Kanun Madde Gerekçelerinin Normların Yorumlanmasındaki Rolü ve Cinsel Saldırı Suçunun Eşe Karşı İşlenmesi

Year 2025, Volume: 15 Issue: 1, 211 - 251, 30.06.2025

Abdullah Batuhan Baytaz

https://doi.org/10.52273/sduhfd..1650423

Abstract

Farklı görüşler olsa da, doktrinde ve 2023 tarihli Yargıtay 9. Ceza Dairesinin kararına kadar yargı kararlarında cinsel saldırı suçunun temel halinin eşe karşı işlenemeyeceği görüşü hakimdir. Doktrinde bu görüşü savunanlar ve yargı kararlarında bu düşünceyi Türk Ceza Kanunu’nun 102. maddesinin gerekçesine ve evlilik birliğinde karı kocanın cinsel tatmin yükümlülüğü olmasına dayandırmaktadır.
Genel kabul bu yönde olmakla birlikte, söz konusu görüşün dayanağını oluşturan gerekçenin, hukukçular açısından ne ölçüde bağlayıcı olduğu tartışmaya açıktır. Kaldı ki, çalışmada ayrıntılı biçimde ortaya konulduğu üzere, çoğunluk görüşüne temel teşkil eden kanun gerekçesindeki ifadeler, normun lafzı ve amacıyla açık bir biçimde çelişmektedir. Diğer bir ifadeyle, normun lafzi, sistematik ve amaçsal yorum yöntemleriyle yapılacak yorum sonucu ulaşılan anlam ile kanun gerekçesinde yer alan açıklamalar arasında tutarlılık bulunmamaktadır.
Bu çerçevede, öncelikle normların yorumlanmasında kanun madde gerekçelerinin hukuki niteliği ve bağlayıcılığı ele alınacak; ardından ise cinsel saldırı suçunun temel hâlinin eşe karşı işlenip işlenemeyeceği sorunsalına ilişkin görüşümüzü temellendirmek amacıyla, Türk Ceza Kanunu’nun 102. maddesi kapsamında yorum faaliyeti yürütülecektir.

Keywords

Kanun Gerekçesi , Yorum , Cinsel Saldırı , Eşe Karşı Cinsel Saldırı , Şikayet

The Role of the Justifications of the Articles in the Interpretation of the Norms and the Crime of Sexual Assault Against the Spouse

Abstract

Although there are differing opinions, the prevailing view in legal doctrine and judicial decisions until the 2023 ruling of the 9th Criminal Chamber of the Court of Cassation is that the basic form of the offence of sexual assault cannot be committed against a spouse. Scholars who support this view and judicial decisions reflecting this reasoning base their arguments on the rationale of Article 102 of the Turkish Penal Code and the notion that there exists a mutual obligation of sexual fulfillment between spouses within the marital union.
It is debatable whether the justification of the article is binding for jurists who carry out interpretation. Moreover, as explained in detail in this study, the explanations in the justification of the article which form thçe basis of the majority opinion, contradict the literal and purpose of the norm. In other words, the result of the literal, systematic or purposive interpretation of the norm diverges the explanations in the justification of article.
In this respect, this study will first explain the role of the justification in the interpretation of the norms. Subsequently, in order to reveal our opinion on whether the basic form of the crime of sexual assault can be committed against the spouse, the interpretation activity regarding Article 102 of the TPC will be carried out.

Keywords

Justification of the Articles , Interpretation , Sexual Assault , Sexual Assault Against the Spouse , Complaint

References

• Akıntürk T ve Ateş D, Türk Medeni Hukuku Aile Hukuku 2. Cilt (12. Bası, Beta 2021)
• Akkaya Ç, Cinsel Dokunulmazlığa Karşı Suçlar (Adalet 2017)
• Altun V, 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu M. 102/1 Kapsamında Kalan Fiillerin Eşler Arasında İşlenip İşlenemeyeceğine İlişkin Değerlendirme, (Suç ve Ceza Dergisi, 2024(1))
• Artuk ME ve diğerleri, Ceza Hukuku Genel Hükümler (16. Bası, Yetkin 2022)
• Artuk ME ve diğerleri, Ceza Hukuku, Özel Hükümler (21. Bası, Adalet 2024)
• Artuk, M.E ve Yenidünya, A.C, ‘Evlilik İçinde Irza Geçme’, İÜ Cumhuriyet’in 75. Yıl Armağanı (İstanbul Üniversitesi 1999) 57
• Baş E, ‘Türk Ceza Hukukunda Cinsel Taciz Suçu’ (2016) 65(4) Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 1135
• Baumann J, Weber U ve Mitsch W, Strafrecht Allgemeiner Teil (10. Bası, Ernst und Werner Gieseking 1995)
• Baytaz AB, Kanunilik İlkesi Bağlamında Ceza ve Ceza Muhakemesi Hukukunda Yorum (Oniki Levha 2015)
• Bora Çınar S, ‘Kadına Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi (CEDAW) m 2/f Işığında 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’ndaki Cinsiyetçi İfadelerin Değiştirilmesi Gerekliliği Üzerine Bir Değerlendirme’ (2023) 81(2) İstanbul Hukuk Mecmuası 343
• Centel N ve Zafer H, ‘Cinsel Saldırı Suçu (TCK m. 102)’ in Mahmut Koca (ed), Prof. Dr. Mehmet Emin Artuk’a Armağan (Seçkin 2020) 225
• Centel N, 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu’nda Cinsel Saldırı Suçu ve Cinsel Suçlar Değişiklik Tasarısı’nın Değerlendirilmesi (Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı 99, 2012)
• Centel N, ve Zafer H, Cinsel Saldırı Suçu, (Prof. Dr. Mehmet Emin ARTUK’a ARMAĞAN, Ed. Mahmut Koca, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2020)
• Dönmezer S, Ceza Hukuku Özel Kısım, Genel Adap ve Aile Düzenine Karşı Cürümler (5. Bası, Filiz 1983)
• Dursun S, ‘Türk Ceza Hukuku’nda Cinsel Suçlara Genel Bir Bakış’ (2014) (24) Ceza Hukuku Dergisi 57
• Dülger MV, ‘Evlilik Birliği İçinde Gerçekleşen Nitelikli Cinsel Saldırı Suçu, Bu Suçun Mağdur Üzerindeki Etkileri ve Mağduru Korumaya Yönelik Alınabilecek Önlemler’ (2006) 80(2) İstanbul Barosu Dergisi 543
• Erdem E ve Türay A, ‘Türk Ceza Hukukunda Basit Cinsel Saldırı Suçunun Eşe Karşı İşlenmesi’ (2019) 12(2) Suç ve Ceza Ceza Hukuku Dergisi 65.
• Erden Tütüncü E, Vücuda Organ veya Sair Cisim Sokmak Suretiyle İşlenen Cinsel Saldırı Suçu Bakımından Teşebbüse İlişkin Sorunlar (Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 24, Sayı: 2, 2022)
• Ergüne E, Çocukların Cinsel İstismarı Suçu (MÜHF-MAD, Cilt 29, Sayı 1, 2023)
• Forck J, Methodik der Gesetzesauslegung: Wann stößt die Argumentation mit Wortlaut, Systematik, Telos und Historie an ihre Grenzen? (ZJS 2022(3))
• Fransız Ceza Kanunu <
• Freund G, Strafrecht Allgemeiner Teil (2. Bası, Springer, 2009)
• Frister H, Strafrecht Allgemeiner Teil, (8. Bası, C.H. Beck, 2018)
• Gerçeker H, Yorumlu Uygulamalı Türk Ceza Kanunu Cilt – 1 (3. Bası, Seçkin 2017)
• Gropp W, Strafrecht Allgemeiner Teil, (4. Bası, Springer 2015)
• Gündüz R, Türk Ceza Kanununda Cinsel Dokunulmazlığa Karşı Suçlar (2. Bası, Bilge 2017).
• Hasan Tahsin Gökcan ve Mustafa Artuç, Yorumlu – Uygulamalı Türk Ceza Kanunu Şerhi, 3. Cilt (Adalet Yayınevi, Ankara, 2021)
• Heinrich B, Strafrecht Allgemeiner Teil, (7. Bası, Kohlhammer, Stuttgart, 2022)
• Heper A, ‘Almanya’da Hukukta Yorum Üzerine Bazı Düşünceler’ (2012) (1) Ankara Barosu Dergisi 71
• Hoffmann-Holland K, Strafrecht Allgemeiner Teil, (4. Bası, Mohr Siebeck Tübinden, 2023)
• https://sherloc.unodc.org/cld/document/fra/1992/penal_code_en.html > erişim tarihi 25 Eylül 2024
• İçel K ve Donay S, Karşılaştırmalı ve Uygulamalı Ceza Hukuku Genel Kısım (5. Bası, Beta 2006)
• Kale Özçelik F, Kadınlara Karşı Her Biçimiyle Ayrımcılığın Ortadan Kaldırılması Sözleşmesi’nin Usule ve Esasa ilişkin Düzenlemeleri ve Türk Anayasa Hukuku’na Yansımaları, ( Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, 2016, Sayı 8)
• Kantarcı N, ‘Cinsel İstismar Suçunun Eşe Karşı İşlenip İşlenemeyeceği Sorunu’ (2014) 9(24) Ceza Hukuku Dergisi 151
• Koca M ve Üzülmez İ, Ceza Hukuku Genel Hükümler (15. Bası, Seçkin 2022)
• Koca M ve Üzülmez İ, Türk Ceza Hukuku Ceza Özel Hükümler (9. Bası, Seçkin 2023)
• Kocaoğlu S, Yargı Kararları Işığında Cinsel Dokunulmazlığa Karşı Suçlar (Yetkin 2016)
• Korkmaz ZB, ‘Türk Ceza Hukukunda Eşe Karşı Cinsel Saldırı Suçu’ (2023) (1) Gaziantep Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 27
• Mader S, ‘Grundprobleme und Geschichte der Juristischen Hermeneutik’ in Marcel Senn ve Barbara Fritschi (eds), Rechtswissenschaft und Hermeneutik (Franz Steiner 2009)
• Malkoç İ, Açıklamalı Türk Ceza Kanunu, 2. Cilt (Malkoç 2013)
• Memiş Kartal P, Türk Ceza Hukukunda Çocukların Cinsel İstismarı (Der 2014)
• Montesquieu, Kanunların Ruhu Üzerine, Çev. Fehmi Baldaş, Hiperlink Yayınları, 2014)
• Nestler N, Die Auslegung von Straftatbeständen:Auslegungsmethoden und Methodik derAuslegung, (Juristische Ausbildung 2018(6))
• Özbek VÖ ve diğerleri, Ceza Hukuku Genel Hükümler (14. Bası, Seçkin 2023)
• Özbek VÖ, Doğan K ve Bacaksız P, Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler (18. Bası, Seçkin 2023)
• Özen M, Ceza Hukuku Özel Hükümler Temel Suç Tipleri (Adalet 2023)
• Özgenç İ, ‘Cinsel Suçlar’ (2020) 24(1) Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 257 Roxin C, Strafrecht Allgemeiner Teil Band 1 (4. Bası, C.H. Beck 2006)
• Rüthers B ve Höpfner C, Analogieverbot und subjektive Auslegungsmethode, (JuristenZeitung, 2005(1))
• Rüthers B, Clemens Höpfner, Analogieverbot und subjektive Auslegungsmethode, (JuristenZeitung, 2005(1))
• Satzger H, Gesetzlichkeitsprinzip und Rechtfertigungsgründe, (Juristische Ausbildung 2016(2))
• Schmidhauser E, Strafrecht Allgemeiner Teil (2. Bası, J.C.B Mohr (Paul Siebeck) 1975)
• Simon E, Gesetzesauslegung im Strafrecht, (Duncker Humboldt Berlin 2004)
• Soyaslan D, Ceza Hukuku Özel Hükümler (14. Bası, Legem 2023)
• Sözüer A, Baytaz AB ve Kelep Pekmez T, ‘Türk Ceza Hukukunda Kadın ve Türkiye’de Kadına Yönelik Şiddetin 6284 Sayılı Kanun Bağlamında Değerlendirilmesi’ in Adem Sözüer (ed), Kadın Yönelik Şiddet ve Ayrımcılık (Adalet 2014)
• Şimşek A, ‘Cinsel Saldırı ve Cinsel İstismar Suçlarının Hafif Şekli: Sarkıntılık’ (2015) 10 Ceza Hukuku Dergisi 309
• Taner FG, Türk Ceza Hukukunda Cinsel Özgürlüğe Karşı Suçlar (3. Bası, Seçkin 2023)
• Taneri G, Cinsel Suçlar (Bilge 2014)
• Tezcan D, Erdem MR, Önok RM, Teorik ve Pratik Ceza Özel Hukuku (21. Bası, Seçkin 2023)
• Tofahrn S, Strafrecht Allgemeiner Teil I (3. Bası, C.F. Müller 2013)
• Tulay ME, Cinsel Dokunulmazlığa Karşı Suçun Eşe Karşı İşlenmesi, (Antalya Bilim Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Cilt: 8, Sayı: 16, Aralık 2020)
• Türk Dil Kurumu Güncel Türkçe Sözlük < https://sozluk.gov.tr/ > erişim tarihi 26 Aralık 2024
• Ünver Y, ‘Türk Maddi Ceza Hukukunda Cinsel Suçların Eleştirisel Olarak İncelenmesi’ in Yener Ünver (ed) II. Türkiye – Slovenya Uluslararası Hukuk Sempozyumu (Seçkin 2014) 30
• Walz C, ‘Das Ziel der Auslegung und die Rangfolge der Auslegungskriterien’ (2010) (4) Zeitschrift für das Juristische Studium (ZJS) 482
• Wessels J, Beulke W ve Satzger H, Strafrecht Allgemeiner Teil, (52. Bası, C.F. Müller, 2022
• Yalçın Sancar T, Türk Ceza Hukukunda Kadın (Savaş 2013)
• Yokuş Sevük H, ‘5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nda Cinsel Saldırı Suçu ve Taciz Suçları’ (2005) 57 Türkiye Barolar Birliği Dergisi 243
• Yokuş Sevük H, Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler (4. Bası, Adalet 2022)
• Zafer H, Ceza Hukuku Genel Hükümler TCK m. 1-75 (8. Bası, Beta 2021)