ORTAOKUL FEN BİLİMLERİ DERS KİTAPLARINDA YER ALAN ÜNİTE SONU DEĞERLENDİRME SORULARININ YENİLENMİŞ BLOOM TAKSONOMİSİ’NE GÖRE DEĞERLENDİRİLMESİ

Year 2022, Volume: 6 Issue: 1, 112 - 145, 15.06.2022

Evrim Ural Betül Gürler Göbekli

https://doi.org/10.31798/ses.1122652

Abstract

Bu çalışmanın amacı, 2020-2021 eğitim-öğretim yılında Milli Eğitim Bakanlığı tarafından okutulması uygun görülen 5, 6, 7, 8. sınıf fen bilimleri ders kitaplarındaki ünite sonu değerlendirme sorularını, Yenilenmiş Bloom Taksonomisi’nin bilgi ve bilişsel süreç boyutuna göre incelemektir. Çalışmada, nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi yapılmış ve içerik analizi gerçekleştirilmiştir. Verilerin toplanması ve analiz edilmesi sürecinde MEB, Talim Terbiye Kurulunun 18.04.2019 tarih ve 8 sayılı kararıyla kabul edilen, Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokulu Fen Bilimleri 5, 6, 7 ve 8. sınıf ders kitaplarından yararlanılmıştır. Çalışmanın sonucunda sınıf düzeyleri fark etmeksizin ders kitaplarındaki ünite sonu sorularının bilişsel süreç boyutunda alt düzey bilişsel basamaklarda yoğunlaştığı ve yaratma basamağında hiç soruya rastlanmadığı belirlenmiştir. Ünite sonu sorularının çoğunlukla olgusal bilgi ve kavramsal bilgi boyutunda olduğu görülmüştür. Üst bilişsel bilgi basamağında soruya rastlanmamıştır.

Keywords

Fen bilimleri öğretim programı, fen bilimleri ders kitapları, ünite sonu değerlendirme soruları, yenilenmiş Bloom taksonomisi

References

• Abosalem, Y. (2016). Assessment techniques and students' higher-order thinking skills. International Journal of Secondary Education, 4(1), 1-11. doi: 10.11648/j.ijsedu.20160401.11
• Akçay, B., Akçay, H., & İnaltekin, T. (2018). Content analysis of science textbooks' evaluation questions based on physics, chemistry, biology, environment and astronomy subject area by Bloom's taxonomy. The Eurasia Proceedings of Educational & Social Sciences (EPESS), 9, 71-78.
• Altun, H. (2016). TEOG sınavı matematik soruları hakkında öğretmen görüşlerinin incelenmesi ve YBT’ye göre sınıflandırılması. Yüksek Lisans Tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Anderson, L. W. (Ed.), Krathwohl, D. R. (Ed.), Airasian, P. W., Cruikshank, K. A., Mayer, R. E., Pintrich, P. R., Wittrock, M. C. (2018). Öğrenme öğretim vedeğerlendirme ile ilgili bir sınıflama Bloom 'ıın eğitimin hedefleri ile ilgilisınıflamasının güncelleşlirilmiş biçimi, (D.A. Özçelik Çev.). Ankara: Pegem Akademi. (orijinal eserin yayın tarihi 2001).
• Arı, T. (2018). 2015 ve 2017 ortaokul Türkçe öğretim programlarındaki kazanımların YBT’ye ve öğretmen görüşlerine göre incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep.
• Ataş, E. & Güneş, P. (2020). Altıncı sınıf fen bilimleri dersi sınav sorularının yeniden yapılandırılmış Bloom taksonomisine göre değerlendirilmesi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20 (2), 1066-1078.
• Azar, A. (2005). Analysis of Turkish high-school physics-examination questions and university entrance exams questions according to Blooms' taxonomy. Journal of Turkish Science Education, 2(2), 144-150.
• Binns, I. C. & Bell, R. L. (2015). Representation of scientific methodology in secondary science textbooks. Science and Education, 24, 913-936. DOI 10.1007/s11191-015-9765-7
• Bowen, A. G. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40.
• Chiappetta, E. L., Fillman, D. A., & Sethna, G. H. (1993). Do middle school life science textbooks provide a balance of scientific literacy themes?. Journal of Research in Science Teaching, 30(7), 787-797.
• Chiappetta, E. L., Sethna, G. H. & Fillman, D. A., (1991). A method to quantify major themes of scientific literacy in science textbooks. Journal of research in science teaching, 28(8), 713-725. https://doi.org/10.1002/tea.3660280808
• Creswell, J. W. (2019). Nitel Araştırmacılar İçin 30 Temel Beceri. (H. Özcan, Çev.). Ankara: Anı Yayıncılık. 2. Baskı (Orijinal eserin yayın tarihi 2016).
• Crowe, A., Dirks, C., & Wenderoth, M. P. (2008). Biology in bloom: Implementing Bloom's Taxonomy to enhance student learning in biology. CBE - Life Sciences Education, 7, 368–381.
• Çetin, S. & Çakır, M. (2013). 2007 biyoloji öğretim programındaki ölçme ve değerlendirme anlayışının ortaöğretim ders kitaplarına yansımasının değerlendirilmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 104-113.
• Doganay, A. & Bal, A. P. (2010). The measurement of students' achievement in teaching primary school fifth year mathematics classes. Educational Science: Theory & Practice, 10(1), 199-215.
• Enero, U. J. & Akangbe, J. M. (2015). Classification of end-of-chapter questions in senior school chemistry textbooks used in Nigeria. Electronic Journal of Science Education, 19(7), 1-16.
• Gillies, R. M., Nichols, K., Burgh, G., & Haynes, M. (2014). Primary students' scientific reasoning and discourse during cooperative inquiry-based science activities. International Journal of Educational Research, 63(0), 127-140. doi: http://dx.doi.org/10.1016/j.ijer.2013.01.001
• Harris, J. (1996). Information is forever in formation, knowledge is the knower: global connectivity in K-12 classrooms. Computers in the Schools, 12(1-2), 11-22.
• Hopson, M. H., Simms, R. L. & Knezek, G. A. (2001). Using a technology-enriched environment to improve higher-order thinking skills. Journal of Research on Technology in Education, 34(2), 109-119, DOI: 10.1080/15391523.2001.10782338
• Jensen, J. L., McDaniel, M. A., Woodard, S. M. & Kummer, T. A. (2014). Teaching to the test or testing to teach: Exams requiring higher order thinking skills encourage greater conceptual understanding. Educational Psychology Review, 26, 307–329. DOI 10.1007/s10648-013-9248-9
• Jideani, V. A. & Jideani, I. A. (2012). Alignment of assessment objectives with instructional objectives using revised Bloom's taxonomy—the case for food science and technology education. Journal of Food Science Education, 11, 34-42, doi: 10.1111/j.1541-4329.2012.00141.x
• Karamustafaoğlu, S., Sevim, S., Karamustafaoğlu, O., & Çepni, S. (2003). Analysis of Turkish high-school chemistry-examination questions according to Bloom's taxonomy. Chemistry Education: Research and Proctice, 4(1), 25-30.
• Köğce, D., Aydın, M., ve Yıldız, C. (2009). Bloom taksonomisinin revizyonu: Genel bir bakış. İlköğretim Online, 8(3), 1–7.
• Krathwohl, D. R. (2002). A revision of Bloom's taxonomy: An overview. Theory Into Practice, 41(4), 212-218, DOI: 10.1207/s15430421tip4104_2
• Krau, S. D. (2011). Creating educational objectives for patient education using the new Bloom's taxonomy. Nursing Clinics of North America, 46(3), 299-312. doi: 10.1016/j.cnur.2011.05.002
• Madhuri, G. V., Kantamreddi, V. S.S.N & Prakash Goteti, L. N.S. (2012). Promoting higher-order thinking skills using inquiry-based learning. European Journal of Engineering Education, 37(2), 117-123, DOI: 10.1080/03043797.2012.661701
• MEB, (2018). Fen bilimleri dersi öğretim programı. (İlkokul ve Ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). Ankara.
• MEB (2021). Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı, Taslak Ders Kitabı ve Eğitim Araçları ile Bunlara Ait Elektronik İçeriklerin İncelenmesinde Değerlendirmeye Esas Olacak Kriterler ve Açıklamaları. (05/11/2021). Erişim:19.03.2022
• Merriam, B. S. (2018). Üçüncü Basımdan Çeviri: Nitel Araştırma, Desen ve Uygulama İçin Bir Rehber. (S. Turan, Çev.) Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık. (Orijinal eserin yayın tarihi 2009).
• Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative Data Analysis. Thousand Oaks, CA: Sage.
• Miri, B., David, B. C., & Uri, Z. (2007). Purposely teaching for the promotion of higher-order thinking skills: A case of critical thinking. Research in Science Education, 37(4), 353-369.
• Momsen, J. L., Offerdahl, E., Kryjevskaia, M., Montplaisir, L., Anderson, E., & Grosz, N. (2013). Using assessments to investigate and compare the nature of learning in undergraduate science courses. CBE – Life Sciences Education, 12, 239–249.
• Newman, F. M. (1990). Higher Order Thinking in Teaching Social Studies: A rationale for the assessment of Classroom Thoughtfulness. Journal of Curriculum Studies, 22(1), 41-56.
• Özcan, S. & Oluk, S. (2007). İlköğretim fen bilgisi derslerinde kullanılan soruların Piaget ve Bloom taksonomisine göre analizi. D.Ü.Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 8, 61-68.
• Özer-Keskin, M. ve Aydın, S. (2011). Seviye belirleme sınavı 6. sınıf fen ve teknoloji testinde çıkan biyoloji sorularının revize ddilmiş taksonomiye göre incelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(3), 727-742.
• Penney, K., Norris, S. P. & Phillips, L. M., Clark, G. (2003). The anatomy of junior high school science textbooks: An analysis of textual characteristics and a comparison to media reports of science. Canadian Journal of Science, Mathematics and Technology Education, 3(4), 415-436.
• Pickard, M. J. (2007). The New Bloom's Taxonomy: An Overview for Family and Consumer Sciences. Journal of Family and Consumer Sciences Education, 25(1), 45-55.
• Pintrich, P. R. (2002). The Role of Metacognitive Knowledge in Learning, Teaching, and Assessing. Theory into Practice, 41(4), 219-225.
• Rahayu, A., Syah, A. & Najib, A. (2021). Higher order thinking skills students in mathematical statistics course base on revised bloom taxonomy in factual and conceptual knowledge dimension. Journal of Physics: Conference Series, 1918 042076
• Rahbarnia, F., Hamedian, S. & Radmehr, F. (2014) A Study on the relationship between multiple Intelligences and mathematical problem solving based on Revised Bloom Taxonomy. Journal of Interdisciplinary Mathematics, 17(2), 109-134, DOI: 10.1080/09720502.2013.842044
• Richland, L. E. & Simms, N. (2015). Analogy, higher order thinking, and education. WIREs Cogn Sci 2015, 6, 177–192. doi: 10. 1002/wcs.1336
• Saido, G. M., Siraj, S., Nordin, A. B., & Al Amedy, O. S. (2015). Higher order thinking skills among secondary school students in science learning. The Malaysian Online Journal of Educational Science, 3(3), 13-20
• Scully, D. (2017). Constructing multiple-choice items to measure higher-order thinking. Practical Assessment, Research, and Evaluation, 22, 1-13. DOI: https://doi.org/10.7275/swgt-rj52
• Stern, L. & Roseman, J. E. (2004). Can middle-school science textbooks help students learn important ideas? Findings from Project 2061's curriculum evaluation study: Life science. Journal of Research in Science Teaching, 41(6), 538-568.
• Şanlı, C. (2019). Investigation of question types in high school geography coursebooks and their analysis in accordance with the revised Bloom's taxonomy. Aegean Geographical Journal, 28(2), 111-127.
• Şimsek, G. (2019). 2017 Taslak fizik öğretim programının ve 2016 ÖABT fizik öğretmenliği sınavının yenilenmiş Bloom taksonomisi’ne göre incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Thompson, T. (2008). Mathematics teachers' interpretation of higher-order thinking in Bloom's taxonomy. International Electronic Journal of Mathematics Education, 3(2), 96-109.
• Türk, O., Ünsal, Y., & Karadağ, M. (2018). Examination of assessment and evaluation activities of secondary school 9th and 10th grade physics textbooks in terms of revised Bloom taxonomy and science literacy competence levels: A sample of Turkey. European Journal of Education Studies, 5(1), doi: 10.5281/zenodo.1402228
• Özcan, S. ve Oluk, S. (2007). İlköğretim fen bilgisi derslerinde kullanılan soruların Piaget ve Bloom taksonomisine göre analizi. D.Ü.Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 8, 61-68.
• Yen, T., S. & Halili, S. H. (2015). Effective teaching of higher-order thinking (HOT) in education. The Online Journal of Distance Education and e-Learning, 3(2), 41-47.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin yayıncılık, 11. Baskı, Ankara
• Zohar, A., & Dori, Y. J. (2003). Higher order thinking skills and low-achieving students: Are they mutually exclusive? The Journal of the Learning Sciences, 12(2), 145-181.
• Zoller, U. (1993). Are lecture and learning compatible? Maybe for LOCS: unlikely for HOCS (SYM). Journal of Chemical Education, 70, 195–197.