DEAŞ’ın Yeni Medya Kullanımı Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 2, 111 - 139, 30.12.2023

Yusuf Dokur , Sayin Dalkıran

Öz

Yeni medyanın bazı mecralarda geçen ismiyle dijital medyanın sunmuş olduğu ürün yelpazesinin genişliği, propaganda açısından daha kolay avantajlar sunarken, terör örgütlerinin devlet denetiminin daha az olduğu, herkese çok daha rahat ulaşabilecekleri bu mecralarda sistemli bir şekilde faaliyet yürütmelerine olanak sağlamıştır. Yeni medya teknolojisinin sunmuş olduğu olanaklardan en üst düzeyde istifade eden örgütlerden biri de DAEŞ terör örgütüdür. DEAŞ, dijital platformlar aracılığıyla yürüttüğü etkili propaganda sayesinde yüze yakın ülkeden on binlerce kişiyi kendi saflarına katmış, bundan daha kalabalık
bir kitlenin de örgütü tanımasını sağlamıştır. Bunun yanında teknolojinin ve internetin önemini en iyi bir şekilde kavrayan örgüt sahada yürütmüş olduğu cihadını, video paylaşım siteleri üzerinden yaptığı videolar aracılığıyla yeni bir mecraya taşırken, bu videolarını tüm dünyaya izletme imkânını da yakalamıştır. Ayrıca örgüt sosyal medyadaki paylaşımları ile de dünyanın, gerçekleştirdiği eylemler hakkında haberdar olmasını sağlarken, milyonlarca doları da kasasına indirmiştir. DEAŞ’ın dijital platformlarda yayımladığı Dabiq, Konstantiniyye ve Rumiyah gibi dergiler örgütün kendini meşrulaştırma girişiminin bir sonucudur. Örgüt bu dergiler aracılıyla İslam Devleti, Cihat ve Hilafetten oluşan ideolojisinin propagandasını yapmıştır. Eski medya araçları ile bunların neredeyse hiçbirini gerçekleştiremeyecek olan örgüt, dijital iletişim teknolojileri ile çok daha kolay yollardan sempatizanlarına ulaşma imkânına kavuşmuştur. DEAŞ, Facebook, Twitter, Youtube, Telegram gibi milyonlarca insanı bir araya getiren ve yeni bir kamusal alan sağlayan, sosyal paylaşım ağlarını da çok iyi kullanmayı bilmiştir. Bu uygulamalar aracılığıyla paylaştığı “Kılıçların Sesi”, “Tanrının Gözü Olarak Dronelar” gibi videoları, sayıları günde on binlere ulaşan kitleler tarafından izlenmiştir. Buna karşılık bu uygulamaların yöneticileri, belirlemiş oldukları yayın politikaları nedeniyle DAEŞ propagandası yapan hesapları kapatma konusunda isteksiz davranarak öğütün işini kolaylaştırmıştır. Zaman içerisinde DEAŞ konusunda takınılan bu tutum değişse de internetin yapısı gereği terörist gruplara sunmuş olduğu sınırsız imkânlar devam etmektedir. Çalışmanın amacı DEAŞ’ın yeni medya yapılanmasını ortaya koymak olduğu için örgütle ilgili, farklı çalışmaların konusu olabilecek diğer meselelere değinilmemektedir. Bu çalışmamızda asıl gayemiz terör ve medya konusunda yerli ve yabancı akademik araştırmalardan oluşan literatürden istifade ederek yeni medya mecrası içinde DEAŞ’ın ulaşabildiği en yüksek zirveyi bulmaya, sosyal ağları ve interneti hangi amaçlarla kullandığını saptamaya çalışmaktır.

Anahtar Kelimeler

Terör, DEAŞ, Medya, Cihat, Propaganda

Kaynakça

• Al-i İmran, 103. “Kuran’ı Kerim, Diyanet İşleri Başkanlığı Türkçe Meali”. Erişim 21 Ocak 2023. http://www.kuranikerim.com/m_diyanet_index.htm
• Alkan, Necati. El Kaide’den İşid’e Din Şiddet ve Terörizm. Karınca, 2016.
• Banks, Laura vd. “Minto terror attack: Islamic radical Ihsas Khan had a plan to ‘kill an Aussie’, police will allege | Daily Telegraph”. 2016. Erişim 21 Ocak 2023.
• https://www.dailytelegraph.com.au/news/nsw/minto-terror-attack-islamic-radical- ihsas-khan-had-a-plan-to-kill-an-aussie-police-will-allege/news- story/9387ee0207ae009f7ee6f525e0eb5bad
• Bayraktutan, Günseli vd. “Siyasal İletişim Sürecinde Sosyal Medya ve Türkiye’de 2011 Genel Seçimlerinde Twitter Kullanımı ”. Berger, J. M. “How ISIS Games Twitter”. The Atlantic. 16 Haziran 2014. Erişim 21 Ocak 2023.
• https://www.theatlantic.com/international/archive/2014/06/isis-iraq-twitter-social- media-strategy/372856/
• Bunker, Robert J. “The Islamic State English-Language Online Magazine Rumiyah (Rome): Research Guide, Narrative & Threat Analysis and U.S. Policy Response”. Terrorism Research Center EBook. https://www.academia.edu/40092645/The_Islamic_State_English_Language_Online_Ma gazine_Rumiyah_Rome_Research_Guide_Narrative_and_Threat_Analysis_and_U_S_Policy_ Response Çakır, Arzu. “IŞİD’den Şimdi de Siber-Cihat”. Amerika’nin Sesi | Voice of America - Turkish.
• Erişim 21 Ocak 2023. https://www.voaturkce.com/a/isid-den-simdi-de-siber- cihat/2712685.html
• Dabiq. “Ebu Musab ez-Zerkavi” 1 (ts.).
• Dabiq. “İslam is the Religion of the Sword Not Pacifism” 7 (ts.).
• Dabiq. “The World Has Divided Into Two Camps” 1 (ts.).
• Dabiq 12 (ts.).
• Dede, Özkan - Tansü, Yunus Emre. “IŞİD Terör Örgütü'nün Türkiye'deki Dijital Propagandası: Konstantiniyye Dergisi”.
• Din İşleri Yüksek Kurulu - Referanslari, Ve Dini. DAİŞ’in Temel Felsefesi ve Dini Refransları Raporu. Ankara, 2015.
• Droogan, Julian - Peattie, Shane. “Reading jihad: mapping the shifting themes of Inspire magazine”. Terrorism and Political Violence 30/4 (04 Temmuz 2018), 684-717.
• https://doi.org/10.1080/09546553.2016.1211527 En-Nebe 23 (ts.).
• Farley, Harry. “ISIS launch app for children ‘to teach cubs of the Caliphate’”. 2016. Erişim 21 Ocak 2023.
• https://www.christiantoday.com/article/isis.launch.app.for.children.to.teach.cubs.of.the .caliphate/85932.htm
• Feldman, Tony. An Introduction to Digital Media. New York: Routledge, 1997.
• https://www.routledge.com/An-Introduction-to-Digital- Media/Feldman/p/book/9780415154239
• Holmes, David. Communication Theory; Media, Technology, Society. London: SAGE Publications, 2005.
• Ingram, Haroro J. “Rumiyah, Issue 2 (English): Rallying the ‘True Believers’ as Hardship
• Purifies the Ranks”. https://icct.nl/publication/rumiyah-issue-2-english-rallying-the- true-believers-as-hardship-purifies-the-ranks/
• Jihadica. “Is This the Most Successful Release of a Jihadist Video Ever? Part 2 The Release of
• الرابع الصوارم صليل“. Erişim 21 Ocak 2023. https://www.jihadica.com/is-this-the-most- successful-release-of-a-jihadist-video-ever-part-2-the-release-of-
• %d8%b5%d9%84%d9%8a%d9%84- %d8%a7%d9%84%d8%b5%d9%88%d8%a7%d8%b1%d9%85- %d8%a7%d9%84%d8%b1%d8%a7%d8%a8%d8%b9%e2%80%ac/ Joscelyn, Thomas. “Town of Dabiq Falls to Turkish-Backed Forces | FDD’s Long War Journal”. 17 Ekim 2016. Erişim 19 Ocak 2023.
• https://www.longwarjournal.org/archives/2016/10/town-of-dabiq-falls-to-turkish- backed-forces.php
• Kanat, SeliM. ̇ “Uluslararası İlişkiler Yaklaşımları Açısından Dijital Medya ve Savaş”. TRT Akademi 1/2 (2016).
• Karagöz, Kezban. “Yeni Medya Çağında Dönüşen Toplumsal Hareketler ve Dijital Aktivizm Hareketleri”. İletişim ve Diplomasi 1 (25 Temmuz 2013), 131-156.
• Karakaş, Ceyhun Kaan. “DAEŞ Propagandasında Yeni Medya Kullanımı”. Marmara İletişim Dergisi 28 (2017).
• Kelty, Christopher M - Ed. Tarleton Gillespie, et all. The Fog of Freedom”. Media Technologies. London: Mit Press, 2014.
• Keskinkaya, Esma. “Irak ve Şam İslam Devletinin Yeni Medya Kullanımı”. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Ensitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• https://www.academia.edu/43523058/IRAK_VE_%C5%9EAM_%C4%B0SLAM_DEVLET %C4%B0N%C4%B0N_YEN%C4%B0_MEDYA_KULLANIMI
• Konstantiniyye. “Gerek Hafif Gerekse Ağır Olarak Savaşa Çıkın” 2 (ts.).
• Konstantiniyye. “İhvan ve Pasifizm” 6 (ts.).
• Konstantiniyye. “Konstantiniyye’nin Fethi” 1 (ts.).
• Konstantiniyye. “Önsöz, Konstantiniyye” 1 (ts.).
• Manovich, Lev. The Language of New Media. Cambridge: The MIT Press, 2001.
• Martel, Frances. “ISIS Now Selling Jihad With Twitter Account Full of Adorable Kittens”. 2014.
• Erişim 21 Ocak 2023. https://www.breitbart.com/national-security/2014/06/26/isis- now-selling-jihad-with-twitter-account-full-of-adorable-kittens/
• McKernan, Bethan. “Isis’ new magazine Rumiyah shows the terror group is ‘struggling to adjust to losses’ | The Independent | The Independent”. 2016. Erişim 19 Ocak 2023.
• https://www.independent.co.uk/news/world/middle-east/isis-propaganda-terror- group-losses-syria-iraq-a7228286.html
• McLuhan, Marshall vd. The Medium Is the Massage: An Inventory of Effects. Bantam Books, 1st edition., 1967.
• McLuhan, Marshall - Zingrone, Eric. The Essential Mcluhan. New York: BasicBooks, 1995.
• https://www.hachettebookgroup.com/titles/marshall-mcluhan/the-essential- mcluhan/9780465019953/?lens=basic-books
• Neuman, W. Russell. Media, Technology, and Society: Theories of Media Evolution. University of Michigan Press, 2010. https://doi.org/10.3998/dcbooks.8232214.0001.001
• Önen, Nilüfer. “Küresel terörizm kapsamında terör örgütlerinin yeni propaganda alanı sosyal medya platformları”. https://earsiv.anadolu.edu.tr/xmlui/handle/11421/26544
• Reisinger, Don. “ISIS Has a New Weapon: A Smartphone App | Fortune”. 2015. Erişim 21 Ocak 2023. https://fortune.com/2015/12/10/isis-smartphone-app/
• Rumiyah. “Military and Covert Operations” 3 (2016).
• Rumiyah. “Operations” 2 (ts.), 34.
• Rumiyah 3 (ts.).
• Rumiyah 5 (ts.).
• SaliḢ i, Emin. ̇ “Işid, Şiddet ve Propaganda: En-Nebe Dergisi İncelemesi”. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 399.
• https://doi.org/10.25287/ohuiibf.553236
• Salihi, Emin - Göksun, Yenal. Deaş’ın Medya Stratejisi. İstanbul: Seta Yayınları 98, 2018.
• Samuel, Henry. “Isil hackers seize control of France’s TV5Monde network in ‘unprecedented’ attack”. Erişim 21 Ocak 2023.
• https://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/europe/france/11525016/Isil- hackers-seize-control-of-Frances-TV5Monde-network-in-unprecedented-attack.html
• Saridi̇ken, Bülent. “Deaş (İşid) Örneği ile Meya ve Terör İlişkisi”. Social Sciences Studies Journal 5/43 (01 Ocak 2019), 4646-4657. https://doi.org/10.26449/sssj.1709
• Subrahmanyam, Kaveri - Šmahel, David. Digital Youth The Role of Media in Development. New York: Springer Publishing, 2011.
• Weimann, Gabriel. “New Terrorism and New Media | Wilson Center”. 2014. Erişim 21 Ocak 2023. https://www.wilsoncenter.org/publication/new-terrorism-and-new-media
• Weiss, Michael - Hassan, Hassan. ISIS: Inside the Army of Terror. New York: Regan Arts., Updated, Revised edition., 2016.
• Winston, Brian. Media Technology and Society. New York: Routledge Publishing, 2003.
• Wright, Robin. “The Hand of ISIS at Ohio State | The New Yorker”. Erişim 20 Ocak 2023.
• https://www.newyorker.com/news/news-desk/the-hand-of-isis-at-ohio-state Yanık, Akan. “Yeni Medya Nedir Ne Değildir? What Is New Media Or Not?” Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 9/45 (2016).
• Yücel, Mete. Alternatif Medya Biçimi Olarak İnternet: Bağımsız İletişim Ağı (Bianet) Üzerine Bir Araştırma. Gazi Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Gazetecilik Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 2008.
• https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=U5cFxKK8dp9AKX6PuzG0qg& no=gg72FBkx1CsnVO1ovYIBtw
• TDV İslâm Ansiklopedisi. “İSLÂM”. Erişim 05 Şubat 2023.
• https://islamansiklopedisi.org.tr/islam
• Twitter. “Program On Extremism Twitter’da”. 2016. Erişim 21 Ocak 2023.
• https://twitter.com/gwupoe/status/777520598268477445
• “Türk Dil Kurumu – Dilimiz Kimliğimizdir”. Erişim 04 Mayıs 2023. https://www.tdk.gov.tr/