FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ DİKKAT EKSİKLİĞİ ve HİPERAKTİVİTEYE SAHİP ÖĞRENCİLERE YAKLAŞIMLARINDA SENARYO TEMELLİ ÖĞRETİMİN KATKISI

Yıl 2022, Sayı: Özel Sayı (Ö1), 21 - 33, 31.03.2022

Hatice Mertoğlu , Esra Macaroğlu Akgül , Zübeyde Burçin Gürbey Usta

Öz

Bireysel farklılıklar doğrultusunda ve öğrencilerin kavrama yeteneklerine göre, kazanımların ve hedeflerin yeniden düzenlendiğini kaynaştırma eğitimi; ülkemizde ve Dünya’da önemini gün geçtikçe arttırmaktadır. Senaryo temelli öğretim fen bilgisi de dahil diğer derslerde öğrencilerin bir konuyu rahatlıkla anlamalarını sağlamaktadır. Bu çalışmanın amacı, fen bilgisi öğretmen adaylarının dikkat eksikliği ve hiperaktiviteye sahip öğrencilere yaklaşımlarında senaryo temelli öğretimin katkısını incelemektir. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden olan program etkili durum deseni kullanılmıştır. 4 fen bilgisi öğretmen adayı araştırmanın çalışma grubunu oluşturmaktadır. Araştırma verileri, video / ses kaydı ve katılımcılardan alınan günlüklerden elde edilmiştir. Veri analizi için MAXQDA Paket Program kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda öğretmen adayları öğrencinin sınıfta dışlandığını, öğretmenin yaşanan olay karşısında doğru tepkiler veremediğini, derse yönelik görsel ve işitsel materyalleri kullanacaklarını, öğrenciyle ders başlamadan önce anlaşma yapacaklarını ve sınıf kurallarının olduğu bir afiş hazırlayacaklarını belirtmiştir. Araştırmanın sonuçlarına bakılarak öğretmen adaylarının uygulama süresince öğrenci ile empati kurduğu ve buna paralel olarak öğrenci için farklı ve orjinal uyarlamalar önerdiği görülmektedir. Araştırma sonucunu destekleyecek şekilde, öğretmen adaylarına lisans süreleri boyunca zorunlu veya seçmeli olarak senaryo temelli kaynaştırma dersi verilmesi önerilir.

Anahtar Kelimeler

Fen bilgisi öğretmen adayları, Senaryo temelli öğretim, Kaynaştırma eğitimi

Kaynakça

• Allen, M. (2015). Field Notes. The SAGE Encyclopedia of Communication Research Methods. (2021, 3 Temmuz). https://methods.sagepub.com/reference/the-sage-encyclopedia-of-communication-research-methods/i5649.xml
• Aydın, D., & Tuğluk, M. N. (2020). Okul öncesi öğretmenlerinin öğrenme-öğretmen sürecinde öğretimsel uyarlamalara yer verme düzeylerinin incelenmesi. Ulakbilge, 47, 423-433.
• Barcın, S. (2020). Kırgızlara türkçe öğretiminde senaryo temelli öğrenme modelinin dilek kipi öğretimi üzerine etkisi. 3rd International Biltek Conference on Science, Technology & Current Developments in Social Sciences, June 19-20, Adana, Turkey, 159-168.
• Batmaz, G., & Çermik, H. (2019). Sınıf öğretmenlerinin kaynaştırma öğrencilerine yönelik yaptıkları öğretimsel düzenlemelerde karşılaştıkları engeller ve aldıkları destekler. Journal of Education Theory and Practical Research, 5(1), 27-38.
• Ceylan, V. K.(2020). Senaryo Temelli Scratch Öğretim Programının Öğrencilerin Bilgi İşlemsel Düşünme Becerilerine, Problem Çözme ve Programlama Ünitesi Erişilerine Etkisi, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Creswell, J. (2013). Qualitative Inquiry & Research Design : Choosing Among Five Approaches. (3. baskıdan çeviri, 2020, Çev.: Selçuk Beşir Demir, Mesut Bütün).
• Çokluk, Ö., Yılmaz, K., ve Oğuz, E. (2011). Nitel bir görüşme yöntemi: odak grup görüşmesi. Kurumsal Eğitimbilim, 4(1), 95-107.
• Eripek, S. (2012). Özel Eğitim ve Kaynaştırma Uygulamaları. Süleyman Eripek (Ed). İlköğretimde Kaynaştırma. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Güvendeğer Doksat, N., Balkanlı Zengin, H & Doksat, M. K. (2018). Dikkat eksikliği ve hiperakitivte bozukluğu olan çocukların ebeveynlerinde mükemmeliyetçilik ve dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu. Çukurova Medical Journal, 43 (3), 581-588.
• Hastürk, G. (2017). Teoriden Pratiğe Fen Bilimleri Öğretimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Hayes, R., Kyer, B., Weber, E. (2015). The Case Study Cookbook. https://web.wpi.edu/Pubs/E-project/Available/E-project-121615-164731/unrestricted/USPTO_CookbookFinal.pdf (22.02.2021’de erişilmiştir.)
• İnan, H. Z. (2021). Reggio Emilia-ilhamlı okullarda kaynaştırma eğitimi: Meta-etnografik bir araştırma. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 5(1), 5-43.
• Kargın, T., Güldenoğlu, B., Şahin, F. (2010). Genel eğitim sınıflarındaki özel gereksinimli öğrenciler için yapılması gereken uyarlamalara ilişkin sınıf öğretmenlerinin görüşlerinin incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 10(4), 2431-2464.
• Kaymak Özmen, S. (2010). Okulda dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB). Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), 1-10.
• Kılıç, R. (2010). Sunuş. Okullarımızda Neden-Niçin-Nasıl Kaynaştırma: Yönetici, Öğretmen ve Aile Kılavuzu. ss. VII-VIII. Ankara: MEB. Yayınları. (Eds.) Anılan, H., ve Kayacan, G. Sınıf öğretmenlerinin gözüyle kaynaştırma eğitimi gerçeği. XIV. Uluslararası Katılımlı Sınıf Öğretmenliği Sempozyumu, 74-90.
• Küçük Doğaroğlu, T. (2013). Türkiye’de dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu ile ilgili çalışmaların yürütüldüğü lisansüstü tezlerin incelenmesi. Journal of Computer and Education Research, 1(2), 90-112.
• Massey University, University of New Zeland. (2020, 19 Mayıs). https://www.massey.ac.nz/massey/fms/AVC%20Academic/Teaching%20and%20Learning%20Cenrtres/Scenario-based-learning.pdf
• Mastropieri, M. A. & Scruggs, T. E. (2016). The Inclusive Classroom: Strategies for Effective Differentiated Instruction. (5. Basımdan çeviri: Şahin, M. ve Altun, T. (2016). Kaynaştırma Sınıfı: Etkili Farklılaştırılmış Öğretim için Stratejiler. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• McLeskey, J., & Waldron, N. L. (2002). Inclusion and school change: Teacher perceptions regarding curricular and instructional adaptations. Teacher Education and Special Education: The Journal of the Teacher Education Division of the Council for Exceptional Children, 25(1), 41-54.
• MEB (2006). Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği. (Mayıs 2020’de erişilmiştir: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/07/20180707-8.htm)
• Melekoğlu ve Sak (2020). Öğrenme Güçlüğü ve Özel Yetenek. Ankara: Pegem Akademi.
• Mertoğlu, H., Taymaz-Sarı, O., Pusmaz, A., ve Balçın, M.D. (2020). Fen bilgisi öğretmen adaylarının kaynaştırma uygulamaları yeterlikleri. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 51, 131-154.
• Mertoğlu, H., ve Topçu, M. S. (2020). Preservice primary school teachers’ sentiments, attitudes and concerns about inclusive education: differentiated science experiments. European Journal of Education Studies, 6(12), 162-180.
• Orhan, B. E., Uzunçayır, D., & İlhan, L. (2021). Kaynaştırma eğitimi sürecinde beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin karşılaştıkları sorunlara ilişkin görüş ve önerileri. Aksaray University Journal of Sport and Health Researches, 2(1), 28-49.
• Perles, K. (2020). All about mainstreaming special ed students: how it works, why it’s done, and when it started. ( https://www.brighthubeducation.com/special-ed-inclusion-strategies/104442-mainstreaming-special-education-students/. Retrieved: 15/04/2020).
• Scott, B. J., Vitale, M. R., & Masten, W. G. (1998). Implementing instructional adaptations for students with disabilities in inclusive classrooms: A literature review. Remedial and Special Education, 19(2), 106-119.
• Sebba, J., ve Sachdev, D. (1997). What Works in Inclusive Education? UK: Barnado’s.
• Sözbilir, M. Bilimsel Araştırma Yöntemleri. (2021, 3 Temmuz). https://msbay.files.wordpress.com/2009/10/8-hafta-veri-toplama-arac3a7larc4b1.pdf
• Sucuoğlu, B., ve Kargın, T. (2010). İlköğretimde Kaynaştırma Uygulamaları. Ankara: Kök Yayınevi.
• Tufan, M., & Yıldırım, Y. (2013). Okul öncesi öğretmenlerinin erken müdahale ve kaynaştırma kavramları hakkındaki bilgi düzeylerinin ve özel gereksinimli çocuklar için yaptıkları öğretimsel uyarlamaların incelenmesi. Cumhuriyet International Journal of Education, 2(4), 1-13.
• Uzunoğlu, D. (2021). Çevrimiçi Ortamda Yürütülen Senaryo Temelli Öğrenme Etkinliklerinin Türkçe Öğretimi Öz Yeterliğe Akademik Güdülenmeye ve Başarıya Etkisi, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Yıldırım, A. (1999). Nitel araştırma yöntemlerinin temel özellikleri ve eğitim araştırmalarındaki yeri ve önemi. Eğitim ve Bilim, 23, 7-17.