Üniversitede Öğrenci Olmak Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışlarını Etkiler mi?

Yıl 2023, Cilt: 2 Sayı: 2, 1 - 18, 31.08.2023

Esra Demirarslan , Hanife Sarıtepe Sündüs Kurt

https://doi.org/10.59778/sbfdergisi.1259391

Öz

Giriş: Sağlık davranışı; bireyin sağlıklı olabilmek ve bunu sürdürebilmek için sağlıklı iken inandığı ve yaptığı, hastalığı önleyici faaliyetler olarak tanımlanmakta; yalnızca doğrudan gözlenebilen açık davranışları değil, dolaylı olarak ölçülebilen mental olayları ve duygu durumlarını da içerdiği vurgulanmaktadır. Amaç: Bir üniversite bünyesinde eğitim gören öğrencilerin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarını Incelemek amacıyla planlanmıştır. Yöntem: Araştımanın evreni hemşirelik, spor bilimleri fakültesive fen edebiyat fakültesinde okuyan öğrencilerdir (N=630). Örneklem Sistematik örnekleme yöntemi ile seçilen, evrenin bilindiği durumlarda örneklem hesaplama formüüne göre hesaplanan 200 öğrencidir. Verilerin toplanması için demografik özellikleri içeren anket ve “Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin analizinde t testi ve tek yönlü varyans analizi testleri kullanılmış, farklılığın hangi gruptan kaynaklandığının tespiti için çoklu karşılaştırma testlerinden Tukey testi uygulanmıştır. Bulgular: Öğrencilerin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeğinden puanları orta düzeydedir. Araştırmamıza katılan öğrencilerin sağlık davranışlarında alkol kullanmaları ile, sağlık sorumluluğu, egzersiz ve stres yönetimi arasında anlamlı bir farklılık çıkmıştır. Spor bilimleri fakültesinde okuyan öğrencilerin kendini gerçekleştirme, egzersiz ve beslenme algıları daha yüksek çıkmıştır. Erkeklerin egzersiz algıları daha yüksektir. Öğrencilerin sınıf durumları ile kendini gerçekleştirme, sağlık sorumluluğu egzersiz, beslenme ve stres yönetimi arasında anlamlı bir farklılık çıkmıştır. Sonuç ve öneriler: 4. sınıf olanların algılarının daha yüksek olduğu, sosyo-ekonomik düzeyi iyi olanların egzersiz algılarının daha yüksek,alkol kullananların algılarının daha yüksek olduğu, hemşirelikte okuyanların sağlık sorumluluğu algılarının daha yüksek olduğu sonucuna varılmıştır. Üniversite öğrencilerinin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeğinden aldıkları puanın daha yüksek olmasını sağlamak amacıyla sistematik eğitimler verilmesi önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Öğrenciler, Sağlık Bilgisi, Tutum, Uygulama, Üniversite

Teşekkür

Öğrencilerim Hanıfe Sarıtepe ve Sündüs Kurt'a bu makaleye konu çalışmayı planlayıp uyguladıkları için teşekkür ederim.

Is Being Student at a University Effects Healthy Life Sytle Behaviours?

Öz

Introduction: Health behavior is defined as the preventive activities that the individual believes and does while being healthy in order to be healthy and to maintain it. Aim: To determine the healthy lifestyle behaviors(HLB) of students studying at a university. Method: The universe of the research is nursing, faculty of sport sciences and faculty of science and literature (N=630). Sample was 200 students -that calculated with the sample calculation formula when the universe is known, of reached with the systematic sampling method. For data collection, a questionnaire containing demographic characteristics and the “Healthy Lifestyle Behaviors Scale(HLBS)” were used. T test, ANOVA and Tukey test were used for analysis. Results: The students' scores on the HLBS are moderate. There was a significant difference between alcohol use and health responsibility, exercise and stress management in the health behaviors of the students participating in our study while the self-actualization, exercise and nutrition perceptions of the students studying at Faculty of Sports Sciences were higher. Men have a higher perception of exercise. There was a significant difference between students' classroom status and self-actualization, health responsibility, exercise, nutrition and stress management. Conclusion and suggestions: Those who are in the 4th grade have higher perceptions of exercise, those who have a good socio-economic level have higher perceptions of exercise, and those who use alcohol have higher perceptions. Conclsion and suggstions: The health responsibility perceptions of those studying in nursing were higher. It may be recommended to provide systematic trainings in order to ensure that university students get a higher score on the HLBS

Anahtar Kelimeler

Health Knowledge, Attitudes, Practice, University

Kaynakça

• Alaçam, H., Korkmaz, A., Efe, M., Şengül, C. B., & Şengül, C. (2015). Pamukkale Üniversitesi öğrencilerinde alkol ve sigara bağımlılığı taraması. Pamukkale Tıp Dergisi, 8(2), 82-87.
• Açıksöz, S., Uzun, Ş., & Arslan, F. (2013). Hemşirelik öğrencilerinin sağlık algısı ile sağlığı geliştirme davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Gülhane Tıp Dergisi, 55(3), 181-187.
• Akın, M. (2000). Lise öğrencilerinin madde kullanımının zararlarına ilişkin sağlık eğitim gereksinimleri. Bağımlılık Dergisi, 1(1), 14-17.
• Aksoy, T., & Uçar, H. (2015). Hemşirelik öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları. 1(2), 53-67.
• Ayaz, S., Tezcan, S., & Akıncı, F. (2005). Hemşirelik yüksekokulu öğrencilerinin sağlığı geliştirme davranışları. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 9(2), 26-34.
• Cihangiroğlu, Z., & Deveci, S. E. (2023). Fırat Üniversitesi Elazığ Sağlık Yüksekokulu öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve etkileyen faktörler. Fırat Tıp Dergisi, 16, 78-83. doi:https://dergipark.org.tr/tr/pub/firattip/issue/6350/84731
• Demir, E. & Baydar Artantaş, A. (2018). Tıp ve hemşirelik öğrencilerinde sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının değerlendirilmesi: Kesitsel bir çalışma . Ankara Medical Journal , 18 (2) , 186-197 . DOI: 10.17098/amj.435280
• Doğu, Ö., & Atasoy, I. (2017). Hemşirelik lisans öğrencilerinde sağlık algısına cinsiyet ve diğer faktörlerin etkisi. Türkiye Klinikleri Hemşirelik Bilimleri, 9(2), 107-13. https://doi.org/10.5336/nurses.2016-51204
• Duran, Ü., Öğüt, S., Asgarpour, H. ve Kunter, D. (2018). Sağlık çalışanlarında sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının değerlendirilmesi . Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi , 2 (3) , 138-147 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/amusbfd/issue/39612/421368
• Ecevit Alpar, Ş., Şenduran, L., Karabacak, Ü., & Sabuncu, N. (2008). Change in the health promoting lifestyle behaviour of Turkish university nursing student from beginning to end of nurse training. Nurse Education in Practice, 8, 382-388.
• Geçkil, E., & Yıldız, S. (2006). Adölesanlara yönelik beslenme ve stresle baş etme eğitiminin sağlığı geliştirmeye etkisi. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi, 10(2), 19-28.
• Johnson, R. L. (2005). Gender differences in health promoting lifestyles of African Americans. Public Health Nursing, 22(2), 130-137.
• Karadeniz, G., Uçum, E. Y., Dedeli, Ö., & Karaağaç, Ö. (2008). Üniversite öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 7(6), 497-502.
• Karakoç, A. (2006). Sınıf öğretmenlerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve bu davranışları etkileyen bazı faktörlerin belirlenmesi. Retrieved from Sivas:
• Kasap Demir, B., Şentürk, S., Kırkalı, M., Atak, A. & Dönmez, A. (2019). Genç Sağlıkçılarda Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeğine Göre Değerlendirilmesi. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi , 4 (1) , 7-11 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/ikcusbfd/issue/45027/561136 Kaya, F., Ünüvar, R., Bıçak, A., Yorgancı, E., Çınar, B., ÖZ, F., & Kankaya, F. C. (2008). Öğretim elemanlarının sağlığı geliştirme davranışları ve etkileyen etmenlerin incelenmesi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 7(1), 59-64.
• Özabacı Esin, M. N. (1997). Endüstriyel alanda çalışan işçilerin sağlık davranışlarının saptanması ve geliştirilmesi. (Doktora Doktora Tezi), İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Özbaşaran, F., & Çetinkaya, Ç. A. (2004). Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu öğrencilerinin sağlık davranışları. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 7(3), 43-55.
• Özcan, S., & Bozhüyük, A. (2016). Identification and improvement of health behaviors of industrial workers. Çukurova Medical Journal, 41(4), 664-674. doi:10.17826/cutf.254191
• Özdelikara, A., Alkan, S. A., & Mumcu, N. (2018). Hemşirelik öğrencilerinde sağlık algısı, sağlık anksiyetesi ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Bakırköy Tıp Dergisi, 14, 275-282. https://doi.org/10.5350/BTDMJB.20170310015347
• Özkan, S., & Yılmaz, E. (2008). Hastanede çalışan hemşirelerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 3(7), 90-105.
• Pasinlioğlu, T., & Gözüm, S. (1998). Birinci basamak sağlık hizmetlerinde çalışan sağlık personelinin sağlık davranışları. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 2(2), 60-68.
• Pender, N. J., Barkauskas, V., & Hayman, L. (1992). Health promotion and disease pervention toward exlence in nursing practice and education. Nursing Outlook, 40(3), 106-112.
• Sağlık Bakanlığı. (2021). Türkiye bulaşıcı olmayan hastalıklar ve risk faktörleri kohort çalışması. Sağlık Bakanlığı Yayın No, 1206.
• Şen, M. A., Ceylan, A., Kurt, M. E., Palancı, Y., & Adın, C. (2017). Sağlık hizmetleri meslek yüksekokulu öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve etkileyen faktörler. Dicle Tıp Dergisi, 44(1), 1-12.
• Tambağ, H. (2013). Yaşlılarda Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları ve Yaşam Doyumu. Mustafa Kemal Üniversitesi Tıp Dergisi, 4(16), 23-31.
• Tansel, B. (2017). Lise Öğrencilerinin Bağımlılık Yapıcı Maddelere Yönelik Tutumlarının İncelenmesi. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(2), 1453-1472.
• Taş, F., & AKIN, B. (2018). Sağlığı geliştirici yaşam tarzı ve öz etkililik-yeterlilik durumunun sosyo-ekonomik durum ile ilişkisi. Sağlık ve Toplum, 2, 24-38.
• Thwaite, T. L., Heidke, P., Williams, S. L., Vandelanotte, C., Rebar, A. L.,& Khalesi, S. (2020). Barriers to healthy lifestyle behaviours in Australian nursing students: A qualitative study. Nursing & Health Sciences, 22(4), 921-928. https://doi.org/10.1111/nhs.12749
• Tosunöz, İ. K. (2021). Hemşirelik öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve sağlık algıları, sağlığı geliştirme dersi ile geliştirilebilir mi?. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 10(1), 71-83.
• Ünalan, D., Şenol, V., Öztürk, A., ve Erkorkmaz, Ü. (2007). Meslek yüksekokullarının sağlık ve sosyal programlarında öğrenim gören öğrencilerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve öz-bakım gücü düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 14(2), 101-109.
• Walker, N. W., Madeleine, J. K., & Pender, N. J. (1990). A Spanish language version of the health promoting lifestyle profile. Nursing Research, 39(5), 2-4.
• Walker, S. N., Sechrist, K. R., & Pender, N. J. (1987). The health-promoting lifestyle profile development and psychometric characteristics. Nurs Res, 36(2), 76-81.
• Yalçınkaya, M., Gök Özer, F., & Yavuz Karamanoğlu, A. (2007). Sağlık çalışanlarında sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının değerlendirilmesi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 6(6), 409-420.
• Yanık, A., & Noğanay, N. (2017). Sağlık çalışanlarında sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının değerlendirilmesi. Fırat Tıp Dergisi, 22(4), 167-176.
• Yılmazel, G., Çetinkaya, F., & Naçar, M. (2013). Hemşirelik öğrencilerinde sağlığı geliştirme davranışları. TAF Preventive Medicine Bulletin, 12(3), 261-270. https://doi.org/10.5455/pmb.1-1334227851
• Yiğit, Ş., & Khorshid, L. (2006). Ege Üniversitesi Fen Fakültesi öğrencilerinde alkol kullanımı ve bağımlılığı. Bağımlılık Dergisi, 7, 24-30.