İngiliz-Avustralyalı asker/şair Geoffrey Wall’ın şiirlerinde Gelibolu muharebesi

Year 2023, Issue: 33, 443 - 455, 26.04.2023

Nesime Ceyhan Akça

https://doi.org/10.29000/rumelide.1285321

Abstract

Çanakkale Savaşının edebiyata yansımalarında yabancı güçleri temsil eden milletlerin edebî ürünleri Türkiye’de az sayıda çalışma ile ihmal edilmiş bir bilimsel alanı oluşturur. Oysa Çanakkale Savaşları ile ilgili yazılan her edebî ürün aynı zamanda bizi anlatmakta ve milletçe yaşadığımız bu büyük savunma savaşını anlamamızı kolaylaştırmaktadır. Çanakkale Savaşı ile ilgili İngilizce olarak ortaya konulan eserler özellikle savaşın yüzüncü yılından itibaren yavaş yavaş Türk araştırmacıların dikkatini çekmeye başlamıştır: Büyük bir kısmı Çanakkale Savaşına asker olarak katılan İngiliz veya Avustralya kökenli şairlerin yaşamları incelenerek, yazdıkları edebi ürünlerse İngilizceden Türkçeye çevrilip değerlendirilerek harp edebiyatı çalışmalarına katkı sağlanmaktadır. Geoffrey Wall, Birinci Dünya Savaşı esnasında cephe gerisinde bulunmuş ve Çanakkale Savaşları ile ilgili şiir kaleme almış İngiliz kökenli Avustralyalı bir şairdir. Geoffrey Wall, Birinci Dünya Savaşı’nda Gelibolu cephesinde yer almamasına rağmen The Return (Geri Dönüş) isimli şiirinde Gelibolu muharebesine katılan bir Anzak askeri ile bir Türk askerinin sıcak savaş esnasında cephede karşılaşmalarını anlatır. Avustralya’dan Türklerle savaşacakları söylenmeden getirilen Avustralyalı askerlerin bu savaşın neresinde olduklarını sorgulayan şair, aslında birçok İngiliz ve Avustralyalı askerin duygularını aktarmaktadır. Yazının amacı Türk Harp edebiyatı çalışmalarında bahsi geçmeyen, Türklerle savaşmaya gelmiş “yabancı güçler”in edebiyatı ile ilgili bir örneği tanıtmaktır. Makalede Çanakkale Savaşının öteki gözüyle anlatılmasının bir parçası olan Geoffrey Wall’ın hayatı, edebiyatla ilişkisi ve Çanakkale Savaşı ile ilgili kaleme aldığı şiirler tespit edilmiş, İngilizceden Türkçeye çevrilerek analiz edilmeye çalışılmıştır.

Keywords

Gelibolu, Avustralyalı asker, şiir, Geoffrey Wall

References

• Adamson, L. A. (1917). Songs of an Airman. Melbourne : Australian Authors’ Agency.
• Adcock, J. (1920). Remembrance: Soldier Poets Who Have Fallen in the War. London: Hodder and Stoughton Limited.
• Akca, C. (2015). Transnational Identity in Robyn Rowland’s Australian/Turkish Poems: This Intimate War: Gallipoli/Çanakkale 1915 - İçli Dışlı Bir Savaş: Gelibolu/Çanakkale. Epiphany Journal of Transdisciplinary Studies, 8/2, 23-41.
• Aviation Heritage Museum (t.y.). WALL Arthur Geoffrey Nelson. Access date on 15 February 2023. https://aviationmuseumwa.org.au/afcraaf-roll/wall-arthur-geoffrey-nelson/
• Avşar, S. (2004). Birinci Dünya Savaşı’nda İngiliz Propagandası. Ankara: Kim Yayınları.
• Ceyhan Akça, N. (2014). Osmanlı Cihan Harbi Hîkayesi. TYB Akademi, 4/14, 91-102.
• Ceyhan Akça, N. (2022). Çanakkale Savaşı’nda İrlandalı bir şair: Francis Ledwidge. (Ed. G. Kurt), Filoloji Alanında Akademik Çalışmalar (Bölüm 6, s. 81-94). Ankara: Gece Kitaplığı.
• Çakır, Ö. (2004). Türk Şiirinde Çanakkale Muharebeleri. Ankara: AKM Yayınları.
• Çelikel, M. A. (2017). A Lyrical War : Gallipoli War through Poetry in Anzac Diaries. Journal of Narrative and Language Studies, 5/9, 10-18.
• Çiçek, K. (2022). Turkish Perception of the Anzacs in the Dardanel Campaign. KTÜEFAD, 2/2022, 70-75.
• English Association (2022). Geoffrey Wall (1897-1917). Access date : 25 Februaray 2023. https://warpoets.org.uk/worldwar1/poets-and-poetry/geoffrey-wall/
• Gökalp, Z. (1916). Asker ve Şair. Harb Mecmuası (Teşrîn-i Sânî 1332), 1/14, 214.
• Güllübağ, M. (2016). Gelibolu’nun İngiliz Yazarları. Kayseri: TİYDEM Yayıncılık.
• Hibbitt, R., Ulu, B. (2021). Double palimpsest: History and myth in the poetry of the Gallipoli campaign. Journal of European StudiesVolume, 51/3-4, 273-291.
• Kemaloğlu, A. B. (2018). Remembering Rupert Brooke and Siegfried Sassoon in Gelibolu Novels. Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, 16/25, 105-116.
• Liceo Sciascia Fermi (t.y.). British Soldiers and Poets of the World War I. Access date: 11 March 2023. https://www.liceosciasciafermi.edu.it/didattica/materiali/materiali-per-studenti/lingua-e-letteratura-inglese/british-soldiers-and-poets-of-world-war-i/
• University of Oxford (t.y.). Trench Poetry and Songs. Access Date on 10 January 2023. https://oxford.omeka.net/s/ww1lit/page/trenchtutorial
• Sheridan, D. P. G. (2018). The Dead Poets’ Club-For Members Only. Access date on 15 February 2023. https://dpgsheridan.wixsite.com/agwp/post/the-dead-poets-club-for-members-only