KLİNİK KALİTE GÖSTERGELERİ: DİYABETES MELLİTUS OLGUSU ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Year 2025, Volume: 7 Issue: 1, 14 - 27, 30.06.2025

Nurcan Coşkun Us , Yasemin Aslan

Abstract

Bu çalışmada özel bir hastanenin Diyabetes Mellitus (DM) klinik kalite olgusu göstergelerinin, Sağlık Bakanlığı tarafından belirlenen hedef değerlere ulaşım durumunun değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın evrenini Samsun il merkezinde yer alan bir özel hastanenin, diyabetes mellitus sağlık olgusu için tanımlanan üç standart ve 18 gösterge verisi oluşturmaktadır. Verilerin analizinde Bakanlık tarafından belirlenen hesaplama yöntemlerinden ve tanımlayıcı istatistiklerden faydalanılmıştır. Çalışmada HbA1c ölçümü düzenli yapılan hastaların oranı %66,8, yılda en az dört kez HbA1c ölçümü yapılan hastaların oranı %10,2, son ölçülen HbA1c değeri ≥%8 olan hastaların oranı ise %34,5 bulunmuştur (Hedef değerler sırasıyla ≥%95, ≥%70, ≤%10). Diyabetes mellitus tanısı alan hastalardan low density lipoprotein ölçümü yapılanların oranı %55,4, nefropati taraması amacıyla mikroalbuminüri ölçümü yapılan hastaların oranı ise %27,8 bulunmuştur. Her iki gösterge için de ulusal hedef değerlere ulaşılamamıştır (≥%90, ≥%95). Diyabetes mellitus klinik kalite göstergesi ile ilgili ulusal ölçekte belirlenen göstergelerin bazılarında hedef değere ulaşılırken, bazılarında iyileştirme çalışmalarına ihtiyaç olduğu görülmüştür.

Keywords

Diyabetes Mellitus, Tip 2 Diyabet, Klinik Kalite, Kanıta Dayalı Tıp, Sağlık Hizmetlerinde Klinik Kalite

CLINICAL QUALITY INDICATORS: AN EVULATION ON THE CASE OF DIABETES MELLITUS

Abstract

This study aimed to evaluate the Diabetes Mellitus (DM) clinical quality indicators of a private hospital in reaching the target values determined by the Ministry of HealthThe population of the study consists of three standards and 18 indicators diabetes mellitus cases from a private hospital in Samsun. Calculation methods by the Ministry of Health and descriptive statistics were used in the analysis of the data. According to the study, the rate of patients with regular HbA1c measurements was found to be 66.7%, HbA1c measurements at least four times a year was 10.2%, and the last measured HbA1c value ≥8% was 34.5% (Target values; ≥95%, ≥70%, ≤10% respectively). The rate of patients diagnosed with diabetes mellitus who had low-density lipoprotein measurement was found to be 55.4%, and who had microalbuminuria measurement for nephropathy screening was found to be 27.8%. National target values were not reached for both indicators (≥90%, ≥95%). While the target value was reached in some of the indicators determined on a national scale regarding the diabetes mellitus clinical quality indicator, it was seen that improvement studies were needed in some of them.

Keywords

Diabetes Mellitus, Type 2 Diabetes, Clinical Quality, Evidence-Based Medicine, Clinical Quality in Healthcare.

References

• Aksoy, H., Gündüz, Ş., Günay, Ç., Erdin, S., Karaduman, S. & Tarhan, D. (2022). 2019 yılı klinik kalite geribildirim raporları ve iyileştirmeye açık alanlar. Sağlıkta Performans ve Kalite Dergisi, 19(2), 99-117.
• Aslan, D., Yılmaztürk, G. C., Akalın, N., Büyükbeşe, M. A. & Sermez, Y. (2013). Diyabet bakım kalitesinin değerlendirilmesinde laboratuvar test sonuçları nasıl kullanılabilir? Pamukkale Tıp Dergisi, 6(2), 68-81.
• American Diabetes Association (ADA). (2016). Standards of medical care in diabetes-2016 abridged for primary care providers. Clinical diabetes: a publication of the American Diabetes Association. Clinical Diabetes, 34(1), 3-21. https://doi.org/10.2337/diaclin.34.1.3.
• Andersson, E., Persson, S., Hallén, N., Ericsson, Å., Thielke, D., Lindgren, P., Steen Carlsson, K. & Jendle, J. (2020). Costs of diabetes complications: hospital-based care and absence from work for 392,200 people with type 2 diabetes and matched control participants in Sweden. diabetologia, 63(12), 2582-2594.
• https://doi.org/10.1007/s00125-020-05277-3. Attal, S., Mahmoud, M. H., Aseel, M. T., Candra, A., Amuna, P., Elnagmi, M. & Elmahdi, H. (2019). Indicators of quality of clinical care for type 2 diabetes patients in primary health care centers in Qatar: a retrospective analysis. International Journal of Endocrinology, 2019(1), 3519093. https://doi.org/10.1155/2019/3519093.
• Calderon-Margalit, R., Cohen-Dadi, M., Opas, D., Jaffe, D. H., Levine, J., Ben-Yehuda, A. & Manor, O. (2018). Trends in the performance of quality indicators for diabetes care in the community and in diabetes-related health status: an Israeli ecological study. Israel Journal of Health Policy Research, 7(1), 10. https://doi.org/10.1186/s13584-018-0206-3.
• Coleman, K., Austin, B. T., Brach, C. & Wagner, E. H. (2009). Evidence on the chronic care model in the new millennium. Health Affairs, 28(1), 75-85. https://doi.org/10.1377/hlthaff.28.1.75.
• Chen, H. Y., Kuo, S., Su, P. F., Wu, J. S. & Ou, H. T. (2020). Health care costs associated with macrovascular, microvascular, and metabolic complications of type 2 diabetes across time: estimates from a population-based cohort of more than 0.8 million individuals with up to 15 years of follow-up. Diabetes Care, 43(8), 1732-1740. https://doi.org/10.2337/dc20-0072.
• Cholan, R. A., Weiskopf, N. G., Rhoton, D. L., Colin, N. V., Ross, R. L., Marzullo, M. N., Sachdeva, B. & Dorr, D. A. (2018). Specifications of clinical quality measures and value set vocabularies shift over time: a study of change through implementation differences. AMIA Annual Symposium Proceedings Archive, 2017, 575-584.
• Dereli, Y., Yılmaz, Ö. A., İnanç, G., Bayrakal, V. & Baskın, H. (2015). Diabetes mellitus klinik göstergeleri üzerine retrospektif bir araştırma: Nasıl veri toplamalı? Nasıl değerlendirilmeli? Sağlıkta Performans ve Kalite Dergisi, 9(1), 38-50.
• Giorda, C. B., Nicolucci, A., Pellegrini, F., Kristiansen, C. K., Hunt, B., Valentine, W. J. & Vespasiani, G. (2014). Improving quality of care in people with type 2 diabetes through the Associazione Medici Diabetologi-annals initiative: a long-term cost-effectiveness analysis. Diabetic Medicine, 31(5), 615-23. https://doi.org/10.1111/dme.12366.
• International Diabetes Federation (IDF). (2021). Diabetes atlas 2021. https://diabetesatlas.org/atlas/tenth-edition/ adresinden 12 Mayıs 2024 tarihinde alınmıştır.
• Kanchanaphibool, I., Hirunrassami, S. & Tongpugdee, P. (2009). Quality indicators of diabetes care in practice. Southeast Asian Journal of Tropical Medicine and Public Health, 40(5), 1074-1079.
• Mainz, J. (2003). Defining and classifying clinical indicators for quality improvement. International Journal for Quality in Health Care, 15(6), 523-530. https://doi.org/10.1093/intqhc/mzg081.
• Mata‐Cases, M., Roura‐Olmeda, P., Berengué‐Iglesias, M., Birulés‐Pons, M., Mundet‐Tuduri, X., Franch‐Nadal, J. A. & Diabetes Study Group in Primary Health Care (GEDAPS). (2012). Fifteen years of continuous improvement of quality care of type 2 diabetes mellitus in primary care in Catalonia, Spain. International Journal of Clinical Practice, 66(3), 289-298. https://doi.org/10.1111/j.1742-1241.2011.02872.x.
• Medina, M., Mora, N., Coma, E. & Mas, A. (2023). Evolution of the screening and control quality indicators of patients with type 2 diabetes mellitus over 16 years (2007-2022). Atencion Primaria, 55(4), 102588. https://doi.org/10.1016/j.aprim.2023.102588.
• Pathak, V., Pathak, N. M., O’Neill, C. L., Guduric-Fuchs, J. ve Medina, R. J. (2019). Therapies for type 1 diabetes: current scenario and future perspectives. Clinical Medicine Insights: Endocrinology and Diabetes, 12, 1179551419844521. https://doi.org/10.1177/1179551419844521.
• Rothe, U., Muller, G., Schwarz, P. E., Seifert, M., Kunath, H., Koch, R. & Schulze, J. (2008). Evaluation of a diabetes management system based on practice guidelines, integrated care, and continuous quality management in a federal state of Germany: a population-based approach to health care research. Diabetes Care, 31(5), 863-868. https://doi.org/10.2337/dc07-0858.
• Ruseckaite, R., Mudunna, C., Caruso, M. & Ahern, S. (2023). Response rates in clinical quality registries and databases that collect patient reported outcome measures: a scoping review. Health and Quality of Life Outcomes, 21(1), 71. https://doi.org/10.1186/s12955-023-02155-5
• Russo, T. T., Sorato, M. M., Mesfin, A. A., Hailu, T., Tanga, A. T. & Bussa, Z. (2022). Assessment of quality of care provided to adults with type 2 diabetes mellitus at public hospitals in Gamo Gofa zone, southern Ethiopia: facility based cross‐sectional study. Endocrinology, Diabetes ve Metabolism, 5(5), e355. https://doi.org/10.1002/edm2.355
• Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü (SHGM). (2021). Klinik Kalite Ölçme ve Değerlendirme Rehberi. https://shgmklinikkalite.saglik.gov.tr/TR-24726/klinik-kalite-olcme-ve-degerlendirme-rehberi.html adresinden 12 Mayıs 2024 tarihinde alınmıştır.
• Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği (TEMD). (2022). Diabetes mellitus ve komplikasyonlarının tanı, tedavi ve izlem kılavuzu 2022. https://file.temd.org.tr/Uploads/publications/guides/documents/diabetes-mellitus_2022.pdf adresinden 16 Nisan 2024 tarihinde alınmıştır.
• Türkiye Diyabet Vakfı. (2021). Diyabet tanı ve tedavi rehberi 2021. https://www.turkdiab.org/admin/PICS/webfiles/Diyabet_Tani_ve_Tedavi_Rehberi_2021.pdf adresinden 16 Nisan 2024 tarihinde alınmıştır.
• Wagner, E. H., Austin, B. T., Davis, C., Hindmarsh, M., Schaefer, J. & Bonomi, A. (2001). Improving chronic illness care: translating evidence into action. Health Affairs, 20(6), 64-78. https://doi.org/10.1377/hlthaff.20.6.64.
• World Health Organization (WHO). (2024). Diabetes. https://www.who.int/health-topics/diabetes adresinden 12 Mayıs 2024 tarihinde alınmıştır.