Ortaokul öğrencilerinin kök değerler hakkındaki metaforik algıları

Year 2022, Issue: 29, 206 - 223, 21.08.2022

Şeyma Çelik Bahar Doğan Kahtalı

https://doi.org/10.29000/rumelide.1164066

Cited By: 1

Abstract

Bu çalışma ortaokul öğrencilerinin adalet, dostluk, dürüstlük, öz denetim, sabır, sevgi, saygı, sorumluluk, vatanseverlik ve yardımseverlik kök değerlerine yönelik algılarını öğrenciler tarafından üretilen metaforlarla tespit etmeyi amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda çalışmada veri toplama ve yorumlama sürecinde nitel araştırma yöntemleri desenlerinden biri olan olgubilim (fenomenoloji) deseni kullanılmıştır. Araştırma 2019- 2020 eğitim-öğretim yılında Doğu Anadolu Bölgesi’nin batısında yer alan bir ilin merkez ilçesinde üç ortaokulda yürütülmüştür. Çalışma grubu olasılık temelli örnekleme yöntemlerinden tabaka örnekleme ile saptanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu ortaokul 5, 6, 7 ve 8. sınıfta öğrenim görmekte olan toplam 500 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırma verileri araştırmacı tarafından hazırlanan açık uçlu sorular içeren yarı yapılandırılmış anket formu aracılığı ile elde edilmiştir. Araştırmada toplanan verilerin analiz edilmesi ve yorumlanması sürecinde nitel veri analizi yöntemlerinden içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Her bir kök değer için ortak kodlar ve kategoriler oluşturulmuş, ulaşılan bulgular yorumlanmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre ortaokul öğrencilerinin en fazla metafor ürettikleri değer dostluk; kavram yanılgılarının en fazla olduğu, metafor üretmekte en fazla problem yaşadıkları değer öz denetim değeri olmuştur. Araştırmaya katılan ortaokul öğrencilerinin kök değerlere ilişkin algılarının genel anlamda olumlu olduğu ancak bir kısmının adalet, dostluk, dürüstlük, sabır, sevgi, saygı, yardımseverlik değerlerine ilişkin olumsuz algılarının olduğu ve soyut kavramları açıklamada güçlük yaşadıkları sonucuna ulaşılmıştır.

Keywords

Değerler eğitimi, kök değerler, metafor

Metaphorical percepsions of secondary school students about root values

Abstract

This study aims to determine secondary school students' perceptions of the root values of justice, friendship, honesty, self-control, patience, love, respect, responsibility, patriotism and benevolence, with metaphors produced by students. For this purpose, the phenomenology design, which is one of the qualitative research methods, was used in the data collection and interpretation process. The research was carried out in three secondary schools in the central district of a province located in the west of the Eastern Anatolia Region in the 2019-2020 academic year. The study group was determined by stratum sampling, one of the probability-based sampling methods. The study group of the research consists of a total of 500 students studying in the 5th, 6th, 7th and 8th grades of secondary school. The research data were obtained through a semi-structured questionnaire containing open-ended questions prepared by the researcher. Content analysis method, one of the qualitative data analysis methods, was used in the process of analyzing and interpreting the data collected in the research. Common codes and categories were created for each root value, and the findings were interpreted. According to the findings obtained from the research, the value that secondary school students produced the most metaphors was friendship; The value in which they had the most misconceptions and had the most problems in producing metaphors was the value of self-control.

Keywords

Values education, root values, metaphor

References

• Bilginer, R. (2019). Ortaokul öğrencilerinin vatanseverlik değerine yönelik algılarının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Çakmak, M. M. (2016). Ortaokul öğrencilerinin adalet, dürüstlük, saygı, sorumluluk ve barış değerleri hakkındaki algıları (Diyarbakır ili örneği). Yüksek Lisans Tezi, Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Diyarbakır.
• Duran, E. & Bitir, T. (2021). İlkokul öğretmenleri, öğrencileri ve velilerin değer algıları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36 (2), 252-269.
• Eraslan, L. (2011). Sosyolojik metaforlar. Akademik Bakış Dergisi, 27, 1-22.
• Fichter, J. (2006). Sosyoloji nedir? (Çev. Nilgün Çelebi). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Girmen, P. (2007). İlköğretim öğrencilerinin konuşma ve yazma sürecinde metaforlardan yararlanma durumları. Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Goldstein, L. B. (2005). Becoming a teacher as a hero’s journey, using metaphor in preservice teacher education. Teacher Education Quarterly, 32(1), 7-24.
• Güven, A. Z. (2014). Değerler eğitimi ve Türkçe derslerinde değerlerin kullanımı. Konya: Palet Yayınları.
• İnel, Y., Urhan, E. & Ünal, A. İ. (2018). Ortaokul öğrencilerinin adalet kavramına ilişkin metaforik algıları. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 8 (2), 379-402.
• Kara, E. (2020). Birleştirilmiş ve müstakil sınıflarda öğrenim gören ilkokul öğrencilerinin kök değerlere yönelik algılarının karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Rize.
• Kılıç, A. (2019). İlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin sevgi değerine yöneklik algıları. Yüksek Lisans Tezi. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Rize.
• MEB. (2017). Müfredatta yenileme ve değişiklik çalışmalarımız üzerine. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basımevi.
• Okçu, D. & Pilatin, U. (2018). Ortaokul öğrencilerinin sabır değeri ile ilgili algılarının resim yoluyla değerlendirilmesi. Batman Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi Hakemli Dergisi, 2 (1), 102-113.
• Öztürk, N. (2015). Saygı değerine ilişkin öğrenci görüşleri. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. Usos 2015-Özel Sayı, 298-305.
• Saban, A. (2009). Öğretmen adaylarının öğrenci kavramına ilişkin sahip oldukları zihinsel imgeler. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 281-326.
• Sönmez, Ö. F. & Akıncan, N. (2013). Ortaokul öğrencilerinin yardımseverlik değeri ile ilgili metafor algıları. Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi, 7, 105-120.
• Ulusoy, K. & Aslan, A. (2019). Değerli bir kavram olarak “değer ve değerler eğitimi”.,R. Turan & K. Ulusoy. (Ed.). Farklı yönleriyle değerler eğitimi. (3. Basım). Ankara. Pegem Akademi Yayıncılık, ss. 1-16.
• Yaşaroğlu, C. & Biçer, R. (2020). İlkokul öğrencilerinin kök değerlere ilişkin metaforik algılarının incelenmesi. Uluslararası Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırma Dergisi, 7 (52), 996-1005.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (11. basım). Ankara: Seçkin Yayınevi.