Lâmi‘î Çelebi Şem ü Pervâne

Year 2022, Issue: 48, 349 - 356, 25.12.2022

Erdem Sevimli

https://doi.org/10.21497/sefad.1218533

Abstract

Yayın değerlendirmesini yaptığımız çalışma, 16. yüzyıl mesnevi edebiyatının önemli isimlerinden Lâmi‘î Çelebi’nin Şem ü Pervâne Mesnevisi’nin tam metni ve detaylı analizini içermektedir. Çalışmanın girişi, Fars ve Türk edebiyatında Şem ü Pervâne mesnevilerinin gelişim evrelerini mukayeseli gösteren bir kaynak niteliğindedir. Çalışmada birinci bölüm Lâmî’nin hayatına ayrılmıştır. Bu bölüm, Lâmî’nin Şem ü Pervânesi hakkında olay örgüsünden motiflere kadar geniş bilgi verilen ve eserin vaka halkaları ile içeriği hakkında ayrıntılı açıklamalar yapılan kısımdır. Sonrasında sonuç ve kaynakça verilmiş, Lâmî’nin Şem ü Pervâne mesnevisinin üç nüshası göz önünde bulundurularak oluşturulan metni dipnot ve açıklamaları ile sunulmuştur. Eser sadece Lâmî’nin değil klasik Türk ve Fars edebiyatlarındaki Şem ü Pervâne mesnevilerinin de değerlendirilmesi hükmündedir. Eser ayrıca, bu tarz mesnevilerdeki aşkın temel felsefesine ve kaynaklarına vurgu yaptığı için de önem arz etmektedir.

Keywords

Lâmi‘î Çelebi, Şem ü Pervâne, mesnevi, uzri aşk, beşeri aşk

Lâmi‘î Çelebi Şem ü Pervâne

Abstract

The study, in which we evaluated its publication value, includes the full text and detailed analysis of the Şem ü Pervâne Masnavi of Lâmi‘î Çelebi, one of the important names of the Masnavi literature of 16th century. The introduction of the study is a source that shows the development stages of Şem ü Pervâne Masnavis in Persian and Turkish literature comparatively. The first chapter of the study is devoted to Lâmî's life. This section is the part where extensive information is given about Lâmî's Şem ü Pervâne from the plotline to the motifs and detailed explanations are given about the case rings and content of the work. Afterward, the conclusion and bibliography are given, and the text of Lâmî's Şem ü Pervâne Masnavi, which was creating by considering three copies, is presented with footnotes and explanations. The work is not only considered belonging to Lâmî but also is regarded as an evaluation of Şem ü Pervâne Masnavis in classical Turkish and Persian literature. The work is also important because it emphasizes the basic philosophy and sources of love in this type of Masnavis.

Keywords

Lâmi‘î Çelebi, Şem ü Pervâne, masnavi, udhri love, human love

References

• Armutlu, S. & Sevimli, E. (2022). Divan şiirinde haz zevkin klasik ötesi ifadesi. Erzurum: Fenomen Yay.
• Armutlu, S. (2009). Kelebeğin ateşe yolculuğu: klasik Fars ve Türk edebiyatında Şem‘ ü Pervâne mesnevileri. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 39, 877-907.
• Armutlu, S. (2014). Klâsik türk edebiyatında Şem’ü Pervâneler ve Lâmi’î Çelebi’nin Şem’ü Pervâne mesnevisi. Doğu Esintileri Dergisi, 2, 137-176.
• Armutlu, S. (2018). Klasik Fars ve Türk şiirinde ortak bir imge: Şem’ ve Pervâne. Turkısh Studies Dergisi, 13(20), 77-139.
• Armutlu, S. (2019). Klasik Fars ve Türk edebiyatında Şem û Pervâne mesnevileri. Erzurum: Fenomen Yay.
• Armutlu, S. (2020a). Lâmi‘î Çelebi Şem’ ü Pervâne. İstanbul: Kitabevi Yay.
• Armutlu, S. (2020b), Gazel felsefesi gazelde beşerî aşkın kaynaklarını aramak hadarîlik-uzrilik. İstanbul: Kesit Yay.
• Armutlu, S. (2021). Klasik Arap, Fars ve Türk edebiyatı incelemeleri I ve II. İstanbul: Kesit Yay.
• Armutlu, S. (2022, 23 Nisan). Şem' ü Pervâne (Lâmi’î Çelebi). Erişim adresi: http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/sem-u-pervane-lami-i-celebi.
• Belenkuyu, B. (2020). Hikmet burcundaki mesnevici Bursalı Lamii Çelebi. Ankara: Gece Kitaplığı Yay.
• Kartal, A. (2013). Türk edebiyatında mesnevi doğunun uzun hikâyesi. İstanbul: Doğu Kütüphanesi Yay.
• Koç, M. (2018). Mazlum’ûn Yusuf u Züleyha’sında cinsellik. Editör. Mustafa Akça. Motif Vakfı Uluslararası Sosyal Bilimler Sempozyumu bildiriler kitabı içinde (s. 705-713). Çanakkale: Motif Vakfı Yay.
• Sevimli, E. (2021). Beşerî aşk bağlamında gazel felsefesini yeniden düşünmek. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 26, 491-536.
• Usluer, F. (2007). Aşk mesnevilerinde cinsellik. Turkısh Studies Dergisi, 2(4), 795-822.
• Ünver, İ. (2004). Mesnevi (Türk Edebiyatı). İslam ansiklopedisi (C. 29, s. 322-324). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay.
• Ünver, İ. (2011). Mesnevi. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, 36(2), 430-563. Erşim adresi: https://www.tdk.gov.tr/dosyalar/TDD/1986s415-417/1986s415_417_07_I_UNVER.pdf.
• Yazır, E. H. (2011). Kur’an-ı Kerim ve Türkçe meali. (K. Yusufoğlu, Sad.). İstanbul: Kilim Matbaacılık.