A Study on the Meaning and Uses of the Root “وهن/wahn” in the Qur’an

Year 2024, Issue: 40, 760 - 773, 25.06.2024

Esat Sabırlı

https://doi.org/10.29000/rumelide.1502236

Abstract

The divine messages in the Qur’an, which is the last address of Allah Almighty to humanity, were conveyed to the Qur’an’s addressees through a language. The correct understanding of this message depends on the correct understanding of the language that enables communication between addressing and the addressee. In this respect, it is of great importance to determine the place of words, which form the basis of the units of expression in the Qur’an, in the world of meaning of the Qur’an. This article, written with the awareness of this importance, is about the meaning and usage of the root “wahn” in the Qur’an. Considering the fact that the word “wahn” is defined very succinctly in a hadith on jihad as “the desire for the world and the fear of death” and also that the phenomenon of “wahn” is brought to the agenda in the context of this hadith in religious literature, the hadith in question is briefly touched upon in the study. Then, the original meaning of the root “wahn” and the meanings of other words derived from this root were determined and thus a framework was drawn regarding the meaning of the root in Arabic language. Then, each of the eight verses in the Qur’an in which the root in question appears with its noun, verb and infinitive derivatives is analyzed under a separate heading. According to this analysis, the majority of the verses in which the root “wahn” is used in the meanings of “showing weakness, being frustrated, and slackening” are related to jihad in the way of Allah. These verses give the message to show slackness against the enemy, and to keep the determination and resolve to endure and resist the troubles coming from them strong at all times. Again, the orders in these verses about not being discouraged and not showing frustration in the face of the enemy are based on reasons such as Allah’s help is on the side of the believers, and that true superiority in terms of worldly and hereafter is only possible for those who believe. Finally, it is determined that in some of the translations, the context of the verses in which the root “wahn” occurs is not reflected in the translation and examples of correct translations are given.

Keywords

Qur’an, Tafsir, “Wehn” Root, Meaning, Translations

Kur’ân’da “وهن/vehn” Kökünün Anlam ve Kullanımları Üzerine Bir İnceleme

Abstract

Allah Teâlâ’nın insanlığa son seslenişi olan Kur’ân’daki ilahi mesajlar, Kur’ân’ın muhataplarına bir dil aracılığıyla iletilmiştir. Bu iletinin doğru anlaşılması, hitap ve muhatap arasındaki iletişimi sağlayan dilin doğru anlaşılmasına bağlıdır. Bu açıdan, Kur’ân’daki ifade birimlerinin temelini oluşturan kelimelerin Kur’ân’ın anlam dünyasındaki yerini tespit etmek büyük bir önemi haizdir. İşaret edilen önemin farkında olarak kaleme alınan bu makalede “vehn” kökünün Kur’ân’daki anlam ve kullanımları konu edilmiştir. “Vehn” kelimesinin, cihat konulu bir hadiste “dünya tutkusu ve ölüm korkusu” diye çok özlü bir şekilde tanımlanmış olması ve ayrıca “vehn” olgusunun dini literatürde bu hadis bağlamında gündeme taşınması dikkate alınarak, çalışmada öncelikle söz konusu hadise kısaca temas edilmiştir. Daha sonra “vehn” kökünün aslî anlamı ile bu kökten türeyen diğer kelimelerin kullanıldığı anlamlar tespit edilmiş ve böylece ilgili kökün Arap dilindeki anlam alanına dair bir çerçeve çizilmiştir. Ardından bahse konu kökün isim, fiil ve mastar türevleriyle birlikte Kur’ân’da geçtiği sekiz ayetin her biri ayrı ayrı başlıklar altında ele alınıp incelenmiştir. Bu incelemeye göre “vehn” kökünün “zayıflık göstermek, yılmak, gevşemek” anlamlarında kullanıldığı ayetlerin önemli bir kısmı, Allah yolunda cihatla ilgilidir. Bu ayetlerde düşmana karşı gevşeklik gösterilmemesi, onlardan gelen sıkıntılara dayanıp direnme konusundaki azim ve kararlılığın güçlü tutulması yönünde mesajlar verilmektedir. Yine bu ayetlerde yer alan düşman karşısında cesaretin kırılmaması ve yılgınlık gösterilmemesi hususundaki emirler; Allah’ın yardımının müminlerin yanında olduğu, dünyevî ve uhrevî açıdan gerçek manada üstünlüğün ancak ve ancak iman edenler için mümkün olduğu gibi gerekçelere dayandırılmıştır. Çalışmada son olarak bazı meâllerde “vehn” kökünün geçtiği kimi ayetlerin cihatla ilgili nüzûl bağlamının çeviriye yansıtılmadığı tespit edilmiş ve doğru çeviri örneklerine yer verilmiştir.

Keywords

Kur’ân, Tefsir, “Vehn” Kökü, Anlam, Meâller

References

• Azîmâbâdî, M. (1994). ‘Avnü’l-ma‘bûd şerhu süneni Ebî Dâvûd ve me‘ahû hâşiyetü İbni’l-Kayyim (1-14). Dâru’l-Kütbi’l-‘İlmiyye.
• Akdemir, S. (2009). Son Çağrı Kur’an. Ankara Okulu Yayınları.
• Altuntaş H.-Şahin M. (2006). Kur’an-ı Kerim Meali. (12. bs), DİB Yayınları.
• Atay, H. (2013). Kuran Türkçe Çeviri. Pozitif Matbaacılık.
• Begavî, E. (1997). Me‘âlimü’t-tenzîl (1-8). Dâru Tayyibe li’n-Neşr ve’t-Tevzî‘.
• Cevherî, E. (1987). Tâcü’l-luğa (1-6). Dâru’l-‘İlm.
• Ebû Dâvûd, S. (2009). Sünenü Ebî Dâvûd (1-7). Dâru’r-Risâleti’l-‘Âlemiyye.
• Ebû Hayyân, M. (1965). el-Bahru’l-muhît. Dâru’l-Fikr.
• Ebû Hilâl el-Askerî, H. (t.y.). el-Furûku’l-lüğaviyye. Dâru’l-‘İlm ve’s-Sekâfe.
• Ebussuûd Efendi. (t.y.). İrşâdü’l-‘akli’s-selîm ilâ mezâye’l-Kitâbi’l-Kerîm. Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-‘Arabî.
• Elik, H.- Çoşkun, M. (2015). Tevhid Mesajı Özlü Kur’an Tefsiri. İFAV Yayınları.
• Eryarsoy, B.-Ağırakça A. (1997). Kur’ân-ı Kerîm ve Türkçe Meâli. Buruc Yayınları.
• Esed, M. (2002). Kur’an Mesajı Meal-Tefsir. (Çev. Cahit Koytak-Ahmet Ertürk). İşaret Yeyınları.
• Ezherî, E. (2001). Tehzîbü’l-lüğa (1-8). Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-‘Arabî.
• Feyizli, H. T. (2007). Feyzü’l-Furkan Kur’an-ı Kerîm ve Açıklamalı Meâli. Server İletişim.
• Feyyûmî, A. (t.y.). el-Misbâhu’l-münîr fî ğarîbi’ş-Şerhi’l-kebîr li’r-Râfi‘î (1-2). el-Mektebü’l-‘İlmiyye.
• Gölpınarlı, A. (2003). Kur’an-ı Kerim ve Meâli. Elif Kitabevi.
• Halîl b. Ahmed, F. (t.y.). Kitâbü’l-‘ayn (1-8). Dâru Mektebeti’l-Hilâl.
• Hererî, M. E. (2001). Hadâiku’r-Ravhi ve’r-reyhân fî ravâbî ‘ulûmi’l-Kur’ân (1-33). Dâru Tavki’n-Necât.
• Hudayrî, V. (2018). el-Vehn fi’l-Kur’âni’l-Kerîm (Dirâse Mevdû‘iyye)., Havliyyetü Külliyyeti’d-Dirâsâti’l-İslâmiyye ve’l-‘Arabiyye li’l-Benât bi’l-İskenderiyye., 4(34), 1106-1181.
• Işıcık, Y. (2010). Kur’an Meâli. Ünlem Ofset Matbaacılık.
• İbn ‘Âdil, E. (1998). el-Lübâb fî ‘ulûmi’l-Kitâb (1-20). Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye.
• İbn Âşûr, M. et-Tâhir. (1984). et-Tahrîr ve’t-tenvîr (1-30). ed-Dâru’t-Tûnusiyye.
• İbn Atıyye, A. (2001). el-Muharrarü’l-vecîz fî tefsîri’l-kitâbi’l-‘azîz (1-6). Dâru’l-Kütbi’l-‘İlimiyye.
• İbn Fâris, E. (1979). Mu‘cemu mekâyîsi’l-lüğa (1-6). Dâru’l-Fikr.
• İbn Kesîr, E. (1999). Tefsîru’l-Kur’âni’l-‘Azîm (1-8). Dâru Tayyibe li’n-Neşr ve’t-Tevzî‘.
• İbn Manzûr, M. (ts.). Lisânü’l-‘Arab. Dârü’l-Maârif.
• İbn Raslân, A. (2016). Şerhu süneni Ebî Dâvûd (1-20). Dâru’l-Felâh.
• İbn Sîde, E. (1996). el-Muhassas. Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-‘Arabî.
• İbn Sîde, E. (2000). el-Muhkem ve’l-muhîtu’l-a‘zam (1-11). Dâru’l-Kütbi’l-‘İlmiyye.
• İbnü’l-Cevzî, E. (2001). Zâdü’l-mesîr fî ‘ilmi’t-tefsîr (1-4). Dâru’l-Kitâbi’l-‘Arabî.
• İzmirli, İ. H. (ts.). Kur’an-ı Kerîm ve Türkçe Anlamı (Me‘ân-i Kur’ân). Eren Yayınları.
• Kandemir, Y.- Zavalsız, H.- Şimşek, Ü. (2014). Ayet ve Hadislerle Açıklamalı Kur’an-ı Kerim Meali. İFAV Yayınları.
• Karaman vd., H. (2007). Kur’an Yolu Türkçe Meâl ve Tefsir (3. bs, 1-5). DİB Yayınları.
• Kurtubî, E. (1964). el-Câmi‘u li-ahkâmi’l-Kur’ân (2. bs, 1-20). Dâru’l-Kütübi’l-Mısrıyye.
• Mâtürîdî, E. (2005). Te’vîlâtü’l-Kur’ân. Mizan Yayınları.
• Mustafevî, A. H. (1965). et-Tahkîk fî kelimâti’l-Kur’ân (1-14). Merkezü Neşri Âsâri’l-‘Allâme el-Mustafevî.
• Öztürk, M. (2014). Kur’an-ı Kerim Meali Anlam ve Yorum Merkezli Çeviri. Ankara Okulu Yayınları.
• Piriş, Ş. (ts.). Kur’an-ı Kerim Türkçe Anlamı. Okyanus Yayıncılık.
• Râgıb el-İsfahânî, E. (1991). el-Müfredât fî garîbi’l-Kur’ân. Dâru’l-Kalem.
• Râğıb el-İsfehânî, E. (2003). Tefsîru’-Râğıb el-İsfehânî. Dâru’l-Vatan.
• Râzî, E. (1999). Mefâtîhu’l-ğayb. Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-‘Arabî.
• Sadak, B. (1993). Kur’an-ı Kerim’in Türkçe Anlamı. Ötüken Neşriyat.
• Sa‘dî, A. (2000). Teysîrü’l-kerîmi’r-rahmân fî tefsîri kelâmi’l-mennân. Müessesetü ’r-Risâle.
• Sehârenfûrî, H. A. (2006). Bezlü’l-mechûd fî halli Ebî Dâvûd (1-14). Merkezü’ş-Şeyh Ebi’l-Hasen en-Nedvî.
• Semîn el-Halebî, E. (t.y.). ed-Dürrü’l-masûn fî ‘ulûmi’l-kitâbi’l-meknûn (1-11). Dâru’l-Kalem.
• Şevkânî, E. (1993). Fethu’l-kadîr el-câmi‘ beyne fenneyi’r-rivâye ve’d-dirâye min ‘ilmi’t-tefsîr (1-6). Dâru İbn Kesîr-Dâru’l-Kalem.
• Taberî, E. (2001). Câmi‘u’l-beyân ‘an te’vîli âyi’l-Kur’ân. Dâru Hecer.
• Tîbî, E. (2013). Fütûhu’l-ğayb fi’l-keşf ‘an kınâ‘i’r-rayb (1-17). Câizetu Dubay ed-Devliyye li’l-Kur’âni’l-Kerîm.
• Toptaş, M. (2003). Kur’an-ı Kerim ve Türkçe Meâli. Cantaş Yayınları.
• Vâhidî, E. (2008). et-Tefsîru’l-basît (1-25). ‘İmâdetü’l-Bahsi’l-‘İlmî.
• Vâhidî, E. (1992). Esbâbu nüzûli’l-Kur’ân. Dâru’l-Islâh.
• Zemahşerî, E. (1986). el-Keşşâf ‘an hakâiki ğavâmizi’t-tenzîl ve ‘uyûni’l-ekâvîl fî vücûhi’t-te’vîl. Dâru’l-Kitâbi’l-‘Arabî.