Diallel Analysis of Single Plant Yield and Some Yield Traits in Durum Wheat (T. durum Desf.) Crosses

Year 2001, Volume: 15 Issue: 27, 102 - 116, 15.09.2001

Yüksel Kaya Ali Topal

Abstract

In this study, The inheritance of various yield traits in the population of 4x4 full diallel crosses of the three varieties and one line in durum wheat were investigated. In this research; days to heading, peduncle length, plant height, spikelet number per spike, kernel number per spike, and grain yield per plant were observed in all parents and their hybrid progenies. Additive gene actions were found to be significant for plant height, kernel number per spike, and peduncle length, while both additive and non-additive gene action was determined to be significant for spikelet number per spike and non-additive gene actions were found to be significant for grain yield per plant and days to heading. GCA effects were obtained to be significant for plant height, and grain yield per plant in Kızıltan- 91 cultivar; for plant height, kernel number per spike, spikelet number per spike, peduncle length, and grain yield per plant in Ç-1252 cultivar; for plant height, and days to heading in Çakmak-79 cultivar, also for plant height, kernel number per spike, peduncle length, grain yield per plant, and days to heading in the BDMM line. The hybrid combinations which had significant heterosis and heterobetiosis effects were found for all traits observed. Narrow-sense heritability ranged from 0.28 and 0.85 for all traits while kernel number per spike had the highest narrow-sense heritability value (0.89).

Keywords

Diallel analysis, durum wheat, yield traits, GCA, SCA, reciprocal effect

Supporting Institution

SELÇUK ÜNİVERSİTESİ

Makarnalık Buğday (T. Durum Desf.) Melezlerinde Tek Bitki Verimi ve Bazı Verim Ögelerinin Diallel Analizi

Abstract

Bu çalışımada, üç makarnalık buğday çeşidi (Kızıltan-91, Ç-1252 ve Çakmak-79) ve bir hat (BDMM) olınak üzere 4 makarnalık buğday genotipi ile bunların resiprokal 12 F₁ ınelezinden oluşan populasyonda çeşitli verim özelliklerinin kalıtını araştırılımıştır. Denemede; ebeveynler ve melezlere ait başaklanma süresi, üst boğumarası uzunluğu, bitki boyu, başakta başakçık sayısı, başakta dane sayısı ve tek bitki verimi özellikleri ele alınmıştır. İncelenen özelliklerden bitki boyu, başakta dane sayısı ve üst boğumarası uzunluğu için eklemeli gen etkisi, başakta başakcık sayısı için hem eklemeli ve hemde eklemeli olmayan gen etkisi, tek bitki dane verimi ve başaklanma süresi için ise eklemeli olmayan gen etkisi tespit edilmiştir. Yapılan analiz sonuçlarında Kızıltan-91 çeşidinde bitki boyu ve tek bitki dane verimi özelliklerinde; Ç-1252 çeşidinde bitki boyu, başakta dane sayısı, başakta başakçık sayısı, üst boğumarası uzunluğu ve tek bitki dane verimi özelliklerinde; Çakmak-79 çeşidinde bitki boyu ve başaklanma süresi; BDMM'de ise bitki boyu, başakta dane sayısı, üst boğumarası uzunluğu, tek bitki dane verimi ve başaklanma süresi özelliklerinde GKK değerleri önemli bulunmuştur. Populasyonda ele alınan tüm karakterler için heterosis ve heterobeltiosis etkisi gösteren kombinasyonlar tespit edilmiştir. Dar anlamda kalıtım derecesi başakta dane sayısı için en yüksek (0.89) bulunurken, diğer özellikler için bu değer 0.28 ile 0.85 arasında değişmiştir.

Keywords

: Diallel analiz, makarnalık buğday, verim özellikleri, GKK, ÖKK, resiprokal etki, kalıtım derecesi, heterosis, heterobeltiosis

References

• Alcala, D.S.M., 1973. Evaluation of parental performance for grain yield in two popu- lations of wheat (Triticum aestivum will. Host.) Ph.D. Thesis, Oregon State University, Corvallis.
• Altınbaş, M., ve Bilgen, O., 1996. İki ekmeklik buğday (T. aestiviun L.) melezinde başak özelliklerinin genetiği üzerinde bir araştırma. Anadolu J. of AARI 84-99.
• Anonymous., 1999. Milli Çeşit Listesi. Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkezi Müdürlüğü, Ankara.
• Aydem, N., 1979. Beş makarnalık buğday çeşidinin diallel melez döllerinde bazı agronomik özelliklerin kalıtımı üzerinde araştırmalar. Doçentlik Tezi E.Ü. Z.F., İzmir,
• Bağcı, S.A. ve Ekiz, H., 1993. Makarnalık buğdayların verim potansiyeli ve problemleri. Makarnalık Buğday ve Mamulleri Sempozyumu. Ankara.
• Barriga, P., 1979. Inheritance of photosynthetic areas above the flag leaf node in spring wheat. Inst. De produccion Vegetal, Universidad Austral de Chile, Valdivia.
• Bitzer, M.J., Patterson, F.L. and Nyguist, W.E., 1982. Hybrid vigor and combining ability in a high-low yielding eight parent diallel cross of soft red winter wheat. Crop Sci. 22:1126-1128.
• Chiang, M.S. and Smith, J.D., 1967. Diallel analysis of inheritance of quantitative characters in grain sorghum. 1. heterosis and breeding depression. Can. J. Genet, Cyttol, 9; 44-51.
• Chowdhry, M.A., Arshad, M.T., Subhani, G.M. and Ilısan, K., 1997. Inheritance of some polygenic traits in hexaploid spring wheat. Dep. of Plant Breeding and Genetics, Univ. of Agri. Faisalabad. Ekiz, H., 1996. Farklı stoplazmaların ekmeklik buğdayın (T. aestivum 1.) bazı kalite özellikleri üzerine etkileri. Doktora Tezi. S.Ü. Fen Bil. Enst. Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Konya.
• Falconer, D.S., 1980. Introduction to Quantitative Genetics. Oliver and Boyd Ltd. London Fonseca, S. and Patterson, F.L., 1968. Hybrid vigor in a seven parent diallel cross in common winter wheat. Crop Sci. 8: 85-88. Griffing, B., 1956. Concept of general and specifie combining ability in relation to diallel crossing systems. Aust.J. Biol. Sci. 9:463-493.
• Güler, M. and Özgen, M., 1994. Relationships between winter durum wheat (T. durum Desf.) parents and hybrids for some morphological and agronomical traits. Türk Tarın ve Ormancılık Dergisi 18 (3): 229-233. Hassan, I.S. and Ramanujam, S., 1979. Combining ability for yield and Its component characters in whcat. Dep. Pl. Production, Fac. Agric. Riyadh, Saudi Arabia.