YAPITIN İKTİDARI VE İZLEYİCİ ÖZNE DİYALEKTİĞİ

Year 2016, Volume: 9 Issue: 18, 401 - 412, 26.12.2016

Özlem Kafiye Alp

Abstract

Yakın zamanlı tartışmalar sanat yapıtı ve sanatçı öznenin kurucu rolünü izleyici özneye taşımıştır. Sanat yapıtının açık uçlu yapısı üzerinden geliştirilen argümanlar, yapıt-sanatçı ve izleyici hiyerarşisini ters yüz ederek anlamını arayan yapıtın izleyici özne tarafından kuruluşuna vurgu yapmıştır. 
Sanatçı özne, izleyici özne ve yapıt arasındaki ilişkiler yumağı yeni bir konu değildir. Ancak yeni estetik paradigmaların kuramsal ve pratik düzlemde ele aldığı bu konu tekrar gündeme getirilerek tartışılabilir olmuştur. Bu çalışmada, yapıtın ve sanatçı öznenin kurucu bir iktidar olarak izleyici özneye direttiği hegemonya üzerinden izleyici öznenin geliştirdiği diyalektik kuramsal boyutta tartışılarak, bu ilişkiler ağının bilgi-sezgi ve anlam üzerinden kutuplaşma ve çözülme noktalarına yeni bir bakış açısı getirilmiştir. 

Keywords

Sanatçı, Yapıt, İzleyici, İktidar, Diyalektik

References

• Baudrillard, J., (2011). Simülakrlar ve Simülasyon, Çev. O. Adanır, Doğu Batı Yayınları, Ankara.
• Berger, J., (2009). Görünüre Dair Küçük Bir Teoriye Doğru Adımlar, Çev. B. Somay, Metis Yayınları, İstanbul.
• Bolla, P., (2012). Sanat ve Estetik, Çev. K. Koş, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• Deleuze, G., (2006). Kant Üzerine Dört Ders, Çev. U. Baker, Kabalcı Yayınları, İstanbul.
• Deleuze, G., (2015). Anlamın Mantığı, Çev. H. Yücefer, Norgunk Yayıncılık, İstanbul.
• Doltaş, D., (1988). Söylem Üzerine, Söylem ve Yazın, Yay. Haz. A. Kocaman, ODTÜ Yayıncılık, Ankara.
• Eagleteon, T., (2006). Kuramdan Sonra, Çev. U. Abacı, Literatür Yayıncılık, İstanbul.