studies About Languages, 15, 31-42. Newmark, P. (1988). A textbook of translation. New York: Prentice Hall.
• Nord, C. (2003). Proper names in translations for children: Alice in Wonderland as a case in point. Meta, 1(2), 182-196.
• Nyangeri, N. A & Wangari, R. (2019). Proper names in translation: Should they be translated or not? Eastern African Literary and Cultural Studies, 5 (3-4), 347-365. DOI: 10.1080/23277408.2019.1680914
• Parianou, A. (2007). Translating proper names: A functionalist approach. Names A Journal of Onomastics, 55 (4), 407-416. DOI: 10.1179/nam.2007.55.4.407
• Pym, A. (2004). The moving text: localization, translation, and distribution. Amsterdam/ Philadelphia: John Benjamins.
• Safonova, N. (2017). Multilingual aspect of the translation of proper names in the novel by L. Carroll "Alice in Wonderland". International Journal of Multilingual Education, 1-11. Erişim Adresi: http://www.multilingualeducation.org/storage/uploads/articles_contents/170105100404.pdf
• Valentine, T., Brennen, T., Brédart, S. (2002). The cognitive psychology of proper names: On the importance of being ernest. London & New York: Routledge.
• Vermes, A. P. (2003). Proper names in translation: an explanatory attempt. Across Languages and Cultures, 4 (1), 89-108.
• Zarei, R. & Norouzi, S. (2014). Proper nouns in translation: Should they be translated? International Journal of Applied Linguistics& English Literature, 3 (6). DOI:10.7575/aiac.ijalel.v.3n.6p.152