Yaşlılarda Solunum Yolu Salgınlarında Önlemlere Uyum Ölçeği- Geçerlilik ve Güvenirlik Çalışması

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 1, 91 - 98, 01.03.2022

Burak Mete , Ferdi Tanır , Ayşe İnaltekin

Öz

Amaç: Yaşlılar salgın dönemlerinde en riskli gruplardır. Yaşlıların bu dönemlerde önlemlere uyumu daha fazla beklenmektedir. Bu çalışma ile Yaşlılarda Solunum Yolu Salgınlarında Önlemlere Uyum Ölçeği geliştirilmesi amaçlanmaktadır.
Yöntem: Çalışmamız tek örneklemden elde edilmiş 394 yaşlı birey üzerinde yapılmıştır. Ölçek geçerlilik ve güvenirlik analizleri kapsamında kapsam geçerliliği, açımlayıcı faktör analizi, iç tutarlılık güvenirlik analizleri yapılmıştır. Ölçek yapısını belirlemek için temel bileşenler analizi ve varimax rotasyon tekniği kullanılmıştır. Güvenirlik analizinde İç tutarlılık (Cronbach alfa katsayısı) yöntemi ve madde toplam korelasyon analizi kullanılmıştır.
Bulgular: Veri setinin faktör analizi için uygunluk analizi KMO katsayısı 0.910, Bartlett's Testi için p<0.001’dir. Açımlayıcı faktör analizi sonucuna göre ölçeğin 17 madde ve 3 alt faktörden (Yakın Fiziki Temastan Kaçınma, El ve Solunum Hijyeni Uyumu, Kendini izole) oluştuğu, ölçeğin toplam varyansın %62.36’sını açıkladığı bulunmuştur. Ölçeğin iç tutarlılık Cronbach’s alfa güvenirlik katsayısı 0.915, Faktör 1 için;0.905 faktör 2 için;0.887 faktör 3;için 0.676 olarak bulunmuştur. Madde toplam madde korelasyonları 0.384 ile 0.709 arasında değerler almıştır, ölçeğin yüksek derecede güvenilir olduğu söylenebilir.
Sonuç: Yaşlılarda Solunum Yolu Salgınlarında Önlemlere Uyum Ölçeği’nin salgın dönemlerinde alınan önlemlere uyumun ölçülmesinde kullanılabilecek bir ölçme aracı olduğu bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

yaşlı,, pandemi,, geçerlilik,, güvenirlik,

Kaynakça

• Referans 1- WHO (2021) Country & Technical Guidance - Coronavirus disease (COVID-19) 20/09/2021 erişim adresi: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/technical-guidance-publications
• Referans 2- Malta, D. C., Szwarcwald, C. L., Barros, M. B. D. A., Gomes, C. S., Machado, Í. E., Souza, P. R. B. D., ... & Gracie, R. (2020). The COVID-19 Pandemic and changes in adult Brazilian lifestyles: a cross-sectional study, 2020. Epidemiologia e Serviços de Saúde, 29.
• Referans 3- T.C. Sağlık Bakanlığı COVID-19 Bilgilendirme Platformu (2021) 20/09/2021 erişim adresi: https://covid19.saglik.gov.tr/TR-66447/bulasma-yollari.html
• Referans 4- CDC (2021) Assessing Risk Factors for Severe COVID-19 Illness 20/09/2021 erişim adresi: https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/covid-data/investigations-discovery/assessing-risk-factors.html
• Referans 5- CDC(201) Risk for COVID-19 Infection, Hospitalization, and Death By Age Group 20/09/2021 erişim adresi:https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/covid-data/investigations-discovery/hospitalization-death-by-age.html
• Referans 6- Daoust, J. F. (2020). Elderly people and responses to COVID-19 in 27 Countries. PloS one, 15(7), e0235590.
• Referans 7- Jordan, R. E., Adab, P., & Cheng, K. (2020). Covid-19: risk factors for severe disease and death. BMJ 26;368:m1198.
• Referans 8- Zhou, F., Yu, T., Du, R., Fan, G., Liu, Y., Liu, Z., Xiang, J., Wang, Y., Song, B., Gu, X., Guan, L., Wei, Y., Li, H., Wu, X., Xu, J., Tu, S., Zhang, Y., Chen, H., & Cao, B. (2020). Clinical course and risk factors for mortality of adult inpatients with COVID-19 in Wuhan, China: a retrospective cohort study. Lancet, 395(10229), 1054–1062.
• Referans 9- Utych, S. M., & Fowler, L. (2020). Age-based messaging strategies for communication about COVID-19. Journal of Behavioral Public Administration, 3(1).
• Referans 10- Mete, B., Tanir, F., & Kanat, C. (2021). THE EFFECT OF FEAR OF COVID-19 AND SOCIAL ISOLATION ON THE FRAGILITY IN THE ELDERLY. Turkish Journal of Geriatrics/Türk Geriatri Dergisi, 24(1).
• Referans 11- Ahorsu, D. K., Lin, C. Y., Imani, V., Saffari, M., Griffiths, M. D., & Pakpour, A. H. (2020). The fear of COVID-19 scale: development and initial validation. International journal of mental health and addiction, 1-9.
• Referans 12- T.C. Sağlık Bakanlığı COVID-19 Bilgilendirme Platformu (2021) 20/09/2021 erişim adresi: https://covid19.saglik.gov.tr/TR-66259/halka-yonelik.html
• Referans 13- Büyüköztürk, Ş. (2012).Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
• Referans 14- Ayre, C., & Scally A. J. (2014). Critical values for Lawshe’s content validity ratio: revisiting the original methods of calculation. Measurement and Evaluation in Counseling and Development, 47 (1), 79–86.
• Referans 15- Wilson, F. R., Pan, W., & Schumsky, D. A. (2012). Recalculation of the critical values for Lawshe’s content validity ratio. Measurement and Evaluation in Counseling and Development, 45, 197–210.
• Referans 16- Lawshe, C. H. (1975). A quantitative approach to content validity. Personnel psychology, 28(4), 563-575.
• Referans 17- Çokluk, O., Şekercioğlu, G., ve Ş. Büyüköztürk (2012) Sosyal bilimler İcin Cok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL Uygulamaları. 2.Baskı. Ankara Pegem Akademi.
• Referans 18- Kline, P. (2014). An easy guide to factor analysis. Routledge.
• Referans 19- Coombs, W& Schroeder, H. (1988). An analysis of factor analytic data. Personality and Individual Differences, 9. 79-85.
• Referans 20- Karasar, Niyazi (2009), Bilimsel Araştırma Yöntemi, 20. Baskı, Ankara, Nobel Yayın Dağıtım
• Referans 21- Karakoç, A. G. D. F. Y., & Dönmez, L. (2014). Ölçek geliştirme çalışmalarında temel ilkeler. Tıp Eğitimi Dünyası, 13(40), 39-49.