Vahdettin Işık. Said Halim Paşa: Bir Islah Düşünürünün Hayatı, Düşüncesi ve Eserleri.

Year 2021, Volume: 23 Issue: 43, 303 - 309, 15.06.2021

Abdullah Özçelik

https://doi.org/10.17335/sakaifd.875327

Abstract

19. yüzyıldan 20. yüzyılın başlarına kadar olan dönemde İslam dünyasının, özelde Osmanlı Devleti’nin, karşılaştığı meydan okumalar ve devingenliği artan entelektüel faaliyetler neticesinde önemli fikir ve devlet adamları ortaya çıkmıştır. Bu dönemde yaşamış ve Osmanlı Devleti’nin siyasi, iktisadi, toplumsal alanlarda karşılaştığı sorunlara çözüm bulma amacıyla çeşitli eserler kaleme almış olan Said Halim Paşa (1864-1921), birçok farklı özelliği kendisinde toplamış entelektüel bir devlet adamıdır. Kavalalı Mehmet Ali Paşa’nın torunlarından olan Said Halim Paşa, Arapça ve Farsça’nın yanı sıra Fransızca ve İngilizce de bilen; ayrıca İsviçre’de siyasi ilimler tahsili gören biridir. Birçok devlet görevinde bulunmuş; sonuçta 1903’te sultana karşı komplo kurmakla itham edilerek sürgüne gönderilmiştir. Bu sırada Jön Türklerle görüşerek önce İttihat ve Terakki Cemiyeti’ne üye olmuş ardından da cemiyetin yönetim kademesinde farklı görevler ifa etmiştir. I. Dünya Savaşı sırasında sadrazamlık görevini de üstlenen Said Halim Paşa’yı farklı kılan daha ziyade fikri yönüdür. Osmanlı-İslam dünyasının içerisinde olduğu durumu toplumsal bir zeminde teşhis ve tahlil etmesi açısından dönem mütefekkirleri arasından ayrılarak, siyasi olarak eleştirel bir tutum geliştirmiştir.

Keywords

Çağdaş İslam Düşüncesi, Osmanlı Siyasi Düşüncesi, Said Halim Paşa

References

• Alkan, Necmeddin. İmparatorluğun Son Savaşı. İstanbul: Timaş Yayınları, 2020.
• Balcı, Ali - vd. İmparatorluğun Savaş Kararı. Ankara: Kadim Yayınları, 2019.
• Işık, Vahdettin. “Said Halim Paşa, Çağının Çok İlerisinde Bir Entelektüeldir.” Cins Dergisi. 2019. Erişim 2 Şubat 2021. https://www.cins.com.tr/genel/vahdettin-isik-said-halim-pasa-caginin-cok-ilerisinde-bir-entelektueldir/
• Işık, Vahdettin. “Said Halim Paşa 1864 - 1921.” İslam Düşünce Atlası. Erişim 2 Şubat 2021. https://www.islamdusunceatlasi.org/detail/person166
• Said Halim Paşa. Osmanlı İmparatorluğu ve Dünya Savaşı. İstanbul: Kronik Yayıncılık, 2. Baskı., 2019.
• Said Halim Paşa. Said Halim Paşa Külliyatı. çev. Vahdettin Işık. İstanbul: Ketebe Yayınları, 2019.
• Şentürk, Recep. İslâm Dünyasında Modernleşme ve Toplumbilim. İstanbul: İz Yayıncılık, 2. Baskı., 2006.